عمق بازار چیست

نوسان، ذات بورس است. سهامداران حرفه‌ای و کارکشته به‌خوبی به این موضوع واقفند. اما روی سخن، بیشتر با غیرحرفه‌ای‌هاست که با رفتار هیجانی و احساسی مانع روند منطقی بازار می‌شوند. در چنین شرایطی اعتماد به شایعات پیرامون، بدترین آفت برای بورس است. از طرف دیگر در این مدت، هجوم متقاضیان برای خرید سهام و افزایش تعداد کدهای معاملاتی موجب شده تا سامانه معاملاتی بورس توان به دوش کشیدن بار این حجم از معاملات را نداشته باشد و ما همچنان شاهد تداوم اختلال در هسته معاملاتی بورس تهران هستیم. باید دید در جو موجود چگونه بازار سرمایه قابل مدیریت است و می‌توان جلوی سرگردانی و بلاتکلیفی فعالان بازار را گرفت. محمود گودرزی، معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران در مورد اقدامات اخیر این سازمان در شرایط خاص بازار سرمایه، با همشهری گفت‌وگو کرده است که ماحصل آن را می‌خوانید.

برنامه شرکت بورس تهران برای محافظت از سرمایه مردم در روزهایی که بازار افت می‌کند، چیست؟
تدوین و اجرای ابزار فروش تعهدی و افزوده‌شدن آن به جعبه ابزار بورس یکی از اقدامات ماست. کسب بازدهی در شیوه‌های قدیمی، تنها با خریداری سهام و نگهداری آن امکان‌پذیر بود، اما با این سازوکار معاملاتی، سرمایه‌گذاران می‌توانند در زمان‌هایی که شاهد افت و ریزش بازار هستند براساس تجزیه و تحلیل اقدام به فروش تعهدی کنند و از مزایای کاهش قیمت سهام نیز بهره‌مند شوند. به‌طور کلی سازوکار فروش تعهدی دارای 3طرف است؛ کارگزاری، مالک دارایی که قرار است دارایی خود را برای فروش تعهدی در سامانه مشخص قرار دهد و فردی که به‌عنوان متقاضی یا اصطلاح جهانی short seller اقدام به فروش تعهدی می‌کند.

آموزش متاتریدر ۴: آموزش کار با پنجره عمق بازار (Depth of Market)

پنجره عمق بازار نشانگر نرخ‌های زنده و فعلی بازار برای نماد معاملاتی است. شما می‌توانید با استفاده از این پنجره معاملات سریع انجام دهید و به سرعت هم معاملات را مدیریت کنید.
برای باز کردن پنجره عمق بازار یا Depth of market ابتدا پنجره مارکت واچ را باز کنید و سپس در فضای پنجره مارکت واچ راست کلیک کنید. از منوی باز شده Depth of Market را انتخاب کنید. راه سریع‌تر دسترسی به پنجره عمق بازار استفاده از کلیدهای میانبر Alt+B است.

لیست قیمت‌ها در پنجره عمق بازار (Depth of Market یا DOM):

بخش اصلی DOM مربوط به لیست قیمت‌هاست. بخش بالایی لیست قیمت‌ها که با رنگ قرمز نشان داده شده همیشه نشانگر قیمت Ask یا همان قیمت خرید است. بخش پایینی لیست قیمت‌ها هم که با رنگ آبی نشان داده شده نشانگر قیمت‌های Bid یا قیمت فروش است. بهترین قیمت DOM، قیمت‌های فعلی و زنده Bid و Ask هستند. سایر سطوح قیمتی که در لیست قیمت‌ها نشان داده می‌شود و در اطراف قیمت‌های فعلی قرار گرفته‌اند، برای اجرای دستورات Buy Limit و Sell Limit است.
ستون معاملات هم نشانگر دستورات معاملاتی فعلی و سطوح سود و ضرر معاملات است. به طور مثال:
• BL 10 به معنی دستور معاملاتی Buy Limit به اندازه ۱۰ لات است.
• SL 5 به معنی دستور Sell Limit به اندازه ۵ لات است.
• BS 1 به معنی دستور Buy Stop به اندازه ۱ لات است.
• SS 3 به معنی دستور Sell Stop به اندازه ۳ لات است.
• Sl 1 به معنی دستور حد ضرر یا Stop Loss به اندازه یک لات است.
• Tp 2 به معنی دستور حد سود یا Take Profit به اندازه ۲ لات است.

دستورات معاملاتی:

شما می‌توانید به کمک پنجره Depth of Market دستورات معاملاتی را اجرا کنید.

دستورات پندینگ یا Pending orders:

دکمه‌هایی که برای قرار دادن دستورات پندینگ به کار می‌روند در سمت راست ستون معاملاتی (trading) قرار گرفته‌اند. با کلیک روی دکمه‌های pending می‌توانید در سطوح دلخواه دستور معاملاتی را ایجاد کنید:

• اگر در بخش قیمت‌های Bid روی این دکمه کلیک کنید ، دستور Buy Limit در نرخ تعیین شده ایجاد خواهد شد. در صورتی که در محدوده قیمت‌های Ask روی این دکمه کلیک کنید، دستور Buy Stop ایجاد خواهد شد.
• اگر در بخش قیمت‌های Ask روی این دکمه کلیک کنید ، دستور معاملاتی Sell Limit اجرا خواهد شد. در صورتی که در محدوده قیمت‌های Bid روی این دکمه کلیک کنید، دستور Sell Stop اجرا خواهد شد.

تنظیمات معاملات:

در بخش پایینی DOM دستورات تنظیمات معاملات قرار گرفته است:

• Sl: دستور حد ضرر معامله را تعیین می‌کند (بر اساس پیپ محاسبه می‌شود).
• Vol: حجم معامله (بر اساس لات lot – محاسبه می‌شود.)
• Tp: دستور حد سود معامله را تعیین می‌کند (بر اساس پیپ محاسبه می‌شود).

دستورات معاملاتی بر اساس نرخ‌های فعلی بازار:

به کمک دکمه‌های مشخص شده در پایین DOM می‌توانید بر اساس قیمت‌های زنده و فعلی بازار وارد معامله شوید:

• Sell: فروش بر اساس حجم تعیین شده در فیلد Vol و بر اساس بهترین قیمت فعلی.
• Close: اگر معامله باز در بازار داشته باشید عمق بازار چیست می‌توانید معامله را به کمک این دکمه ببندید. این دکمه به شما اجازه می‌دهد که کل معامله باز را در بهترین قیمت فعلی بازار ببندید.
• Buy: خرید بر اساس حجم تعیین شده در فیلد Vol و بر اساس بهترین قیمت فعلی.

منوی راست کلیک در پنجره Depth of Market:

بسته به اینکه در کدام سمت پنجره DOM راست کلیک کنید، منویی از دستورات را مشاهده خواهید کرد:

• Buy Limit/Sell Limit: می‌توانید در سطحی که روی آن راست کلیک کرده‌اید، دستور معاملاتی Buy Limit یا Sell limit را اجرا کنید. اگر عمق بازار چیست در بخش قرمز رنگ DOM راست کلیک کنید، دستور Sell Limit ظاهر خواهد شد و اگر در بخش آبی رنگ کلیک کنید اولین دستور معاملاتی Buy Limit خواهد بود.
• Sell Stop/Buy Stop : می‌توانید به کمک این گزینه، دستور معاملاتی را در قیمت تعیین شده اجرا کنید. اگر در محدوده قرمز رنگ DOM راست کلیک کنید گزینه Buy Stop ظاهر خواهد شد و اگر در محدوده آبی رنگ راست کلیک کنید، گزینه Sell Stop ظاهر خواهد شد.
• Take profit : اگر در بازار معامله باز داشته باشید، این گزینه ظاهر خواهد شد. به کمک این دستور می‌توانید دستور حد سود را در قیمت انتخاب شده قرار دهید.
• Stop loss : اگر در بازار معامله باز داشته باشید، این گزینه ظاهر خواهد شد. به کمک این دستور می‌توانید دستور حد ضرر را در قیمت انتخاب شده قرار دهید.
• Alert : با ایجاد زنگ هشدار، اگر قیمت به سطح تعیین شده برسد، متاتریدر هشدار صوتی را به صدا خواهد آورد.

اگر روی دستورات معاملاتی مثل دستورات Limit یا حد سود و حد ضرر راست کلیک کنید، گزینه‌های زیر ظاهر خواهند شد:

• Modify: به کمک این گزینه پنجره تغییر دستور معاملاتی باز خواهد شد.
• Delete/Cancel: به کمک این گزینه می‌توانید دستور معاملاتی را پاک و یا لغو کنید.

انجام سریع معاملات به کمک پنجره عمق بازار (Depth of Market):

پنجره DOM به کاربران اجازه می‌دهد تا به سرعت بتوانند معاملات خود را مدیریت کنند. برای این کار باید ابتدا قابلیت “معامله با یک کلیک – One-click trading” را فعال کنید. برای فعال کردن این قابلیت از منوی Tools روی گزینه Options کلیک کنید. در پنجره Options به برگه Trade مراجعه کنید و گزینه One Click Trading را علامت بزنید. در انتها با کلیک روی دکمه OK تغییرات را ذخیره کنید.

تغییر دادن سطوح حد ضرر و حد سود:

سطوح حد ضرر و حد سود در ستون Trade نشان داده می‌شوند. حد سود با TP و حد ضرر با SL نشان داده می‌شود و به عمق بازار چیست راحتی می‌توان به کمک ماوس این سطوح را تغییر داد.

حذف دستورات حد ضرر و حد سود:

برای حذف دستورات حد سود و حد ضرر کافی است ماوس را به روی دکمه‌های یا انتقال دهید. با این کار آیکون‌های اشاره شده به تغییر شکل خواهند داد. روی این آیکون کلیک کنید تا دستور مورد نظر پاک شود.

ایجاد دستورات پندینگ (Pending):

برای ایجاد دستورات پندینگ باید از دکمه‌های یا استفاده کرد:

توجه داشته باشید که حجم دستورات معاملاتی بر اساس فیلد Vol تعیین خواهد شد.

تغییر دستورات معاملاتی:

به کمک پنجره DOM می‌توانید به راحتی و سریعاً دستورات معاملاتی را تغییر دهید. برای انجام این کار می‌توانید دستور Pending را به کمک ماوس به سطح مورد نظر خود انتقال دهید. با این کار دستور معاملاتی سریعاً تغییر خواهد کرد. اگر دستور Pending شامل دستورات حد سود و حد ضرر باشند، همراه با خود دستور معاملاتی به سطوح جدیدی انتقال خواهند یافت، اما فاصله عددی (به پیپ) دستورات حد ضرر و حد سود از محل ورود به معامله تغییری نخواهد کرد.
همچنین اگر دستور معاملاتی از محدوده Ask به محدوده Bid انتقال یابد، Buy Limit به Buy Stop و Sell Limit به Sell Stop تغییر خواهند کرد.

برای افزایش نقدشوندگی و عمق بازار تلاش می‌کنیم

نوسان، ذات بورس است. سهامداران حرفه‌ای و کارکشته به‌خوبی به این موضوع واقفند. اما روی سخن، بیشتر با غیرحرفه‌ای‌هاست که با رفتار هیجانی و احساسی مانع روند منطقی بازار می‌شوند. در چنین شرایطی اعتماد به شایعات پیرامون، بدترین آفت برای بورس است. از طرف دیگر در این مدت، هجوم متقاضیان برای خرید سهام و افزایش تعداد کدهای معاملاتی موجب شده تا سامانه معاملاتی بورس توان به دوش کشیدن بار این حجم از معاملات را نداشته باشد و ما همچنان شاهد تداوم اختلال در هسته معاملاتی بورس تهران هستیم. باید دید در جو موجود چگونه بازار سرمایه قابل مدیریت است و می‌توان جلوی سرگردانی و بلاتکلیفی فعالان بازار را گرفت. محمود گودرزی، معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران در مورد اقدامات اخیر این سازمان در شرایط خاص بازار سرمایه، با همشهری گفت‌وگو کرده است که ماحصل آن را می‌خوانید.

برنامه شرکت بورس تهران برای محافظت از سرمایه مردم در روزهایی که بازار افت می‌کند، چیست؟
تدوین و اجرای ابزار فروش تعهدی و افزوده‌شدن آن به جعبه ابزار بورس یکی از اقدامات ماست. کسب بازدهی در شیوه‌های قدیمی، تنها با خریداری سهام و نگهداری آن امکان‌پذیر بود، اما با این سازوکار معاملاتی، سرمایه‌گذاران می‌توانند در زمان‌هایی که شاهد افت و ریزش بازار هستند براساس تجزیه و تحلیل اقدام به فروش تعهدی کنند عمق بازار چیست و از مزایای کاهش قیمت سهام نیز بهره‌مند شوند. به‌طور کلی سازوکار فروش تعهدی دارای 3طرف است؛ کارگزاری، مالک دارایی که قرار است دارایی خود را برای فروش تعهدی در سامانه مشخص قرار دهد و فردی که به‌عنوان متقاضی یا اصطلاح جهانی short seller اقدام به فروش تعهدی می‌کند.

در مجموع چه اقداماتی برای مدیریت بازار انجام داده‌اید؟
در بورس تهران برنامه مفصلی با سهامداران عمده برای اینکه ضریب شناور آزاد شرکت‌ها را افزایش دهیم برگزار کردیم. سهام شناور آزاد موجب افزایش نقدشوندگی، عمق و کارایی بازار می‌شود. همچنین افزایش سهام شناور آزاد موجب کاهش امکان دستکاری قیمت، کاهش ریسک نقدشوندگی و دستیابی به قیمت عادلانه‌ نزدیک به ارزش ذاتی می‌شود. مذاکرات زیادی را با شرکت‌هایی که شناورشان پایین بوده انجام دادیم برای اینکه بتوانیم بخش عرضه را تقویت کنیم تا حجم ورودی سهم‌شان به بازار بیشتر شود. در مورد بحث شناوری به‌عنوان بورس تهران استقبال می‌کنیم که بازارگردانی رونق داشته باشد. الان خیلی از نمادهای ما دارای بازگردانی هستند، اما در آینده نزدیک بعد از ابلاغ دستورالعمل بازارگردانی که تمامی فرایندهای بازارگردانی را معوق کرده بود از طرف شرکت بورس، سعی می‌کنیم تمرکز زیادی روی این حوزه داشته باشیم. چون فکر می‌کنیم بازارگردانی می‌تواند کمک زیادی به نقدشوندگی سهام کند. در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم اقدامات زیادی انجام شده. درمجموع سیاستگذاری بورس تهران این است که سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را ترویج کند و زیرساخت‌های مربوطه هم در حال ایجاد است.

در مدتی که با هجوم متقاضیان و صف‌های خرید و فروش مواجه بودیم ،برخی از نمادها به خارج از ساعات بازار انتقال پیدا کردند، چرا؟
این موضوع براساس تصمیم مدیریت فناوری بورس تهران بوده، به‌خاطر سفارش‌های بسیار زیادی که وارد این سامانه می‌شود و آن را گاه کُند یا با اختلال مواجه می‌کند. با بررسی‌های به‌عمل‌آمده نمادهایی که خیلی دچار اختلال می‌شوند به خارج از ساعات معاملات انتقال داده می‌شوند. اما اگرعرضه و تقاضا در آن نمادها روند معمولی و عادی به ‌خود بگیرد به ساعات معاملاتی بازگردانده می‌شوند.

کاهش کارمزد معاملات بورس با چه هدفی اجرایی شد؟
پاسخ به این سؤال در حیطه کاری بورس اوراق بهادار تهران است. تقریبا 5/1درصد، کارمزد معاملاتی خرید و فروش است. افزایش یا کاهش این کارمزدها برعهده نهاد ناظر است. کاهش دامنه نوسان به کاهش کارمزد معاملات ارتباط زیادی ندارد. بازهم این بازار می‌تواند برای سرمایه‌گذاری، بازار جذابی باشد، ولی خواهش ما این است که همه نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه، ازجمله صنعت کارگزاری، نهادها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تلاش کنند که منافع بلندمدت این بازار فدای منافع کوتاه‌مدت نشود.

غیرحرفه‌ای‌ها تا چه حد بر نوسانات بورس تأثیر گذاشته‌اند؟
بیش از 85درصد معاملات مربوط به اشخاص حقیقی است که عمده این افراد تازه‌وارد و غیرمتخصص هستند. نوساناتی که در روند معاملات مشاهده می‌کنید که گاهی اوقات صف‌های خرید و فروش سنگین می‌شود به‌خاطر غیرحرفه‌ای‌هاست که فقط براساس عرضه و تقاضا اقدام به تصمیم‌گیری می‌کنند. این افراد عملا در بازار تلاطم ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند روند قیمتی سهم را تغییر دهند. آنچه برای سرمایه‌گذاری در بورس تهران بااهمیت است، درک تفاوت آن با سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر مانند مسکن و طلا است. بازار سرمایه تخصصی است و کسی که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند باید دانش و آگاهی کافی نسبت به شرکت‌ها و صنایع مختلف داشته باشد.

توصیه شما به این افراد برای جلوگیری از ضرر و زیان‌چیست؟
حتما به سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای و آنهایی که فرصت رصد لحظه‌ای وضعیت سرمایه خود در بورس را ندارند عمق بازار چیست توصیه می‌کنیم هرگز به شکل مستقیم وارد بازار سرمایه نشوند. بیش از 100کارگزاری وجود دارد که غالب آنها دارای مجوز سبد گردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. بهترین روش سرمایه‌گذاری برای تازه‌واردها این است که به‌صورت غیرمستقیم اقدام به سرمایه‌گذاری کنند، یعنی پول‌شان را در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار دهند، زیرا در این صندوق‌ها متخصصان و افراد واجد شرایط حضور دارند و درنتیجه بدون اینکه نیاز به دانش تخصصی داشته باشند، می‌توانند در بورس سرمایه‌گذاری کنند. به کسانی هم که قصد دارند به‌صورت مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری کنند، توصیه می‌کنیم به افرادی که اعتماد دارند، مراجعه کنند و به هیچ عنوان تحت‌تأثیر اغوای فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی قرار نگیرند، تا دچار ضرر و زیان نشوند.

آیا روند استقبال مردم از بازار تا پایان سال همچنان تداوم خواهد داشت؟
هدف بورس تهران این است که فضا را برای ورود سرمایه‌گذاران مهیا و شفاف کند که در این راستا نیز در حرکت است. ما در بورس تهران آمادگی کامل داریم تا پذیرای نظرات تمامی فعالان و پیشکسوتان بازار باشیم و حرف‌ها و راهکارهایشان را بشنویم و اگر راهکار منطقی و جدیدی ارائه دادند به‌کار بندیم. اگر بحث عرضه‌های اولیه، سهام شناور و آزاد و حتی ورود سرمایه‌گذاران حقیقی و اجبار آنها به سمت خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام مطرح شود پذیرای شنیدن راهکارهای موفقیت‌آمیز در این زمینه هستیم.

کاهش کارمزد و اعتباردهی
هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، کاهش ۲۰درصدی کارمزد معاملات بازار سرمایه را تصویب کرده است. منابع حاصل از این اقدام به صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه واریز خواهد شد. در همین رابطه محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «در راستای کاهش هزینه معاملاتی، ۲۰درصد از کارمزد کارگزاران، بورس، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری و مدیریت فناوری کاسته شده است».
بازار سرمایه به‌دنبال ایجاد روش‌های تامین مالی برای تشکیل شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی جدید است، همچنین قصد دارد برای تامین مالی بنگاه‌های فعلی تامین نقدینگی می‌کند. خدابخش به تصمیم بانک مرکزی مبنی بر تغییر نرخ سود بانکی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «هرچند استفاده شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی از تسهیلات بانکی مسئله رایجی است، اما از سوی دیگر شرکت‌ها نیز می‌توانند تامین منابع مالی خودشان را از بازار سرمایه انجام دهند».
وی به اقدامات انجام‌شده از ابتدای امسال اشاره می‌کند و می‌افزاید: «با توجه به اقبالی که در بازار بوده، ضرایب معاملات اعتباری را کاهش داده و آن را به 15درصد رسانده‌ایم و تقریبا همه معاملات به‌صورت نقد در حال انجام است. پذیرش شرکت‌ها هم در راستای تسریع، به بورس و فرابورس تفویض شده است».

پشت پرده افشای عمق مظنه: از افزایش شفافیت تا رفع تبعیض

در آخرین جلسه اعضای هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب شد عمق مظنه در اختیار همگان قرار بگیرد و همه معامله‌گران آنلاین بتوانند از ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ به‌ جای ۵ مظنه ۲۰ مظنه را در سمت خرید و فروش مشاهده کنند اما چه مزیتی پشت پرده این رفع محدودیت برای سهامداران وجود دارد؟ سنا در این گزارش به بررسی این پرسش پرداخته است.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)، در سال‌های اخیر از اصلی‌ترین مطالبات سهامداران در کنار پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد با ثبات در سیاست‌گذاری، حذف فاصله بین نرخ نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد، جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری، اصلاح یا برداشتن دامنه نوسان و به دنبال آن حجم مبنا موضوع تعمیق مظنه‌ها بود. بدون شک نمایش ۲۰ مظنه برای تمامی سهامداران ضمن رفع تبعیض و ایجاد چشم‌انداز دقیق‌تر برای معامله‌گران باعث شفافیت بیشتر بازار می‌شود.

لیست‌ سفارش، نقشه راه سهامداران

در اغلب بازارها تمام لیست سفارش‌ها در قیمت‌های مختلف و تمام معاملات از سوی خریداران و فروشندگان برای یک دارایی یا سهم فهرست می‌شوند.

لیست‌های سفارش یا اصطلاحا اردور بوک‌ها، اطلاعاتی مانند قیمت‌های مختلف هر سفارش، حجم کل سفارش‌ها در آن قیمت معین و فاصله بین بهترین قیمت‌های خرید و فروش را در اختیار سهامداران قرار می‌دهند.

این لیست‌ها همچنین تعداد سفارش‌هایی که در یک قیمت خاص ارسال شده‌اند را نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاران از این لیست برای تحلیل سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده‌ می‌کنند.

به طور کلی مظنه یا اردور بوک به سهامداران کمک می‌کند تا روند حرکت قیمت یک سهم را تشخیص دهند و ناظر به آن تصمیم به فروش یا خرید بگیرند.

به غیر از کریپتوکارنسی‌ها که لیست سفارش خود را به صورت کامل و بدون محدودیت برای معامله‌گران به نمایش می‌گذارند، بورس‌های بزرگی مانند نیویورک (NYSE) و نزدک (NASDAQ) نیز این خدمت را در اختیار سهامداران قرار می‌دهند.

به طور کلی افزایش تعداد مظنه می‌تواند به تشخیص شرایط روانی بازار «Sentiment» در مورد یک دارایی برای سهامداران کمک کند. همچنین به سهامداران یا سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که روند یک شاخص صعودی یا نزولی خواهد بود. به عبارت دیگر مشاهده سفارشات ارسال‌شده توسط خریداران و فروشندگان در محدوده‌های قیمتی مختلف، به معامله‌گران اجازه‌می‌دهد تا متوجه شوند در آینده قیمت یک دارایی و سهم به سمت کاهش یا افزایش حرکت می‌کند.

به غیر از موارد بیان شده در مورد بازار سرمایه ایران این امکان باعث می‌شود تبعیض بین معامله‌گرانی که نامک دسترسی دارند با دیگر سهامداران و بویژه سهامداران حقیقی کاهش قابل توجهی داشته باشد و به نوعی تعبیر رانت در این رابطه به کلی بی‌معنا شود.

حذف رانت با افشای عمق مظنه

احمد جانجان، فعال و کارشناس بازار سرمایه پیش از این در گفت‌وگویی با سنا، گفته بود: «تعداد مظنه‌ها روی تابلو برای سهامداران حقیقی و به طور کلی افرادی که به سامانه «نامک» دسترسی ندارند، ۵ عدد در سمت فروش و ۵ عدد در سمت خرید است، این در حالیست که در اغلب بورس‌های جهان در لیست سفارش‌ها یا «Order Book» تمام سفارش‌ها قابل رویت است این یعنی همه می‌توانند عمق بازار را مشاهده کنند.»

وی گفته بود: «با وجود تعداد مظنه محدود حقوقی‌ها می‌توانند با چند سفارش، حقیقی‌ها را ترغیب به صف خرید یا فروش کنند، در حالیکه خود هدف دیگری را دنبال می‌کنند.»

البته معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس نیز در تشریح این تصمیم گفت: «آن چیزی که باید در خرید و فروش سهام یا اوراق بهادار مدنظر قرار گیرد، بحث ارزش سهام شرکت‌ها است و عمق مظنه در بالا و یا پایین رفتن ارزش سهام یک شرکت تاثیر چندانی ندارد و معامله‌گران باید توجه کنند تصمیم‌های لحظه‌ای نگرفته و یا سفارشاتی با قصد ترغیب مردم به خرید و فروش در سامانه ثبت نکنند.»

نمایش مظنه ­های عمق بازار در سامانه معاملاتی درساتریدر

- اخبار بازار - با توجه به قانون جدید سازمان بورس، سامانه معاملاتی درساتریدر یکی از پنل‌های معاملاتی بورس است که از امروز نمایش مظنه­های عمق بازار برای عمق بازار چیست هر نماد را از 5 قیمت به تعداد نامحدود افزایش داده است. با اطلاع از عمق مظنه‌ها سفارش‌گذاری سرمایه‌گذاران با آگاهی از میزان عرضه و تقاضا صورت گرفته و تا حدی جلوی دستکاری قیمت توسط حقوقی‌ها و بازیگران سهام گرفته خواهد شد.مظنه عمق بازار چیست؟اگر عمق بازار چیست از سامانه‌های معاملاتی بورس استفاده کرده باشید حتماً می‌دانید که تا امروز برای هریک از نمادهای بورسی پنج ردیف قیمت یعنی پنج پیشنهاد اول قیمت خرید و پنج پیشنهاد اول قیمت فروش قابل مشاهده بود. ولی مسلم است که در بیشتر نمادها سفارشات فقط به همین پنج ردیف خلاصه نمی‌شوند. هرچقدر تعداد این ردیف‌ها بیشتر باشد به‌اصطلاح گفته می‌شود که مظنه‌های خرید و فروش عمق بیشتری دارند.قانون جدید مظنه­های عمق بازار چه می‌گوید؟با وجود تعداد مظنه محدود در بورس تهران عده‌ی محدودی می‌توانند با برهم زدن نظم بازار سود کسب کنند. مثلاً حقوقی‌ها می‌توانند با چند سفارش، حقیقی‌ها را ترغیب به صف خرید یا فروش کنند، در حالیکه خود هدف دیگری را دنبال می‌کنند. به همین دلیل اواخر سال 1399 رئیس قوه قضاییه جلسه‌ای را با اعضای هیئت مدیره سازمان بورس برگزار کرد. نمایش مظنه­های عمق بازار یکی از خواسته‌های رئیس قوه قضائیه در راستای شفافیت بیشتر در بازار سرمایه و دسترسی یکسان افراد به اطلاعات بود. به این ترتیب در آخرین جلسه اعضای هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، مصوب شد عمق مظنه در اختیار همگان قرار بگیرد و همه معامله‌گران بتوانند به‌جای 5 مظنه، 20 مظنه را در سمت خرید و فروش مشاهده کنند. البته در روز 14 فروردین مدیر نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که این تعداد به نمایش نامحدود مظنه‌های خرید و فروش سهام در سامانه‌های معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها تغییر یافت. این مصوبه از 15 فروردین سال 1401 برای تمامی کارگزاری‌ها لازم‌الاجراست.‌بازارهای بزرگ دنیا درباره این موضوع چه تصمیمی گرفته‌اند؟تقریباً در همه بازارهای بزرگ دنیا، مثل بازار فارکس (Forex) یا بورس‌های نیویورک (NYSE) و نزدک (NASDAQ)، امکان مشاهده عمق بازار برای همه وجود دارد. در صرافی‌های ارزهای دیجیتال هم این امکان وجود دارد. در برخی از بازارها این امکان با پرداخت هزینه فعال می‌شود. ولی در بیشتر بازارها چنین امکانی به‌صورت رایگان برای همه مهیا است.مشاهده مظنه­های عمق بازار چه مزایایی دارد؟اطلاع از مظنه‌های عمق قیمت در بازار برای فعالین آن از چند جنبه اهمیت دارد:با اطلاع از عمق مظنه‌ها سفارش‌گذاری سرمایه‌گذاران با آگاهی از میزان عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد.با نمایش عمق مظنه‌ها، تا حدی جلوی دستکاری قیمت توسط حقوقی‌ها و بازیگران سهام گرفته خواهد شد.با توجه به اینکه تا کنون فقط کارگزاری‌ها و استیشن‌ها به عمق بازار دسترسی داشتند، این تصمیم باعث رفع تبعیض می‌شود.در تایم‌فریم‌های پایین، تابلوخوانی را کاراتر و قیمت‌های سهم را تحلیل‌پذیرتر می‌کند.تحلیل عمق بازار (market depth analysis)، که یکی از روش‌های تحلیل بازار است را ممکن می‌سازد.باعث می‌شود معامله‌گران حقیقی، با کمی دقت بیشتر در خرید و فروش سهام، تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند.با از بین بردن تبعیض، به نفع سهامداران خُرد خواهد بود.می‌توان از مظنه‌های عمق بازار به‌عنوان تأییدیه قوی‌تری برای تحلیل‌ها استفاده کرد.با توجه به این مزایا نمایش مظنه­های عمق بازار یکی از مواردی است که می‌تواند به شفافیت و کارایی بیشتر بازار کمک کند و مزایای بسیاری، به‌خصوص برای معامله‌گران خُرد بازار، داشته باشد. سامانه معاملاتی درساتریدر از امروز این امکان را برای کاربران خود مهیا کرده است. با ثبت نام و مراجعه به درساتریدر می‌توانید در کنار سایر امکانات کاربردی این سامانه، از مشاهده مظنه‌های عمق بازار هم استفاده کنید."این مطلب تبلیغاتی است"

عمق بازار (DOP) چیست

عمق بازار مجموعه‌ای از اطلاعات متنوع است که تعداد سفارش‌های خرید و فروش را برای اوراق بهادار یا ارز با قیمت‌های مختلف نشان می دهد. عمق بازار نشان دهنده‌ی نقدینگی و عمق آن در بازار اوراق بهادار یا ارز است. هر چه تعداد سفارش‌های خرید و فروش در هر قیمتی بیشتر باشد، عمق بازار نیز بیشتر است. این اطلاعات تقریبا در هر صرافی موجود است، اغلب به صورت رایگان و گاهی اوقات با پرداخت هزینه قابل تهیه است.

عمق بازار همچنین کارکردی مشابه با دفتر سفارشات دارد چرا که سفارش‌های موجود را برای اوراق بهادار و یا یک ارز به خصوص نشان می‌دهد. این دفتر لیستی از خریداران و فروشندگان علاقمند به یک اوراق بهادار خاص را ثبت می‌کند. همچنین یک موتور هماهنگ کننده نیز وجود دارد که از این دفتر استفاده می‌کند تا تشخیص دهد که چه معاملاتی می‌توانند به انجام برسند.

توضیحات عمق بازار

علاوه بر اندازه‌گیری عرضه و تقاضا، عمق بازار نشان‌دهنده‌ی تعداد سهامی است که می‌توان از مجموع سهام یک شرکت خرید بدون اینکه باعث شود ارزش سهام آن شرکت افزایش قیمت پیدا کند. اگر نقدینگی سهام بسیار بالا باشد و در آن تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته باشند، در این صورت خرید تعداد زیادی سهم هم منجر به تغییرات قیمت چشمگیر نخواهد شد. اما اگر نقدینگی سهام پایین باشد و در آن معاملات زیادی صورت نگیرد، خرید تعدادی سهم، تأثیر چشمگیری بر قیمت آن خواهد داشت.

عمق بازار معمولا به شکل یک لیست الکترونیک از تمام سفارش‌های خرید و فروش نشان داده می‌شود؛ این سفارش‌ها بر اساس سطح قیمت، دسته‌بندی شده‌اند و در هر لحظه بروزرسانی می‌شوند تا نشانگر تمام فعالیت‌های موجود باشند. یک موتورِ هماهنگ‌کننده، تبادل‌های سازگار را با هم جفت می‌کند.

اگرچه گاهی اوقات این اطلاعات در ازای هزینه‌ای در دسترس خواهد بود، اما حالا اکثر پلت‌فرم‌های تبادل، گونه‌ای از عمق‌بازار را به نمایش می‌گذارند. این مسئله، طرفین موجود در تبادل یک سهام را قادر می‌سازد تا به جای مشاهده‌ی بهترین گزینه‌ها، لیستی کامل از تمام سفارش‌های خرید و فروش که در انتظار انجام هستند را به همراه اندازه تبادل مشاهده کنند.

نکات کلیدی

• عمق بازار یا DOM یک ابزار تبادل است که تعداد سفارش‌های خرید و فروش فعال یک سهام یا ارز را در قیمت‌های مختلف نشان می‌دهد.
• عمق بازار که به عنوان دفتر سفارش نیز شناخته می‌شود در واقع میزان عرضه و تقاضا برای یک سهام بخصوص است.
• عمق بازار همچنین نشان‌دهنده تعداد سهامی است که می‌تواند خرید، بدون اینکه تأثیری در قیمت آن سهام گذاشت.

استفاده از داده‌های عمق بازار

با به انجام رسیدن، بروز رسانی شدن و یا منحل شدن سفارش‌ها، داده‌های مربوط به عمق بازار می‌توانند به تبادل‌کننده‌ها کمک کنند تا تشخیص دهند قیمت یک سهام بخصوص در آینده‌ی نزدیک به کدام سمت خواهد رفت.

به عنوان مثال، یک تباد‌کننده ممکن است از داده‌های عمق بازار استفاده کند تا تفاوت بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی یک سهام را به همراه ارقام هر کدام از این قیمت‌ها بفهمد. سهامی که عمق بازارآنها زیاد است (به عنوان مثال سهام شرکت‌های معروف با بیشینه قیمت بالا مانند اپل) معمولا حجم و نقدینگی بالایی خواهند داشت، که تبادل‌کنندگان را قادر می‌سازد، سفارش‌های زیادی را به انجام برسانند بدون اینکه تأثیر بسزایی در قیمت بازار داشته باشند. اما اوراق بهاداری که عمق بازار ضعیف‌تری دارند (مانند شرکت‌های کمتر دیده‌شده که سرمایه‌های کمتری نیز در بازار دارند)، می‌توانند در صورتی که یک تبادل‌کننده سفارش خرید یا فروش بزرگی را به انجام رساند دگرگون شوند.

توانایی دیدن عمق بازاریک سهام بخصوص، تبادل کننده ها را قادر می سازد تا از نوسانات قیمت کوتاه مدت آن سهام سود به دست بیاورند. به عنوان مثال، اگر شرکتی عمومی شود (یعنی فروش سهام خود را برای اولین بار آغاز کند) تبادل‌کننده‌ها می توانند منتظر تقاضای خرید بالا باشند که نشان می‌دهد قیمت سهام این شرکت رو به افزایش خواهد رفت. در این صورت، یک تبادل‌کننده می‌تواند سهام بخرد و هنگامی که افزایش قیمت آن به حدِ ایده آل رسید و یا زمانی که فشار فروش بالا است آن را بفروشد.

مثالی از دنیای واقعی

به عنوان مثال، اگر تبادل کننده‌ای، سهامِ الف را تحت نظر دارد، ممکن است پیشنهادهای خرید و فروش شرکت آن سهام را در صفحه عمق بازارِ آن مشاهده کنند. سهام الف ممکن است در حال حاضر 1 دلار معامله شود، اما همچنین 250 پیشنهاد خرید وجود دارند به قیمت 1.05 دلار، 250 پیشنهاد به قیمت 1.08 دلار، 125 پیشنهاد به قیمت 1.10، و 100 پیشنهاد به قیمت 1.12 دلار. در عین حال 50 پیشنهاد وجود دارند به قیمت 0.98 دلار، 40 پیشنهاد به قیمت 0.95 دلار، و 10 پیشنهاد به قیمت‌های 0.93 و 0.92 دلار. با مشاهده این روند، تبادل کننده ممکن است تشخیص دهد که قیمت سهام الف کمی رو به افزایش است. با علم بر این موضوع، تبادل کننده می تواند تصمیم بگیرد که آیا زمان آن رسیده که خرید کند، بفروشد و یا تصمیم دیگری بگیرد.