روی خوش بورس به انتظارات
روند رو به رشد سهام در معاملات روز چهارشنبه بازار سرمایه نیز ادامه یافت. شاخص کل بورس در معاملات دیروز ۶ هزار و ۶۷۲ واحد افزایش داشت که در نهایت در کانال یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحدی قرار گرفت. خوش بینی به حمایت های دولت از بورس، افزایش نرخ دلار و جبران افت قیمت ها در بازارهای جهانی، سه عامل مهم برای پیشروی قیمتها در بازار سهام است. این وضعیت موجب شده تا از خرداد شاهد بازدهی حدود 40 درصدی در این بازار باشیم.
بازار سرمایه در این روزها با چراغ سبز به راه خود ادامه می دهد؛ به طوریکه روز گذشته شاخص کل بورس توانست در ارتفاع یک میلیون و 550 هزار واحد قرار گیرد.
اثر رشد دلار بر بازار سرمایه
اینطور که بهنظر میآید بازار سهام دارد بر اساس تغییرات قیمت دلار قدم بهقدم تحولات بازار ارز را تعقیب میکند.قیمت دلار از اردیبهشت ماه روندی صعودی داشته و از کانال 21 هزار تومان به مرز 28 هزار تومان نزدیک شده است. این متغیری مهم برای فعالان بازار سرمایه است. به نظر می رسد بازار سهام دارد بر اساس تغییرات قیمت دلار قدم بهقدم تحولات بازار ارز را تعقیب میکند و در نظردارد تا پس از تجربه تلخ تورم در سالهای قبل اینبار انتظارات خود را بهشکل پیوسته با آمار اقتصادی تطبیق دهد. این مساله بر سهام شرکتهای صادرات محور تاثیرگذار است. بر این اساس تقاضا برای خرید سهام های با این قابلیت افزایش یافته است. در معاملات دیروز افزایش تقاضا در بسیاری از نمادها سبب شد که دلاریهای بازار نظیر گروه فلزات اساسی و شیمیاییها مجددا با اقبال سرمایهگذاران حقیقی مواجه شوند و همینامر خالص خرید سرمایهگذاران خرد در این گروهها را بهشکل معناداری مثبت کند.
پیش بینی کارشناسان
کلیت وضعیت بازار سهام از نظر اغلب کارشناسان این حوزه متعادل پیش بینی می شود. افزایش عرضه ارز از سوی بازارساز و همچنین روی خوش بورس به انتظارات انتظارات تورمی از مولفه های مهم برای این پیش بینی است. به صورتی که اولین مساله منجر به توقف نسبی روند صعود بورس و دومین مساله منجر به رشد آن می شود. روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه در این باره با بیان اینکه قیمت ارز به عنوان مهمترین متغییر تاثیرگذار روی ۷۰ درصد بازار سرمایه است، گفت: در تیرماه نگاه بازار سرمایه همراه تغییرات مذکور تغییر کرد و انتظارات تورمی باعث رشد قیمت های دلار و بازار سرمایه شد. چند سال قبل ابتدا قیمت دلار افزایش می یافت بعد روند بازار سرمایه صعودی میشد، اما اکنون بازار سرمایه به هوشمندی و عقلانیتی رسیده است که گاهی زودتر از بازار حواله و دلار متوجه میشود شرایط اقتصاد کلان به کدام سمت میرود. طبعا بازاری که خود را با دلار ۲۰ هزار تومانی هماهنگ کرده بود زمانی که دلار ۲۵ هزار تومانی را قیمت گذاری کند، ۲۵ درصد رشد میکند. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه شاخص کل بورس از یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد گذر کرده است، اظهار کرد: از اینجا به بعد باید احتمال زد و خورد عرضه و تقاضا زیاد است، یعنی اگر روی خوش بورس به انتظارات قرار باشد دلار در محدوده ۲۷ هزار تومان و دلار نیما در محدوده ۲۵ هزار تومان باقی بماند انتظار نمیرود شاخص کل بورس به دو میلیون واحد برسد. احتمالا در شهریورماه کمی درجا زدن را در بازار تجربه کنیم. البته باز هم بستگی به قیمت دلار دارد. وی معتقد است، اگر قیمت دلار توسط دولت جدید کنترل شود و ارزپاشی صورت بگیرد، روی بازار سرمایه تاثیر مثبت نمیگذارد اما اگر قیمت بالا رود که بعید است، بازار با هیجان به راه خودا ادمه میدهد. اما به طور کلی انتظار میرود تعادل ایجاد شود.
بازار از دریچه اعداد
در معاملات دیروز بیش از ۱۳ میلیارد و ۳۴۳ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۱۱۰ هزار و ۲۶۴ میلیارد ریال داد و ستد شد.
همچنین شاخص کل (هموزن) با پنج هزار و ۷۸ واحد افزایش به ۴۵۶ هزار و ۲۹۸ واحد و شاخص قیمت (هموزن) با سه هزار و ۲۰۴ واحد رشد به ۲۸۷ هزار و ۹۲۷ واحد رسید. شاخص بازار اول هشت هزار و ۸۶۴ واحد و شاخص بازار دوم ۹۹۹ واحد افزایش داشتند.
علاوه بر این در بین همه نمادها، گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) با یک هزار و۴۰۴ واحد، گروه مدیریت سرمایه گذاری امید (وامید) با یک هزار و ۱۸۵ واحد، نفت و گاز پتروشیمی تامین (تاپیکو) با یک هزار و ۱۳۸ واحد، معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۸۹۸ واحد، بانک ملت (وبملت) با ۶۶۶ واحد، مخابرات ایران (اخابر) با ۶۱۳ واحد، بانک تجارت (وتجارت) با ۵۴۷ واحد، شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه) با ۴۲۳ واحد و بانک صادرات ایران (وبصادر) با ۳۶۷ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس
داشتند.
در مقابل صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با یک هزار و ۷۱۶ واحد، سرمایهگذاری تامین اجتماعی (شستا) با ۷۷۹ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۷۳۱ واحد، پتروشیمی پردیس (شپدیس) با ۶۲۲ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۴۴۹ واحد، پتروشیمی شیراز (شراز) با ۳۸۹ واحد، سرمایه گذاری ملی ایران (ونیکی) با ۲۴۸ واحد، گروه پتروشیمی سرمایه گذاری ایرانیان (پترول) با ۱۹۳ واحد، پتروشیمی جم (جم) با ۱۸۴ واحد، سرمایه گذاری صدر تامین (تاصیکو) با ۱۵۴ واحد و پتروشیمی بوعلی سینا (بوعلی) با ۱۳۷ واحد تاثیر منفی را بر شاخص بورس داشتند.
برپایه این گزارش، دیروز نماد سپید ماکیان (سپید)، شرکت سرمایهگذاری تامین اجتماعی (شستا)، سیمان سفید نی ریز (سنیر)، خوراک دام پارس (غدام)، سایپا (خساپا)، ملی صنایع مس ایران (فملی) و ایرانخودرو (خودرو) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.
گروه شیمیایی هم در معاملات روز گذشته صدرنشین برترین گروههای صنعت شد و در این گروه ۶۶۹ میلیون و ۳۱ هزار برگه سهم به ارزش ۱۰ هزار و ۴۲۹ میلیارد ریال دادوستد شد. دیروز شاخص فرابورس نیز بیش از ۹۷ واحد افزایش داشت و بر روی کانال ۲۲ هزار و ۳۱۷ واحد ثابت ماند.
رخوت بورس در بزنگاه انتظارات
1400/09/08
یک روز کمرمق دیگر در تالار شیشهای سپری شد و با وجود رشد ۱/ ۰درصدی شاخص کل بورس تهران، ارزش معاملات به مرز ۲هزار میلیارد تومان نزول کرد و خروج سرمایههای حقیقی نیز ادامه یافت. آنگونه که شواهد نشان میدهد سرگیجه دلاری و نامشخص بودن چشمانداز آن مهمترین عامل حاکمیت فضای انتظاری بر معاملات سهام بورسی است. این در حالی است که کارشناسان معتقدند حتی در صورت کاهش انتظارات تورمی و عقبنشینی دلار، رفع تحریمها و گشایشهای اقتصادی اثر مثبتی بر عملکرد بنگاههای بورسی به جا میگذارد.
به گزارش فراسرمایه ، بازار سهام معاملات روز گذشته را بهرغم رشد ناچیز 1/ 0درصدی شاخص کل در عمل با رکود گذراند. در این روز پول حقیقی همچنان از بازار خارج شد و ارزش معاملات پایین هم در معاملات کل و هم در معاملات خرد به وضوح خودنمایی کرد. به نظر میرسد با توجه چشمانداز مبهم دلاری تنها یک روز مانده به شروع دوره جدید مذاکرات احیای برجام، فعالان بازار سهام نیز احتیاط پیشه کردهاند و در نظر دارند با پیگیری دقیق گفتوگوهای مذکور تا دستیابی به یک نتیجه ملموس صبر کنند.
در این میان هرچند برخی با برجسته کردن احتمال افت دلار در صورت احیای برجام و کاهش انتظارات تورمی از کاهش سود شرکتهای کامودیتیمحور سخن میگویند اما بررسیها نشان میدهد با باز شدن حلقه تحریمها شاهد تسهیل واردات و صادرات، کاهش هزینه شرکتها برای مراودات اقتصادی و گسترده شدن روی خوش بورس به انتظارات بازارهای هدف شرکتهای صادراتمحور خواهیم بود. ضمن آنکه کاهش انتظارات تورمی میتواند تصمیمات اقتصادی دولت را نیز متاثر کرده تا شاید بورسبازان شاهد برداشتهشدن سایه اقتصاد دستوری و حتی دلار 4200 باشند که طبیعتا سودی دوچندان برای ناشران بورسی و در نتیجه معاملهگران این بازار خواهد داشت.
نزول ارزش معاملات به مرز 2000میلیارد تومان
رخوت معاملات در بازار سهام همچنان ادامه دارد. روز گذشته همزمان با پایان یافتن دادوستدها در بازار سرمایه شاخص کل بورس توانست خود را به محدوده مثبت تابلو برساند، با این حال افزایش سطح آن نسبت به روز شنبه اساسا در حدی نبود که بتوان رشد آن را مایه دلگرمی بازار و اهالی آن دانست. بر این اساس معاملات روز یکشنبه بورس در حالی خاتمه یافت که پیشروی 1/ 0 درصدی نماگر روی خوش بورس به انتظارات اصلی بازار صرفا به دلیل افزایش قیمت در چند سهم شاخصساز رخ داد. این در حالی است که در طول همین روز تعداد بسیار بیشتری از نمادها قرمزپوش بودند و افت قیمت آنها نیز توانست در نهایت شاخص کل هموزن را هم به میزان 51/ 0 درصد به زیر بکشد.
نگاهی به آنچه که در روزهای اخیر رخ داده نشان میدهد که بهرغم افت بیشتر نمادهای کوچک بازار که خود را در نماگر هم وزن بازار نشان داده با این حال در کلیت این بازار طی روز اخیر، نه رشد قیمتها چندان از لحاظ اهمیت مطلوب بوده و نه افت آنها در عمل توانسته واهمه کاهش بیشتر را در خلال معاملات روز یاد شده افزایش دهد. اینطور که به نظر میرسد بازار به لحاظ رویکرد هماکنون روی خوش بورس به انتظارات در وضعیت بیتصمیمی قرار گرفته است. در معاملات روز یکشنبه نمود این بیتصمیمی در افت قابلتوجه ارزش معاملات خرد نمایان شد. در این روز حاصل تمامی خرید و فروشهای خرد بازار سهام به ثبت رقم 2193میلیارد تومان منتهی شد که نسبت به میانگین روزهای گذشته افت 14درصدی را نشان میدهد.
این رقم همچنین نسبت به میانگین به ثبت رسیده از ابتدای سال تاکنون فاصلهای قابلتوجه دارد. به نظر میآید که وضعیت کنونی، آن هم در شرایطی که دلار همچنان در محدوده 29هزار تومان جا خوش کرده، صرفا از یک عامل روانی مهم اثر میپذیرد؛ نامشخص بودن چشمانداز دلار به سبب در پیش بودن مذاکرات احیای برجام و احتمال چرخش مسیر انتظارات تورمی. تمامی اعداد و ارقام روز گذشته در شرایطی به ثبت رسیده که روز جاری نخستین دور از مذاکرات احیای برجام آن هم پس از یک وقفه طولانی، در دولت رئیسی آغاز خواهد شد. به گفته بسیاری از کارشناسان بازار در نظر دارد فعلا با چشم دوختن به این مذاکرات جانب احتیاط را نگه داشته و برای گرفتن تصمیمات دقیقتر تا رسیدن به نتایجی ملموس صبر کند.
تاثیر تحریمها و مذاکرات بر اقتصاد
تحریم برای اقتصاد ایران واژه غریبی نیست. ایران که از ابتدای انقلاب اسلامی درصدد پیگیری هدف استقلال خود بوده و تقریبا چهار دهه اخیر را با آثار سوء تحریمهایی سپری کرده که بیشتر آنها به سبب پیگیری این هدف به وجود آمدهاند. با این حال آنچه بیشتر بر پیکر اقتصاد ایران زخم زده و دستیابی به نرخ رشد اقتصادی مطلوب را دشوارکرده، فقدان سیاستگذاری صحیح در اقتصاد و دخالتهای بیجا بوده است. در حال حاضر بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که وضعیت اقتصاد کشور اگرچه تاثیر قابل تاملی از تحریمها پذیرفته اما آنچه وضعیت را برای تولیدکنندگان و مردم غیرقابل تحمل کرده نگاه نابهجایی است که در خصوص بسیاری از مقولهها نظیر قیمتگذاری و اعمال برنامههای دستوری وجود دارد.
این وضعیت در عمل نفعی برای اقتصاد ایران نداشته و با ناکارآمدی که در بحث اجرا و بهرهبرداری دارند صرفا موجب اتلاف منابع میشوند. به هر روی تاثیر این وضعیت هرچه هم که بد باشد، برداشته شدن تحریمها یا دستکم باز شدن حلقه تحریم راه را برای بهبود اوضاع کشور هموار خواهد کرد. گفتههای فعالان اقتصادی طی ماههای قبل حکایت از آن دارد که هزینه بالای تحریمها در کنار مشکل روی خوش بورس به انتظارات نقل و انتقال پول در عمل بسیاری از روابط تجاری کشور با جهان خارج را با محدودیت مواجه کرده است. در چنین شرایطی طبیعتا از آنجا که هیچ کشوری توان خودکفایی در تولید تمامی کالاها و خدمات را ندارد، قیمت برای مصرفکننده خرد نیز دستخوش تغییر میشود، به عبارتی بهتر حتی اگر قیمت دلار هم افزایشی باقی بماند در خصوص بسیاری از کالاها روی خوش بورس به انتظارات که مواد اولیه آنها و خود آنها از خارج وارد میشوند کاهش پیدا خواهد کرد، چراکه در صورت به ثمر نشستن مذاکرات حداقل میتوان انتظار داشت که هزینه تحریم از سبد خانوار ایرانی کم شود.
البته نمیتوان توقع داشت که با چنین تغییراتی هیچ مخاطرهای به برخی از بخشها وارد نشود. نکته حائز اهمیت این است که در طول یک دهه گذشته تحریمهای اتمی و پس از آن میوههای برجام که در عمل نتوانستند ایران را به نظام بانکداری بینالمللی وصل کنند در کنار FATF و محدودیتهای ناشی از آن، برخی از بخشهای اقتصادی کشور با تطبیق خود و همسویی با وضعیت موجود عملا در شرایطی هستند که ممکن است از این ناحیه آسیبی گذرا ببینند.
از جمله این بخشها بازارهای دارایی هستند که در طول سالیان گذشته خود را با تورم افسارگسیخته وفق دادهاند. این احتمال وجود دارد که کاهش یکباره ریسکهای سیاسی که خود را در افت قیمت ارز نمایان خواهد کرد بر قیمت داراییها تاثیری کوتاهمدتی بگذارد. این در حالی است که طی همین مدت تورم بالا نیز دست سیاستگذار را برای بالابردن نرخ بهره باز خواهد گذاشت. همسویی این دو پدیده در نهایت بازارها را به سمتی خواهد برد که در آن سرمایهگذاری کوتاهمدت تضعیف و امکان بروز رکود تقویت میشود.
کاهش ریسک در آینه بورس
اما به طور مشخص در بورس تهران چه روی خواهد داد؟ بررسی تحولات رخ داده در تجربه قبلی بازار سهام که بین سالهای 92 تا 94 روی داده بود نشان میدهد که پس از یک دوره صعودی سنگین که بیشتر آن در سالهای 91 تا 92 روی داد، با روی کار آمدن حسن روحانی و خوشبینی مردم به شروع مذاکرات با غرب بهخصوص آمریکا شاهد افت ریسکهای سیاسی بودهایم. این خوشبینی با شروع و تداوم مذاکرات ادامه یافت تا اینکه در میانه سال 94 توانست قیمت برخی از سهام موجود در بازار را که از قبل برداشته شدن تحریمها سود میبردند افزایش دهد.
این در حالی است که در طول این مدت نرخ بهره به عنوان مهمترین ترمز تورم در اقتصاد ایران عمل میکرد و به واسطه رکود تورمی که درگیر آن بودیم در عمل به زیان کسبوکارها تمام میشد. با این حال رویکرد دولت وقت به وضعیت غیرعقلانی نبود. تورم که مهمترین دغدغه اقتصاد و دلیل اصلی نوسان بازارها بود سبب شده بود در ماههای پایانی دولت دهم بخش مهمی از آرامش مردم از بین برود و نوسان بازارها به مشکل هر روزه مملکت بدل شود. در واقع در آن برهه سیاستگذار تصمیمی مناسب گرفت. کوچک بودن بورس نسبت به کلیت اقتصاد باعث شد حمایت از معیشت مردم به جلوگیری از رونق بازار سهام بینجامد. البته ذکر این نکته هم ضروری است که مشکل یاد شده در اصل مشکلی کوتاهمدت بود و اگر با نگاهی کلانتر نگاه کنیم در طول همان مدت شرکتها طرحهای توسعه مهمی را تعریف و اجرا کردند.
اتکا به این تحلیل نشان میدهد که در عمل کاهش ریسکهای سیاسی و به تبع آن افت احتمالی قیمت ارز به زیان بورس و بازارهای دارایی نیست، چراکه در میانمدت و بلندمدت آرامش فضای سیاسی میتواند از شدت سیاستهای پوپولیستی دولتها نظیر نرخهای ترجیحی و قیمتگذاری دستوری بکاهد و با از میان رفتن محدودیتها و افزایش بهبود حقیقی ورود ارز به کشور در عمل بسیاری از مشکلات قبلی بالاخص در مورد واردات کالاهای سرمایهای و حتی مواد اولیه از بین میرود و دیگر نیازی به پافشاری بر رانت پراکنی از سفره کوچک مردم نیست.
میتوان انتظار داشت در صورت احیای برجام، افت قیمت ارز در کوتاهمدت تاثیر اندکی بر بازار سهام بگذارد چراکه اگر آینده پیش روی سرمایهگذاران خرد و کلان در اقتصاد کشور تیره و تار نباشد اعتماد آنها به آینده بیشتر شده و میتوان انتظار داشت که تقاضای دارایی آن هم برای سفتهبازی و مقاصد کوتاهمدتی کمتر شود. در چنین شرایطی به سبب آنکه تورم انتظاری نیز کاهش خواهد یافت مردم دیگر دلیلی برای حضور مستقیم در بازار نخواهند داشت و حتی در صورت حضور مستقیم هم لزومی نمیبینند که افق کسب سود کوتاهمدتی داشته باشند چون هم تورم به حد مطلوبی سرکوب شده و هم رویههای بنیادی برای کسب سود بلندمدت تسهیل خواهد شد.
بازار در روزی که گذشت
در روزی که شاخص کل بورس تهران با رشد1/ 0 درصدی همراه شد، از 343 نماد معامله شده، قیمت پایانی 94 سهم (27درصد) مثبت بود و در مقابل 244 سهم (71درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 14 نماد (4درصد) صف خریدی به ارزش 50میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکلگیری صف فروش در 26 نماد بورسی (8درصد) به ارزش 87میلیارد تومان بودیم.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افت67/ 0 درصدی را ثبت کرد، 142 نماد معامله شدند که در این میان قیمت 35 سهم (25درصد) مثبت و 106 سهم (75درصد) منفی بود. در این بازار 9 نماد (6درصد) صف خریدی به ارزش 139میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکلگیری صف فروش در 19 نماد بورسی (13درصد) به ارزش 28میلیارد تومان بودیم.
در بازار پایه نیز طی روز یکشنبه 125 نماد دادوستد شدند که در این میان 27 سهم (22درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد 97 سهم (78درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز 16 نماد (13درصد) صف خریدی به ارزش 19میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار 61 نماد (49درصد) با ارزشی بالغ بر 210میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
بررسی تحولات روز گذشته حکایت از آن دارد که روی خوش بورس به انتظارات در طول معاملات روز گذشته سهامی به ارزش 197میلیارد تومان از حقیقیهای بازار به سبد حقوقیها رفته تا خروج پول ناشی از بیاعتمادی و البته سرگردانی همچنان ادامهدار باشد. در این روز سه گروه محصولات شیمیایی فلزات اساسی و کانههای فلزی بیشترین خروج پول را داشتند و در مقابل سرمایهگذاریها در کنار دو گروه ماشینآلات و محصولات غذایی بیشترین جذب پول را داشتند که البته هر سه این گروهها روی هم رفته نتوانستند رقمی را که به واسطه معاملات گروه محصولات شیمیایی از بازار خارج شد به این بازار برگردانند.
پیش بینی بورس فردا ۹ خردادماه | آیا میتوان به بازار فردا خوش بین بود؟
شاخص کل بورس تهران امروز یکپارچه سرخپوش شد و بازار روز یکشنبه نسبت به روز شنبه بیشتر افت کرد، در پایان معاملات امروز ۱۹ هزار و ۳۰۰ واحد افت کرد و به عدد یک میلیون و ۵۳۴ هزار واحد رسید. بورس فردا چگونه خواهد بود؟ آیا شاخص به کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی برمی گردد؟
به گزارش نبض بورس، شاخص کل بورس تهران امروز یکپارچه سرخپوش شد و بازار روز یکشنبه نسبت به روز شنبه بیشتر افت کرد، در پایان معاملات امروز ۱۹ هزار و ۳۰۰ واحد افت کرد و به عدد یک میلیون و ۵۳۴ هزار واحد رسید. امروز قیمت سهام اغلب نمادهای بازار افت کرد و گروههای بانکها و مؤسسات اعتباری، مخابرات، استخراج کانههای فلزی و شرکتهای چندرشتهای صنعتی قرمزترین گروهها در معاملات امروز بودند. اما در پایان معاملات امروز ارزش صفهای فروش پایانی بازار نسبت به روز کاری قبل ۳۷ درصد کاهش یافت و ۱۴۲ میلیارد تومان شد. ارزش صفهای خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته ۱۵ درصد رشد کرد و در رقم ۴۷۶ میلیارد تومان ایستاد.
ارزش و حجم معاملات نسبت به روز قبل کاسته شد و نشانههایی از یک روند نزولی را در خود نشان داد، شاخص هم وزن نیز بیشتر از شاخص کل افت کرد، اما در دل این اخبار منفی شاهد چند رویداد خوب بودیم که کور سوی امید را زنده میکند.
یکی حذف عوارض صادراتی برای محصولات فولادی و دیگری افزایش میزان تولیدات ایران خودرو که هردو منجر به بهبود موقتی روند معاملات گروههای سهام این نمادها شدند، بنابراین انتظار میرود در نیمه ابتدایی بازار روند منفی و در نیمه دوم روند بهبود یابد، احتمال مثبت شدن گروه خودرویی و فلزی در بازار فردا وجود دارد.
مسیر بورس چگونه تغییر میکند؟
با این شرایط به نظر میرسد محرکهای بورس برای قرار گرفتن در مسیر صعودی چندان قدرتمند نیست و باید در انتظار تغییر در یکی از متغیرهای اساسی حاکم بر بازار بود. این تغییر میتواند در پی انتشار صورتهای مالی مطلوب، انتشار خبرهای برجامی، کانالشکنی دلار و اخباری از این دست اتفاق بیفتد. تا پیش از آن انتظار میرود که معاملات بورس چه در مسیر صعودی و چه برعکس کمقدرت باشد.
ابراهیم سماوی، کارشناس بازار سرمایه به اقتصادآنلاین گفت: بازار بورس از بهمن ماه ۱۴۰۰ تا اوایل اردیبهشت ماه نزدیک به ۳۳ درصد رشد کرد. در اردیبهشت ماه دچار اصلاح زمانی شد.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص علت اصلاح اخیر بازار سرمایه گفت : در این خصوص میتوان به محقق کردن بازدهی بالای ۲۰ درصد توسط سهامداران اشاره کرد که منجر به فشار فروش در کوتاهمدت شده است. بنابراین نمیتوان انتظار داشت که بیش از ارزش ذاتی خود رشد کنند.
وی در ادامه گفت: برخی از کارشناسان بر این باورند بودند که حذف ارز ترجیحی به نفع بسیاری از شرکتهای زراعی و غذایی خواهد بود اما گزارش عملکرد تعدادی از این شرکتها، خلاف این را ثابت کرده اند.
سماوی با اشاره به از سر گیری برنامه قطعی برق گفت: برنامه قطعی برق قریب الوقوع است و این باعث کاهش تولید و در نهایت سود شرکت های تولیدی می شود. اما در کل شاخص کل در مقابل انتظارات تورمی و رشد نرخ ارز ریزش زیادی نداشته است.
این کارشناس در آخر گفت: با وجود انتظارات تورمی، میتوان به رشد متعادل کل بازار و چرخش نقدینگی بین صنایع مختلف در بلندمدت خوش بین باشیم.
کوچ ۱۶۰ هزار میلیاردی از بورس به مسکن
بازار سهام حمایت مهم یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی را ازدست داد و بهنظر میرسد وارد فاز نزولی دیگری شود تا بتواند کفسازیهای مجددی را در حدود یک میلیون و ۳۴۰ هزار واحد انجام دهد.
به گزارش قدس آنلاین، بازار سهام حمایت مهم یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی را ازدست داد و بهنظر میرسد وارد فاز نزولی دیگری شود تا بتواند کفسازیهای مجددی را در حدود یک میلیون و ۳۴۰ هزار واحد انجام دهد. این ریزشها درحالی است که براساس عوامل بنیادی، بازار سهام مناسبترین گزینه برای سرمایهگذاری و سوددهی است.
بهنظر میرسد بیتوجهی مردم به بازار و خروج ادامهدار حقیقیها از این بازار اصلیترین دلیل افت آن باشد و تا زمانی که این سوخت تامین نشود نمیتوان منتظر اتفاقی جدی لااقل تا پایان سال جاری بود. در این گزارش به این موضوع پرداختیم که بیاعتمادی مردم به بازار سهام دو پیامد جدی داشته است.
اولا، باعث خروج پول از بازار بورس، کاهش ارزش معاملات و رکود مطلق آن شده است. دوم اینکه، به رونق بازارهای موازی مانند مسکن کمک کرده است. شاید بتوان گفت خروج ۲۲ هزار میلیارد پول حقیقی در پنج ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ از بازار سهام در رونق نسبی بازار مسکن بیتاثیر نبوده و یکی از دلایل رشد معاملات در بازار مسکن همین خروج پول از بورس و ورود آن به مسکن است.
درحالیکه میدانیم تقاضای سرمایهای در بازار مسکن بیش از تقاضای مصرفی آن بوده و حضور بیشتر سرمایهگذاران در خرید و فروش خانه هیچ تاثیر مثبتی بهجز افزایش قیمتها را نخواهد داشت. براساس آمارها، بهخصوص از فروردین ۱۴۰۰ به بعد هرگاه خروج پول از بازار بورس شدت گرفته از آن طرف رشد معاملات بازار مسکن تهران تقویت شده است.
افت ۶ درصدی شاخص بورس تنها در یک ماه
شاخصکل بورس روز گذشته با ریزش ۱۵ هزار ۴۲۱ واحدی تا رقم یک میلیون و ۳۹۷ هزار واحد نزول کرد. شاخص کل با معیار هموزن هم ۴۷۵۵ واحد کاهش یافت و به رقم ۴۰۵ هزار و ۵۶۹ واحد رسید. در این بازار ۲۸۷ هزار معامله به ارزش ۲ هزار و ۸۸۴ میلیارد تومان انجام شد. ریزش شاخصکل و ازدست دادن حمایت روانی یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی هرچند ناامید کننده، اما دور از انتظار نبود؛ چراکه مشخص بود که بازار بورس به مخابرهشدن اخبار فرسایشی از برجام واکنش منفی خواهد داد و این موضوع را با کاهش پلهپله ارزش معاملات در دو هفته اخیر نشان داده بود.
بازار سرمایه در بررسی هفتگی، ماهانه و ششماهه در تمامی پارامترها افت داشته و سرمایهگذاران خود را بیش از پیش نگران کرده است. بررسی آمارها نشان میدهد که تنها در یک ماه اخیر شاخصکل بازار ۶ درصد افت داشته که در خلال آن حمایتهای بسیار مهمی را از دست داده است. در همین دوره، میانگین ارزش معاملات ۱۱ درصد و حجم معاملات تقریبا ۲۰ درصد کاهش داشته که در یک بررسی ماهانه(مقایسه شهریور با مردادماه) افت جدی محسوب میشود.
آمار ۶ ماهه نیز خبر از افت ۵ درصدی شاخص و کاهش ۳۶ درصدی ارزش معاملات و ۴۳ درصدی حجم معاملات دارد. در نگاه یکساله نیز شاخصکل بازار از شاخص یک میلیون و ۴۹۰ هزار واحدی در شهریور ۱۴۰۰ بیش از ۷ درصد فاصله گرفته و ارزش معاملات نیز افت ۴۸ درصدی را تجربه کرده است. به نظر میرسد «بلوا» همچنان در بورس تهران ادامه دارد و نهتنها دو سال است که بازار رنگی غیر از خون ندیده بلکه دل بسیاری از سرمایهگذاران نیز از این بازار خون است.
۴ نکته حول بازار سهام
این روزها چند نکته حول بازار سهام وجود دارد که مرور آنها خالی از لطف نیست. ۱- متاسفانه یک محدوده مهم حمایتی ازدست رفته و شاخصکل درحالحاضر نیاز به کفسازی در محدودههای یک میلیون و ۳۵۰ هزار واحدی دارد و در چنین موقعیتی باید منتظر کفسازی بازار سهام بود؛ چراکه با نزولی بودن روندکلی بازار، ورود به آن بهشدت پرریسک خواهد بود. ۲- شاخصکل از ابتدای سال جاری در حدود ۵ درصد افت داشته، این درحالی است که بسیاری از سهامها سقوطهای اساسی را تجربه کردند که این موضوع ابهامات فراوان حول طریقه محاسبه و صحت خروجی شاخصکل را تقویت خواهد کرد. ۳- اخبار برونزا و خارجی، چه اخبار برجامی و چه افت جهانی قیمت کامودیتیها برای بازار مثبت نبوده و فرصت استثنایی رشد قیمتهای جهانی با سیاستهای غلطی مانند اعمال عوارض صادراتی از بین رفت. ۴- پول درگردش جامعه(آن میزان از نقدینگی که بهصورت اسکناس بوده یا در حسابهای جاری افراد در بانک قرار دارد) به بالاترین رقم خود در ۱۲ سال اخیر رسیده(در حدود ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان) و نسبت آن در مقایسه با نقدینگی در رقم بیسابقه ۲۲ درصد قرار دارد. اما این پولهای سرگردان روانه بورس نشده و در بازارهای طلا و مسکن جا خوش کرده است.
خروج ۱۶۰ هزار میلیارد پول از بورس
کاهش ۳۵درصدی شاخص از بالاترین سقف تاریخی خود که در ۱۹مرداد ۱۳۹۹ بهدست آمده بود و عدم رشد مجدد بازار در طول دو سال گذشته نهتنها بسیاری از فعالان بازار را در ضررهای بالا قرار داده، بلکه اتفاقات روزهای اخیر ترس آنها را نسبت به ادامه روند نزولی بازار بیشتر کرده است. چرایی ریزش بازار و عمیقتر شدن آن در یکماه اخیر، بزرگترین سوال و ابهام این روزهای فعالان بازار سهام است.
ابهام از این لحاظ که علیالظاهر فاکتورهای لازم برای جذابیت بازار بورس وجود دارد. بهعنوان نمونه نسبت قیمت به درآمد(P/E) بازار سهام درحالحاضر ۶.۳۲ مرتبه میباشد که نشان میدهد از لحاظ بنیادی، بازار سهام مناسبترین گزینه جهت سرمایهگذاری است. در واقع نسبت قیمت به درآمد(P/E) بازار با افت ۸۰ درصدی از ۳۵ مرتبه در سال ۱۳۹۹ به ۶.۳۲ مرتبه رسیده که کمترین رقم از سال ۱۳۹۴ بهبعد است. علاوهبر این براساس اعلام پژوهشکده پولی بانک مرکزی، در سهماهه ابتدایی سال از ۴۷۷ شرکت بورسی، ۴۰۹ شرکت سودده بوده که ظرفیت بنیادی بازار را تایید میکند.
درکنار اینها، عوامل دیگری مانند تثبیت قیمت دلار، تثبیت نرخ بهره بین بانکی زیر ۲۲درصد، افزایش شدید پول در گردش جامعه و افزایش انتظارات تورمی را نیز میتوان نام برد که هرکدام بهتنهایی میتوانند عامل مضاعفی برای رشد بازار سهام باشند؛ اما درحالحاضر چنین نیست. بنابراین پاسخ به این سوال که چرا بازار سهام درحال ریزش است، چندان راحت نیست؛ چراکه از یکطرف عوامل برای جذابیت بازار سهام همچنان فعال هستند و در طرف دیگر در مرتبه بالایی از نااطمینانی و بلاتکلیفی اقتصادی در سالهای اخیر بهسر میبریم.
ظاهرا عوامل مثبتی که نام برده شد، برای توجیه حقیقیها و ورود پولهای جدید به بورس کافی نبوده و تنها متغیر منفی که بر همه اینها میتواند غالب باشد، «نااطمینانی» موجود در بازار و حول آن است. بهواقع تجربه تلخ سال ۹۹ و از بین رفتن سرمایه بسیاری از سرمایهگذاران و ادامه دخالتهای دستوری دولت(هم در دولت تدبیر و امید و هم در دولت فعلی) در بازار و بعضا بیبرنامگی آنها که همگی در بیاعتمادی و نااطمینانی در بازار تعریف میشوند، مهمترین عاملی است که وضعیت بازار را به این روزهای بیرمق و خستهکننده رسانده است.
این وضعیت یک خروجی مهم داشته و آن «ازدست رفتن وجاهت بازار سهام و کمرنگ شدن سرمایه اجتماعی در آن است.» وقتی از کمرنگ شدن سرمایه اجتماعی در بازار سهام و ازدست رفتن وجاهت بازار صحبت میشود، منظور خروج ۱۵۵.۶ هزار میلیارد تومان پول حقیقی در ۲۴ ماهه اخیر از بازار سهام است.
همچنین از ابتدای سال نیز تا بهحال ۲۲ هزار میلیارد تومان از بازار خارج شده و اینمقدار برای مردادماه در حدود۵.۶ هزار میلیارد تومان بوده است. البته بهعبارت صحیحتر از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه ۲۲ هزار میلیارد تومان تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی رخداده و این میزان از پول توسط حقوقیها به بازار وارد شده است. هرچند ورود و وجود پول حقوقی در بازار اتفاق بدی نیست اما خروج پول حقیقی میتواند نشاندهنده ازدسترفتن وجاهت بازار باشد که در بالا مطرح شد.
افت ۴ برابری معاملات بورسی و رشد ۲ برابری مسکن
اینکه «بورس در رکود رفته است» نهفقط از توصیفات بالا، بلکه در تحلیلهای آماری نیز دیده میشود، بهطوریکه براساس آمارها، میانگین ارزش معاملات بازار سهام در مردادماه ۱۴۰۱ با افت بیسابقهای به چهارهزار و ۲۲۵ میلیارد تومان در روز رسیده است. از طرف دیگر در این ماه ۱۳۰ میلیارد برگ سهم مبادله شده(حجم معاملات) که حاکی از افت ۳۰ درصدی در مقایسه با تابستان سال ۹۹ است.
براساس آمارهای موجود میانگین ارزش معاملات در بازار بورس در تابستان ۱۴۰۰ حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان بوده که این مقدار درحالحاضر در شهریور ۱۴۰۱ به کمتر از ۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسیده(چهاربرابر کاهش) و این مقدار کمترین رقم از ابتدای سالجاری تاکنون است. همچنین میانگین ارزش معاملات روزانه بورس تهران در سال ۱۴۰۰ حدود ۶ هزار میلیارد تومان بوده که آمارهای شهریورماه ۱۴۰۱ حاکی از کاهش ۵۰ درصدی است.
میزان ارزش معاملات از جهت حائز اهمیت است که پویایی و نقدشوندگی بازار در گرو آن است و عدم وجود آن بهمعنای افت جریان پولی و در ادامه افت بازار سهام است. درحالیکه میانگین ارزش معاملات بورس تهران در مردادماه در حدود چهارهزار میلیارد تومان بوده و مجموع ارزش معاملات این ماه نیز ۸۸ هزار میلیارد تومان بوده که درمقابل آن ارزش معاملات مسکن تهران در همین ماه ۲۷.۵ هزار میلیارد تومان بوده است. براساس آمار معاملات مسکن تهران که توسط بانک مرکزی منتشرشده، ارزش معاملات مسکن در پایتخت درحالی در خردادماه جاری ۴۳ هزار میلیارد تومان و در تیرماه نیز ۳۶ هزار میلیارد تومان بوده که آمار معاملات بازار سهام روزبهروز درحال کاهش است.
بهطورکلی ارزش معاملات مسکن تهران در تابستان جاری بیش از دوبرابر ارزش معاملات در تابستان سال گذشته است. میانگین ارزش معاملات ماهانه بازار مسکن تهران در سال ۱۳۹۹ در حدود ۱۲هزار میلیارد تومان بود، این درحالی بود که در همان زمان ارزش معاملات بورس تهران تنها در یک روز به این نصاب میرسید، بنابراین بهوضوح مشخص است که رکورد در بازار سهام به تقویت و رونق بازار مسکن و سایر بازارهای موازی کمک کرده است.
مسکن؛ میزبان فراریان بورسی
این روزها هرچه بازار سهام در ابهام است و فضای خاکستری حول آن پررنگتر میشود، بازار مسکن به سرمایهگذاران خود سود میدهد و بیشازپیش درحال جذب منابع مالی سرگردان در اقتصاد است. براساس آخرین گزارش منتشرشده از سوی روی خوش بورس به انتظارات بانک مرکزی، متوسط بهای هر مترمربع آپارتمان در تهران طبق دادههای بانک مرکزی، برابر با ۴۲ میلیون و ۷۲۹ هزار تومان اعلامشده که در مقایسه با تیرماه، افزایش ۲.۵ درصدی و در مقایسه با مردادماه سال گذشته رشد ۳۸ درصدی را ثبت کرده است.
علاوهبر این افزایش تعداد و ارزش معاملات نیز حاکی از رونق نسبی بازار مسکن در چند ماه اخیر است. بهطور خاص در مردادماه سال ۱۴۰۱ ،تعداد آپارتمانهای مسکونی معاملهشده در شهر تهران در حدود ۷.۸ هزار واحد مسکونی بوده که نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴۲.۳ درصد افزایش را نشان میدهد.
علاوهبر این مجموع ارزش معاملات مسکن در شهر تهران از ابتدای سال تا پایان مرداد درحالی بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان بوده که این رقم برای مدت مشابه سال ۱۳۹۹(پنجماه ابتدایی ۱۳۹۹) تنها ۷۰ هزار میلیارد تومان بوده است. این رشد ۷۰ درصدی معاملات مسکن در حالی بوده که در بازه مذکور ارزش معاملات بازار سهام دقیقا ۷۰ درصد کاهش داشته است.
کاهش معاملات در بازار بورس یکی از نتایج خروج پولهای حقیقی از بورس است و از همین رو به بررسی رابطه ارزش معاملات مسکن و خروج پول حقیقی پرداختهایم که نکات جالبی را گزارش میکند. در نمودار مشاهده میشود که طی دوسال اخیر و بهخصوص از فروردین ۱۴۰۰ به بعد رابطه معکوسی بین ارزش معاملات بازار مسکن و خروج پولهای حقیقی از بورس برقرار بوده و هرکجا که خروج پول از بورس ادامه داشته، رشد معاملات مسکن نیز قابلتوجه بوده است.
این رابطه بین کاهش ارزش معاملات روی خوش بورس به انتظارات مسکن و همچنین خروج پولهای حقیقی از بورس با رشد معاملات مسکن که مورد ادعای این گزارش و نمودار نیز هست به این معنی نیست، تماما آنچه از بورس بیرون رفته درنهایت وارد بازار مسکن شده؛ اما بههرحال بخشی از رونق بازار مسکن در تابستان مدیون رکورد عمیق بورس است.
یکی از دلایل اصلی هجرت از بورس به بازار مسکن امنیت سرمایهگذاران در این بازار است؛ چراکه بازار ملک یعنی زمین و مسکن، امنترین پناهگاه برای سرمایهگذاران بهخصوص در شرایط تورمی و نااطمینانی، بهحساب میآید. حجم بالای «خانههای خالی» و «زمین بیکار» در تهران و شهرهای مختلف کشور و حتی این اواخر در روستاهای خوش آبوهوا نظیر روستاهای «شمال» نشان میدهد اکثر ایرانیها ترجیح میدهند پساندازهای خود را در بازار ملک انجام دهند. چون «عایدی بلندمدت سرمایهگذاری ملکی» درکنار «ریسک صفر بازار ملک»، آن را بیشاز هر بازار و حوزهای، برای ایرانیها جذاب کرده است.
دو چالش پیش روی بازار سهام / فرصتی طلایی برای بهره مندی از سرمایه های خارجی حاصل از اجرای برجام فرا رسیده است
مجید سلیمی بروجنی: دولت یازدهم در 4 سال گذشته تلاش بسیاری را صرف ترمیم آسیب های متاثر از عملکرد دولت قبل کرد، اما واقعیت این است که مردم و کارشناسان و فعالان بازار سرمایه انتظارات بیشتری از دولت و تیم اقتصادی اش دارند.
ورود اقتصاد به دایره رونق، اولین انتظار سهامداران بازار بورس تهران است و به نظر می رسد که دستیابی به آن منوط به اعمال سیاست های انبساطی در کنار سیاست گذاری های پولی و مالی جدید و متناسب با حال و روز اقتصاد کشور است.
بازار سهام به استراتژی های جذاب و مدیریت شده ای نیاز دارد تا بتواند اعتماد سهامداران را جلب کند. همواره در بورس های بزرگ جهانی نهادهای سیاست گذار در پی ارائه ابزارها و مکانیزم هایی هستند تا بتوانند عمق و وسعت بازار را افزایش دهند. فعالان این حوزه برای بهبود اوضاع در آینده از دولت انتظار دارند که فارغ از اعداد شاخص به محورهای توسعه بازار توجه کند.
توجهی که سرمایه گذاران از مسوولان انتظار دارند، منوط به این واقعیت است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان متولی بازار سرمابه بتواند برنامه ای مدون، جامع و استراتژیک را تدوین کرده و در عین حال، دولت نیز این برنامه را به صورت سیاست های ساختاری در توسعه سرمایه گذاری بپذیرد.
در این مسیر لازم است تمامی نهادهای تصمیم گیری و اثرگذاری در اقتصاد ایران تابع سیاست های کالان و ساختاری سرمایه گذاری باشند. بر همین اساس، انتظار سرمایه گذاران از دولت این است که در وهله اول نقشی در خور توجه برای بازار سرمایه در نظر بگیرد و در وهله دوم، مسیر اقتصاد کشور را برای توسعه از طریق بازار سرمایه هموار کند؛ روی خوش بورس به انتظارات مسیری که پیش زمینه توسعه اقتصادی است.
به هر سوی، شاخص های توسعه اقتصادی و ارتباط آن با بازار سرمایه کاملا مشخص است؛ شاخص های که توسط کشورهای توسعه یافته تجربه شده و دیگر نیاز نیست که ما نیز آیتم های جدید برای آن اختراع کنیم و به دنبال راه های تجربه نشده باشیم. راهی که کشورهای توسعه یافته برای دستیابی برای دستیابی به توسعه مالی پیموده اند، می تواند تجربه مفیدی برای استفاده توسط دیگر کشورها باشد.
با توجه به این که بیش از نیمی از ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران به طور مستقیم و غیرمستقیم مربوط به شرکت های تولیکننده موادخام مانند محصولات پتروشیمی، فولاد، سنگ آهنگ و. است، نوسانات قیمت های جهانی و نوسانات نرخ ارز بر سودآوری این شرکت ها اثرگذار خواهد بود و به تبع، ارزش بازار را نیز دست خوش تغییر خواهد کرد. با توجه به این که در این حوزه چندان تغییراتی نداشتیم، افت شاخص و ارزش معاملات با این ابعاد را ناشی از متغیرهای جهانی نمی بینیم.
مهم ترین چالش پیش روی فعلی بازار دو متغیر کلان داخلی نرخ بهره و نرخ ارز است که بر دوش بازار سرمایه و به تبع آن، اقتصاد سنگینی می کند. بالا بودن هزینه پول، دیگر رغبتی برای سرمایه گذاران و شرکت ها برای سرمایه گذاری و توسعه نگذاشته است و افت حجم بازار نیز بکی از نشانه های گران بودن هزینه پول است.
با اصلاحات بانک مرکزی مبنی بر شفاف سازی صورت های مالی بانک ها، الزام بر عدم شناسایی سودهای موهومی مبنی بر وجه التزام دریافتی، کوچک سازی دارایی های ثابت بانک ها و اجرای مرحله اول برنامه اصلاح نظام بانکی و مالی کشور که با توافق تیم اقتصادی دولت و بانک مرکزی باید به زودی اجرا شود و مطمئنا به دنبال آن، مشکل نرخ بهره حل خواهد شد، ولی باید این را در نظر داشت که فرصت برای اجرای این کار در حال از دست روی خوش بورس به انتظارات رفتن است و دیر شدن اجرای آن برای بانک ها و شرکت های حقوقی تسهیلات گیرنده خطرناک خواهد بود.
موضوع بعدی، پایین نگه داشتن نرخ ارز در جهت جلوگیری از تورم است. به نظر می رسد که بانک مرکزی باید کمی شجاعت به خرج دهد و به نسبت تورم، تغییراتی در این نرخ ایجاد کند؛ چراکه با افزایش مناسب و آهسته نرخ ارز، تولیدات داخلی قابلیت صادرات پیدا خواهند کرد و در بازارهای جهانی رقابت پذیر می شوند و به تبع آن، بسیاری از صنایع بورسی رشد خواهند کرد.
بدون تردید در شرایط موجود، فرصتی طلایی برای بهره مندی از سرمایه های خارجی حاصل از اجرای برجام فرا رسیده و ورود این سرمایه ها، ظرفیت های تازه ای را پیش روی بازار بورس قرار خواهد داد. با قوت گرفتن برجام و تقویت تاثیر آن در اقتصاد کشور طی سال های آینده، اگر عزم جدی تری برای جذب سرمایه ها وجود داشته باشد، علاوه بر سرمایه گذاران داخلی، سرمایه گذاران خارجی نیز بازار ایران را انتخاب خواهند کرد. در این شرایط است که سرمایه گذاران به عنوان یک بازار برتر و نوظهور به بازار سرمایه ایران ورود خواهند کرد.
دیدگاه شما