ادغام شبکه اتریوم تا شبانه روز آینده| آیا قیمت اتریوم به بالای ۲ هزار دلار خواهد رسید؟
فرآیند ادغام شبکه اتریوم قرار است روز پنجشنبه انجام شود و بسیاری از سرمایه گذاران روی این رمزارز در انتظار جهش قیمت آن پس از فرآیند ادغام شبکه هستند.
وحید پورتجریشی؛ بازار: همانطور که می دانیم، بر اساس آخرین خبرهای منتشر شده در خصوص نهایی سازی ادغام شبکه اتریوم و راه اندازی بلاک چین جدید آن بر اساس اثبات سهام به جای اثبات کار، قرار است این عملیات روز پنجشنبه، ۱۵ سپتامر انجام شود؛ موضوعی که بسیاری از دارندگان اتریوم را بر آن داشته تا طی هفته های اخیر بخش عمده ای از اتریوم در دست خود را نگه داشته و منتظر جهش قیمت پس از بالا آمدن شبکه جدید نمایند.
اما فدرال رزرو آمریکا، سه شنبه شب با انتشار گزارش مربوط به شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) تاکید کرد که بار دیگر در نظر دارد نرخ بهره بانکی را ۰.۷۵ درصد افزایش دهد؛ موضوعی که منجر به ریزش سنگین بازارهای مالی هنگام اعلام این مطلب شده و قیمت بیت کوین را در روز چهارشنبه و تا زمان تنظیم این گزارش، تا مرز ۲۰ هزار دلار کاهش داد.
اکنون این سوال مطرح است که با توجه به این ریزش سنگین در بازار ارزهای دیجیتال، آیا هنوز می توان امیدی به افزایش و جهش قیمت اتریوم داشت یا خیر. اما سوال مهمتر این است که آیا اساسا اتریوم امکان بازگشت به سطح ۲ هزار دلار و فراتر از آن در سال جاری را دارد و یا مغلوب شرایط حاکم بر بازار شده و حتی تغییر ماهیت بلاکچین آن نیز کمکی به افزایش قیمت دومین ارز دیجیتال جهان نخواهد کرد؟
پیش بینی قیمت اتریوم در سال ۲۰۲۲
رمزارز اتریوم از نوامبر سال گذشته میلادی و همزمان با ریزش بازار ارزهای دیجیتال، در یک روند کلی نزولی قرار داشته و اکنون نیز در محدوده زیر (۲۰) MA در تایم فریم هفتگی در حرکت است.
بسیاری از کارشناسان بازار رمزارزها معتقدند اتریوم در تاریخ ۱۸ ژوئن با رسیدن به قیمت ۸۸۲ دلار که منجر به اصلاح ۸۲ درصدی از اوج قیمت تاریخی خود روی ۴۸۷۱ دلار شد، کف این دوره خود را دیده و از این پس باید منتظر افزایش قیمت این رمزارز در بازار بود. هرچند، آن دسته از سرمایه گذارانی که اتریوم را در بازه قیمتی ۸۸۰ دلاری خریداری کرده اند، تا زمان حاضر نیز بیش از ۸۰ درصد سود کرده اند؛ اما با اینحال باید توجه داشت که احساسات کلی حاکم بر بازار همچنان نزولی است.
توجه داشته باشید که اتریوم طی رزش اخیر، حمایت مهم خود روی ۱۷۰۴ دلار را از دست داده و این سطح مهم را به مقاومت تبدیل کرده است. در صورت ادامه کنترل خرس ها بر بازار، احتمال ریزش قیمت به سطح ۱۴۱۱ دلار وجود دارد.
اما در صورتیکه فرآیند ادغام شبکه اتریوم روز پنجشنبه انجام شود، احتمال شکست مقاومت ۱۷۰۴ دلار وجود داشته که در این صورت، قیمت می تواند به راحتی تا ۲۱۷۴ دلار پیشروی کرده و به اوج قیمت ۲۳ ژانویه سال جاری میلادی برسد.
اتریوم اکنون در یک کانال افقی قرار دارد که یک الگوی تثبیت قیمت به حساب می آید. کاهش اخیر ساختار کلی قیمت یادآور رخداد ۷ سپتامبر است که در آن اتریوم به ۱۴۹۰ دلار کاهش یافته و سپس به ۱۷۹۰ دلار بازگشت.
همانطور که در نمودار بالا ملاحظه می فرمایید، این شانس وجود دارد که در نقطه فعلی شاهد یک برگشت صعودی از سطوح پایین تر تعیین شده باشیم که می تواند قیمت اتریوم را به سمت سطح قیمت بالای ۲۰۰۰ دلار افزایش دهد که در این صورت، گاوها می توانند کنترل کامل بازار را در دست خواهند گرفت.
همچنین شاخص RSI اکنون روی ۳۳.۲۶ قرار دارد که نشان دهنده فشار فروش بالا در بازار است. از نظر تئوری و نگاه تکنیکال، فرصت خوبی برای شکسته شدن کانال افقی در سطح ۱۶۲۹ دلار و آزمایش مجدد مقاومت ۱۷۰۴ دلار پیش از آغاز حرکت به سمت مقاومت مهمخ روانی ۲ هزار دلار وجود دارد.
افزایش حجم مبادلات اتریوم در بازار طی شبانه روز گذشته
اکنون که حدود یک شبانه روز تا زمان ادغام نهایی شبکه اتریوم زمان باقی مانده، قیمت این ارز در زمان نگارش گزارش حاضر روی ۱۵۹۶ دلار قرار داشته و ارزش کل بازار آن حدود ۱۹۵ میلیارد دلار است. طی شبانه روز گذشته، میزان معاملات اتریوم بیش از ۲۵ درصد افزایش یافته که نشانه ای صعودی برای این رمزارز بزرگ بازار کریپتو به حساب می آید.
بسیاری از اینفلوئنسرهای بازار رمزارزها نیز با انتشار پیام های توئیتری نسبت به افزایش قیمت بیت کوین همزمان با نهایی شدن فرآیند ادغام شبکه آن ابراز خوشبینی کرده اند. به عنوان مثال، اکانت توئیتری @MartiniGuyYT از خرید۶۰۰ هزار دلار اتریوم بیشتر خبر داده است.
اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که وضعیت اتریوم نیز درست مانند وضعیت کلی بازار کریپتو، در حال حاضر کاملا پر نوسان بوده و نمی توان به هرگونه سیگنال ریزشی و یا افزاشی بازار توجه چندانی کرد. از سوی دیگر، تاریخ ثابت کرده که همواره ماه سپتامبر، یکی از بدترین ماه های سال برای دارایی های ریسک پذیر همچون ارزهای دیجیتال محسوب می شود. اما بر عکس، ماه های اکتبر تا دسامبر نیز معمولا ماه های خوبی برای رشد این بازارها هستند.
بر اساس شواهد موجود در بازار، قیمت اتریوم می تواند بار دیگر سطح مهم ۲ هزار دلار را آزمایش نماید؛ اما همزمان باید به این نکته نیز توجه داشت که علاوه بر عوامل فاندامنتال منفی مانند سیاست های افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا در کنار جنگ اوکراین و تشدید روزمره جنگ تجاری میان آمریکا و چین، همچنان در زمستان بازار رمزارزها قرار داریم و هنوز شواهدی در خصوص خروج از وضعیت فعلی به چشم نمی خورد.
بازه قیمت اتریوم طی ماههای باقیمانده ۲۰۲۲
در مجموع می توان گفت که طی ماه های آتی باقیمانده از سال جاری میلادی، اتریوم احتمالا در بازه قیمت ۱۲۵۰ الی ۲ هزار دلار در نوسان خواهد بود و در صورت عدم رخداد حادثه ای خارق العاده، شرایط تغییر چندانی نخواهد کرد.
همچنین توجه داشته باشید که برای فرآیند ادغام اتریوم، علاوه بر خود این رمزار، بر مشتقات آن مانند اتریوم کلاسیک و یا شبکه های همبسته بلاکچین اتریوم مانند پلی گان و ارزهای روی آنها نیز تمرکز نمایید.
انتقاد تندوتیز غریبآبادی از کشورهای منتقد وضعیت حقوق بشر در ایران
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از معاونت امور بینالملل قوه قضائیه و ستاد حقوق بشر، کاظم غریبآبادی در پنجاه و یکمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که در ژنو در حال برگزاری است، درباره آثار منفی اقدامات قهرآمیز یکجانبه بر برخورداری از حقوق بشر سخنرانی کرد. وی در این نشست با اشاره به بازدید گزارشگر ویژه ارزیابی آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه و غیرقانونی بر بهرهمندی افراد از حقوق بشر از ایران اظهار داشت: بازدید خانم دوهان به صورت کاملا حرفهای و با موفقیت انجام شد و یکی از مهمترین اسناد بینالمللی در مورد آثار منفی و مخرب اقدامات قهرآمیز یکجانبه بر بهرهمندی مردم بیگناه از حقوق بشر در کشور هدف، به این نشست شورای حقوق بشر ارائه شد. جزئیات تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران غریب آبادی افزود: با وجود اینکه گزارش صرفا بخشی از واقعیتها، روایتهای تلخ و آثار جبرانناپذیر تحریمهای یکجانبه بر حقوق بنیادین مردم ایران را به تصویر میکشد اما یافتههای گزارشگر ویژه بیش از هر زمان دیگر بر ضرورت اتخاذ رفتارهای مسئولانه و متعهدانه جامعه بینالمللی در برابر واضعان و مجریان اقدامات قهرآمیز یکجانبه، بهویژه ایالات متحده آمریکا و متحدان آن و مسئولیت بینالمللی آنان طبق حقوق بین الملل صحه میگذارد. دبیر ستاد حقوق بشر خاطرنشان کرد: چندین دهه است برخی از دولتها و در رأس آنها آمریکا به اعمال غیرقانونی تحریمهای یکجانبه بهعنوان ابزاری در زرادخانه سیاست خارجی خود متوسل شدهاند. وی با تاکید بر تضاد تحریمهای یکجانبه با اصل حاکمیت قانون افزود: ایجاد مکانیسمهایی برای پاسخگوکردن دولتهای واضع تحریم باید بخشی از هر گفتمان و دادخواست حقوقی معتبر در مورد تأثیرات منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهرهمندی از حقوق بشر باشد. معاون امور بینالملل قوه قضاییه اضافه کرد: سایر کشورها نیز طبق حقوق بینالملل موظف هستند که اقدامات غیر قانونی و غیر مشروع سایر وضعیت حقوقی بیت کوین دولتها را به رسمیت نشناسند و به آن ها ترتیب اثر ندهند. غریبآبادی با بیان اینکه دامنه تحریمها علیه مردم ایران به اندازهای جامع و گسترده است که هیچ «استثنای بشردوستانهای» مگر روی کاغذ وجود ندارد، اظهار داشت: استثناء بشردوستانه چیزی جز فریب افکار عمومی برای رفع انتقادات علیه اقدامات قهرآمیز یکجانبه نیست. وی ادامه داد: استفاده از تحریمهای یکجانبه، تحریمهای ثانویه و تبعیت بیشازحد از تحریمها، اعمال فراسرزمینی آن بهطور کلی موجب تأثیر منفی بر طیف گستردهای از حقوق بشر مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از جمله حق حیات و حق توسعه ملت ایران شده است. وی با اشاره به بخشهایی از گزارش گزارشگر ویژه، افزود: سوال اساسی این است که آن دسته از کشورهایی که همواره جزو منتقدان وضعیت حقوق بشر در ایران هستند، و البته خود یا واضع یا مجری تحریمهای یکجانبه هستند، چگونه به خود اجازه میدهند با اعمال این تحریمهای ظالمانه یا حمایت از آنها و یا سکوت در برابر تحریمها، به طور گسترده حقوق مردم ایران را زیر پا گذاشته و نقض کنند!؟ اگر در ادعاهای خود در حمایت از حقوق بشر مردم ایران صادق هستید، دست از تحریمهای یکجانبه غیرقانونی بردارید، تحریم هایی که جان میلیونها ایرانی را تهدید میکند و بر زندگیشان تاثیر می گذارد. معاون امور بین الملل قوه قضاییه گفت: جمهوری اسلامی ایران براساس تعهدات خود در برابر ملتش و برغم همه چالشهای موجود، اقدامات مختلفی را برای کاهش آثار منفی تحریمها انجام داده است اما این اقدامات نباید به منزله مشروعیت تحریمهای یکجانبه تلقی شده و رافع مسوولیت بینالمللی واضعان تحریم باشد. غریبآبادی گفت: ما بر این باوریم که وضع و اجرای گستردهترین نظام تحریمهای یکجانبه علیه ملت ایران با «قصد تحمیل رنج شدید و آسیب جدی به سلامت جسمی و روانی مردم»، معیار «رفتار غیرانسانی» و «جنایت علیه بشریت» است که بیش از هر زمان دیگری، مسئولیت مداری جامعه بینالمللی و مسئولیت بین المللی واضعان و مجریان تحریم ها را موجب می شود. وی افزود: اعمال اقدامات قهرآمیز یکجانبه، بدون تردید تضعیف رویکرد «چندجانبهگرایی»، ایجاد خلل در «نظم بینالمللی» از طریق به چالش کشیدن «صلح و همبستگی بینالمللی» و تضعیف «مسئولیت مشترک» دولتها بر اساس منشور ملل متحد در قبال جامعه بینالمللی است. هیات من امیدوار است که گزارش خانم دوهان و نتیجهگیری و توصیههای او در این نشست مورد توجه ویژه قرار گیرد و در اسناد و قطعنامههای مرتبط شورای حقوق بشر به خوبی منعکس شود. غریب آبادی از دولتهای عضوی که با مأموریت گزارشگر ویژه بررسی تأثیر منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهرهمندی افراد از حقوق بشر مخالفند، خواست تا مخالفتهای خود را کنار گذاشته و با ماموریت گزارشگر همکاری کنند و از دادن رأی منفی به قطعنامه تمدید این مأموریت، خودداری ورزند. همچنین بخوانید انتقاد تند غریب آبادی از سکوت جهان در قبال جنایات اسرائیل در غزه نامه غریب آبادی به ابراهیم رئیسی و قالیباف واکنش تند غریب آبادی به حمایت گزارشگر حقوق بشر از حکم حمید نوری اظهارات غریب آبادی درباره نقض حقوق بشر در ایران توسط غرب
صندوق بازارگردانی
صندوق بازارگردانی سرمایه با جذب سرمایه از سرمایه گذاران حقیقی، اقدام به خرید و فروش و بازارگردانی سهام می کند. این صندوق از نظر نحوه سرمایه گذاری به دو دسته مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق سرمایه قابل معامله (ETF) تقسیم می شود. آنچه در صندوق بازارگردانی سرمایه دارای اهمیت است این است که سهامداران اصلی این صندوق، سرمایه داران حقوقی هستند که مهمترین وظیفه آنها متعادل نگه داشتن وضعیت بازار سهام می باشد.
برای مشاوره نحوه عملکرد صندوق بازارگردانی
برای مشاوره نحوه عملکرد صندوق بازارگردانی
عناوین اصلی این مقاله
صندوق بازارگردانی سرمایه نوع تخصصی صندوق های سرمایه گذاری ویژه سرمایه گذاران حقوقی است که با هدف انجام معامله تنظیم قیمت های بازار، افزایش نقدشوندگی و از بین بردن صف های خرید و فروش مورد استفاده قرار می گیرد.
صندوق بازارگردانی سرمایه به منظور حفظ سرمایه از نوسانات شدید به وجود آمده است که باعث ایجاد تعادل در سهام شده و از تشکیل صف خرید و فروش جلوگیری کرده و در عین حال ارزش سهام را به ارزش ذاتی آن می رساند. بنابراین صف های خرید و فروش بی مورد سهام از بین رفته که به روان شدن معاملات کمک می کند. در نتیجه قدرت نقد شوندگی سهام بالا رفته و از دستکاری قیمت سهام توسط افراد سودجو در بازار جلوگیری می گردد.
از آنجایی که هدف صندوق بازارگردانی سرمایه کمک به روان شدن معاملات در بازار و نه کسب سود است، کارمزد کمتری را پرداخت می کند. در این مقاله توضیحات کاملی درباره معرفی صندوق بازارگردانی سرمایه و نحوه عملکرد آن، سرمایه گذاری در این صندوق و مزایا و معایب آن ارائه شده است.
صندوق بازارگردانی چیست؟
صندوق بازارگردانی سرمایه نوعی از صندوق های سرمایه گذاری افراد حقوقی است که وضعیت حقوقی بیت کوین با در اختیار داشتن سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه، و به منظور بازارگردانی مجموعه از سهام تعیین شده، شرایط خرید و فروش در بازار را امکان پذیر می کند. هدف از ایجاد صندوق بازارگردانی سرمایه متعادل نگه داشتن ارزش سهام و جلوگیری از ایجاد صف های طولانی و بی مورد خرید و فروش است.
عملیات بازارگردانی توسط این صندوق به منظور کمک به افزایش نقدینگی و تنظیم عرضه و تقاضا اوراق بهادار معامله در بازار بورس انجام می پذیرد. برخی از شرکت ها با ایجاد صندوق بازارگردانی سرمایه سعی در حفظ ارزش سهام خود دارند. برای مثال برخی از بانک های کشور با ایجاد این صندوق، شرایط عرضه سهام خود را در بازار سرمایه مدیریت و کنترل می نمایند.
سازمان بورس ایران برای حمایت از صندوق بازارگردانی سرمایه تخفیف 80 درصدی را برای کارمزد معاملات این صندوق ها در نظر گرفته است. علاوه بر همه اینها، تمامی نقل و انتقالات اوراق بهادار که توسط بازارگردانان دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می شوند، از پرداخت مالیات نیم درصدی معاف است.
بیشتر بخوانید: صندوق امانات بانک
نحوه عملکرد صندوق بازارگردانی
صندوق بازارگردانی سرمایه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار کشور به عنوان شخص حقوقی توسط نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی تشکیل می شوند. ارکان این صندوق شامل مدیر صندوق، متولی و مسئول حسابرسی شرکت های تامین سرمایه، سبدگردان و مشاور سرمایه گذاری مجاز سمت مدیریت صندوق است.
براساس اساسنامه و امیدنامه صندوق بازارگردانی سرمایه، این صندوق ها می توانند سرمایه های افراد سرمایه گذار را در سبد متنوعی از سهام، اوراق بهادار با درآمد ثابت و یا سپرده بانکی با نرخ ترجیحی سرمایه گذاری نمایند. هدف از تشکیل این صندوق بازارگردانی به جهت کسب سود نیست، بلکه تعهدات بازارگردانی سهام در چارچوب اساسنامه صندوق را اجرا می نماید.
در صندوق بازارگردانی سرمایه مدیر صندوق به عنوان شخص حقوقی، مسئولیت امور اجرایی صندوق را بر عهده دارد و متولی صندوق نظارت بر اجرای قوانین و مقررات و اطمینان از رعایت حقوق سرمایه گذاران صندوق بر عهده دارد. حسابرس صندوق نیز به حساب صورت های مالی صندوق رسیدگی می نماید. صندوق بازارگردانی سرمایه با ارائه گزارشات مالی روزانه و فصلی، کلیات فعالیت خود را در راستای شفاف سازی اطلاعاتی در اختیار سرمایه گذاران صندوق قرار می دهد.
سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی
صندوق بازارگردانی سرمایه از نظر نحوه سرمایه گذاری آنها به دو دسته مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق بازارگردانی سرمایه قابل معامله (ETF) تقسیم می شود. برای سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی سرمایه مبتنی بر صدور و ابطال می توان به دو روش مراجعه حضوری به شعب صندوق و یا از طریق درگاه اینترنتی صندوق اقدام کرد. حداقل میزان سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی مبتنی بر صدور و ابطال به اندازه خرید یک واحد از آن است.
صندوق بازارگردانی سرمایه قابل معامله (ETF)، صندوق هایی هستند که خرید و فروش واحدهای آن از طریق سامانه های معاملاتی آنلاین کارگزاری ها انجام می شود. صندوق بازارگردانی سرمایه قابل معامله (ETF) مانند سهام شرکت ها هستند. این صندوق ها با نماد مشخص خود در تابلوی معاملاتی مانند سهام معامله عادی قابل خرید و فروش هستند. حداقل میزان سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی سرمایه قابل معامله (ETF) به اندازه حداقل ارزش سفارش خرید قابل ارسال است. در حال حاضر این مبلغ حداقل 500 هزار تومان است.
بیشتر بخوانید: ETF بیت کوین در بورس
مزایا سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی
صندوق بازارگردانی سرمایه دارای مزایایی زیادی است که موجب کاهش نوسانات شدید در بازار می شود. در ادامه به مهمترین مزایای سرمایه گذاری در این صندوق اشاره شده است.
صندوق بازارگردانی سرمایه باعث می شود میزان کارمزد کاهش پیدا کرده و به دلیل معافیت هایی که سازمان بورس برای آن در نظر گرفته است موجب کاهش هزینه معاملات می شود.
دارایی های موجود در سبد صندوق بازارگردانی سرمایه متنوع هستند و شرکت های بازارگردان از سرمایه های افراد سرمایه وضعیت حقوقی بیت کوین گذار را در بخش های مختلفی از قبیل خرید و فروش سهام، اوراق بهادار و سپرده های بانکی استفاده می کنند.
اطلاعات موجود در صندوق بازارگردانی سرمایه به صورت گزارشات مالی شفاف در اختیار سرمایه گذاران قرار می گیرد.
استفاده از صندوق بازارگردانی سرمایه باعث افزایش نقدینگی سهام شرکت و جلوگیری از ایجاد صف های خرید و فروش سنگین می شود.
در صندوق بازارگردانی سرمایه ارزش ذاتی سهام هر شرکت وضعیت حقوقی بیت کوین وضعیت حقوقی بیت کوین حفظ شده که باعث جلوگیری از دستکاری قیمت ها و دسترسی افراد سودجو می شود.
کارمزد این صندوق ها بسیار پایین بوده و سازمان اوراق بهادار کشور تخفیف معاملاتی 80 درصدی را برای آنها در نظر گرفته است.
بر اساس قانون 33 رفع موانع تولید رقابت پذیر، تمامی معاملاتی که توسط بازارگردانی ها و صندوق های بازارگردانی سرمایه انجام می شود از مالیات نیم درصدی معاف هستند.
بیشتر بخوانید: مالیات چیست
معایب سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی
با توجه به اینکه صندوق بازارگردانی سرمایه به منظور متعادل سازی بازار و نه کسب سود ایجاد شده، این صندوق ها دارای ریسک بالایی هستند. سازمان بورس اوراق بهادار کشور علاوه بر مزایایی که در بخش قبل به آن اشاره شد، محدودیت هایی را برای این صندوق در نظر گرفته است که در اینجا به عنوان معایب سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی به آن اشاره می شود.
در امیدنامه صندوق بازارگردانی سرمایه علاوه بر مزایایی صندوق به معایب آن اشاره شده است که هر فردی که قصد سرمایه گذاری جدید در این صندوق ها را دارد بهتر است با این موارد آشنایی داشته تا در هنگام سرمایه گذاری دچار مشکلات نشود.
صندوق های سرمایه گذاری بازارگردانی در میان بازارهای مالی چندان شناخته شده نیستند.
تعداد واحدهایی که برای این صندوق ها در نظر گرفته می شود دارای محدودیت هایی است.
نحوه قیمت گذاری بر روی واحدهای مختلف سرمایه گذاری به صورت آنی نیست.
صندوق بازارگردانی سرمایه دارای ریسک کاهش ارزش دارایی های صندوق، ریسک نکول و ریسک نوسان واحدهای ابطال شده هستند.
در ادامه بخوانید: صندوق مکانیزه فروش
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد صندوق بازارگردانی سرمایه در کانال تلگرام تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره تجاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه عملکرد صندوق بازارگردانی پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- صندوق بازارگردانی سرمایه چیست؟
صندوق بازارگردانی سرمایه نوعی صندوق سرمایه گذاری تخصصی برای اشخاص حقوقی است که توضیحات بیشتر درباره آن در این مقاله ارائه شده است.
2- حداقل سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی چقدر است؟
حداقل میزان سرمایه گذاری در صندوق بازارگردانی سرمایه به اندازه خرید یک واحد از آن است که توضیحات بیشتر در این مقاله ارائه شده است.
3- هدف از تشکیل صندوق بازارگردانی چیست؟
هدف از ایجاد صندوق بازارگردانی سرمایه متعادل نگه داشتن ارزش سهام در بازار است که توضیحات بیشتر در متن مقاله ارائه شده است.
سورپرایز دولت برای سهام عدالتی ها / آخرین وضعیت شناسایی جاماندگان سهام عدالت
قربانزاده گفت: کارنامه بیش از ۹۰ درصد بنگاه های واگذار شده در دهه های پیش که شامل ۹۸۱ بنگاه می شود، استخراج شده است.
ستخراج کارنامه ۹۸۱ بنگاه واگذار شده/ آماده اختصاص سهام عدالت به جاماندگان کمیته امداد و بهزیستی هستیم
آقای حسین قربانزاده رئیس خصوصی سازی در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد.
سوال: خصوصی سازی در چه وضعیتی است و آیا تا الان موفق بوده است ؟
قربانزاده: اگر بتوانیم برنامه و وعده ای که می دهیم را پیش ببریم، موفق بوده ایم. قانونی تصویب شده و ۱۵ سال از آن گذشته است و افراط و تفریط صورت گرفته که باعث شده برخی مدعی شوند خوب پیش رفته و برخی معتقدند موفق نبوده و کلا اشتباه بوده است.
کارنامه بیش از ۹۰ درصد بنگاه های واگذار شده در دهه های پیش که شامل ۹۸۱ بنگاه می شود استخراج شده است.
سوال: مهم ترین چالش ها در حوزه واگذاری چه بوده است؟
قربانزاده: مهم ترین عاملی که تاثیر گذار بوده در شکست خصوصی سازی، نوع مداخله دولت بوده است. این مداخله در کلیت اقتصاد ایران و کیفیت سیاست گذاری دولت در اقتصاد همچنین در موفقیت و شکست بنگاه های واگذار شده بسیار اثر گذار بوده است.
در تمام جلسات واگذاری حضور دارم و این هیئت واگذاری تبدیل شده به هئیت نه واگذاری! در این هیئت دو وزیر، بنده و افراد دیگری حضور دارند.
ترس بر واگذاری اموال دولت حاکم شده است. ۴ دسته در حوزه واگذاری ها حضور دارند. دسته اول از ابتدا کلا با ریشه واگذاری مخالف بوده و ریشه واگذاری را کامل اشتباه می دانند. دسته دوم در بیان موافق هستند اما در جلسات کلا مخالف هستند. دسته سوم موافق هستند اما آنچنان دلایل و موانعی ایجاد می کنند که خود باعث ایجاد مشکلات فراوان در روند واگذاری می شود.
فضای واگذاری خاص شده است. دستگاه نظارتی و رسمی و مجری به کنار اما با مسئولانی درگیر هستید که می خواهید صندلی آنها را خصوصی سازی کنید.
درد بزرگ تر در خصوصی سازی حکمرانی دارایی های دولت است و مهم تر از خصوصی سازی شده است.
کشت وصنعت سپید رود که ۴۶۰۰ هکتار است و ۴۰ درصد آن در شهر رشت است چه کارایی وچه میزان درآمد دارد؟ ۲۳ میلیارد تومان سود صورت های مالی نشان داده است. ۴۶۰۰ هکتار ۲۳ میلیارد تومان سود دارد اما در ۱۰ کیلومتر امثال این شرکت ها دارایی موج می زند.
همچنان با کمبود بهبود کیفیت دارایی دولت مواجه هستیم. چه آبشار لرستان سیاه و یا املاکی که دولت دارد. کیش ایر ۶۷۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته دارد.
لیست واگذاری شرکت های ما بیش از ۴۰۰ شرکت شده و سازمان هدفمندی یک شرکت است و شرکت برای منافع خود تلاش کند. مجموعه ها را تبدیل به شرکت کرده اید . قصه خودرو سازی و واگذاری آنها بسیار پر غصه است. شرکت دارید یا قیمت دستوری می خواهید واگذار کنید. از اساس این منظومه اشتباه چیده شده است.
حدود ۱۹۰ شرکت در لیست واگذاری دولت است. بیش از ۳۰۰ شرکت خارج و گروه بندی شدند و در سه ماه ابتدای امسال تمام شرکت ها گروه بندی شد گروه یک صدا وسیما و شرکت های نفت است. برخی از این شرکت ها بعد از گروه بندی اعلام کرده اند که چرا ما در گروه بندی قرار گرفته ایم. در حال حاضر اعلام کرده ایم که باید صورت مالی بدهند. ۱۵۹ میلیون تومان جریمه می شوند اگر درست اطلاعات ندهند.
در سه ماه پاییز لیست سیاه ، خاکستری و سفید آیتم هایی ارائه دادیم. لیست سیاه کتمان می کنند و معلوم می شود که چه شرکت هایی در لیست است و باید مجمع برگزار شود.
سوال: آیا در این حوزه و بررسی شرکت ها موفق خواهید شد؟
قربانزاده: در رویداد خصوصی سازی رئیس جمهور حمایت کردند و قدری در این فضا خود سانسوری می کنیم. در این یک سال تصمیم مهمی گرفته شده و عملا بنگاه های سود آور را هم به سمت خصوصی سازی ارسال کرده ایم.
سوال: نحوه واگذاری شرکت های هواپیمایی به چه شکلی بوده است؟
قربانزاده: در قریب به اتفاق شکستها دولت عامل اصلی بوده یا به دلیل کیفیت سیاستگذاری اقتصادی، یا به دلیل مداخله مضر و عدمحمایت و نظارت هوشمند. البته واگذاریهای موفقی هم داریم که در نمایشگاه عرضه شد که اتفاقا یکی از آنها در همین صنعت ایرلاین است.
شرکت ایران ایرتور با زیان انباشته به بخش خصوصی واگذار شد و اکنون در وضعیت سودآوری و بهرهوری بهتر قرار دارد و تعداد هواپیماهایش چند برابر شده است. در کنار آن ما شرکت هواپیمایی ایران ایر (هما) را هم داریم با ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد زیان انباشته! در سال گذشته و این هم که وضعیت کیشایر!
بله. شیوه واگذاری برخی شرکتها در دورههای گذشته اشتباه بوده و برخی شرکتها به سرنوشت نامطلوبی رسیدهاند، اما هیچگاه به خاطر سقوط یک یا چند هواپیما، پرواز را تعطیل نمیکنند! عیبیابی میکنند و پیشگیری!
استقلال و پرسپولیس بعد از ۳۰ سال با مدل جدید واگذار شده است که هم وارد بورس شده و شفاف سازی شده و هم پول به جای حساب های دولتی وارد خود حساب شرکت ها شده است.
خط قرمز ما در دوره جدید سازمان خصوصیسازی، داشتن استراتژی برای سرنوشت بنگاه مشمول واگذاری است. ما هرگز به هر قیمتی و به هر ترتیبی بنگاهها و شرکتها را به مزایده نمیگذاریم؛ لذا سرنوشت بنگاه خط قرمز اصلی ماست.
تمام ملاحظات را در آمادهسازی، ارزشگذاری، شیوه واگذاری و. درنظر میگیریم که وضعیت بنگاه و شرکت واگذار شده، روند رونق و بهرهوری ملموس داشته باشد؛ مثلا ما میتوانستیم مانند گذشته باشگاههای استقلال و پرسپولیس را به مزایده بگذاریم، اما پیچیدهترین مدل واگذاری را برای این شرکتها آغاز کردیم که برای نخستینبار در بورس اجرا شد؛ آن هم در مرحله اول افزایش سرمایه از محل صرف سهام که البته مراحل بعدی آن هم در دستور کار است تا هم شفاف شوند، هم مردم مشارکت کنند، هم وضعیت مالی بهتری داشته باشند و مهمتر از همه سرنوشت ۲ شرکت را در ریل بهبود و رونق و بهرهوری قرار داد.
درنظر داشته باشید به جز شرکتهای گروه ۳ که در سیاستهای کلی و قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴ آمده است و وظایف حاکمیتی دارند، همه شرکتهای دیگر باید در گروه بندی یک و ۲ طبقه بندی شده و در لیست واگذاری قرار گیرند. مطابق قانون، هیچ مرجعی جز رهبری نمیتواند شرکت را از لیست واگذاری خارج کند.
شرکت کیشایر هم همراه با دیگر شرکتها در لیست واگذاری اعلام شده، اما این بهمعنای آن نیست که فردا مزایده برگزار میشود بلکه اطلاعرسانی شده تا در یک فضای شفاف کسانی که درباره مدل واگذاری این شرکت پیشنهادهایی وضعیت حقوقی بیت کوین دارند و مشتریان بالقوه آن با سازمان خصوصیسازی مذاکره داشته باشند.
سوال: در مورد نحوه واگذاری سود سهام عدالت توضیح دهید.
قربانزاده: قانون میگوید که افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی باید سهام عدالت داشته باشند، اما حدود سهونیم میلیون نفر از آنها سهام عدالت ندارند؛ این افراد نباید به جایی مراجعه و ریالی پرداخت کنند. آماده اختصاص سهام عدالت به این افراد هستیم که پس از ابلاغ وضعیت حقوقی بیت کوین مصوبه دولت انجام خواهد شد.
بخشی از این سود برای افراد متوفی است که باید سازمان بورس سامانهای برای آنها تعبیه کند، بخشی شبا ندارند و بخشی هم مربوط به ۱۳ شرکت غیربورسی است.
در قانون بودجه امسال ۳۷۱ هزار میلیارد تومان تکلیف فروش سهام لحاظ شده است. تابلوی بورس ۱۸۶ هزار میلیارد تومان است که ۹۲ هزار میلیارد سهم دولت است. دولت سهامی در بورس ندارد و در بخش وضعیت حقوقی بیت کوین غیربورس شرکت زیانده داریم؛ دولت باید برای افزایش دارایی این بخش فکری کند.
سال گذشته حدود ۲۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سود، شرکتهای سهام عدالتی داشتهاند، این نوید را میدهم که تاکنون با توجه به اینکه برخی شرکتها مجامع خود را برگزار نکردهاند قریب به دو برابر سود ایجاد شده و دو برابر و نیم سود نسبت به سود ۱۳۹۹ پیشبینی شده است.
سوال: نحوه نظارت ها به چه شکلی بود؟
قربانزاده: متاسفانه نظارت پس از واگذاری که ربات وار است، جدا کردن هر بخش از وزارتخانهها با دشواری انجام میشود. در برخی از مواقع کارگران را تحریک میکنند برای اینکه فقط در مجمع شرکت نقش آفرینی کنند. حتی در برخی اوقات طرف مسئول قبلی از تحویل سرباز میزند. نگاه این است که بخش خصوصی را تا میتوانیم با مشکل مواجه کنیم که ثابت کنیم واگذاری اشتباه بوده است. ناگهان ۱۰ نماینده مجلس با هم تماس میگیرند که چنین و چنان. باید گفت دستگاه تخصصی نمیخواهد خصوصی سازی اتفاق بیفتد.
سیاستگذاری به معنای دقیق کلمه باید اصلاح شود. ما باید یکبار شرکتهایی که در صف واگذاری هستند از تاریکخانه خارج کنیم و برای بخش خصوص کاملاً شفاف بیان کنیم که شرکتها چه وضعیتی دارند. این مدلها باید تعارضها را تا حدی از میان ببرد و مدیریت را بهرهور کند. بنابراین بر این باورم که عامل اصلی تعارض منافع است. ما تلاش میکنیم با مدلهای جدید منفعت دو دستگاه را در نظر بگیریم. باید منافع را در نظر بگیریم تا موفقیت در واگذاری به دست بیاید. بنابراین باید همراهی لازم را در واگذاریها ایجاد کنیم.
سوال: درباره واگذاری استقلال و پرسپولیس توضیح دهید.
قربانزاده: هیچ وقت الزامی برای افشای متن قراردادها عنوان نشده بود، بلکه با توجه به توافق سازمان بورس، وزارت ورزش، باشگاهها و سازمان خصوصیسازی، الزام شده بود که مجموع ارقام بازیکنان و کادر فنی به صورت جداگانه اعلام شود.
الزام مذکور آغاز راه برای باشگاهداری حرفهای است تا بقیه باشگاهها هم به این پروسه شفافیت بپیوندند، آن زمان الزام برای همه معنا دارد، اما الان افشای همین مجموع ارقام کفایت میکند.
هر دو باشگاه این ارقام را اعلام کردهاند، در سایت کدال اطلاعات پرسپولیس بارگذاری شده بود، استقلال هم فردا اطلاعاتش را نهایی میکند تا پروسه بازگشایی نماد هم آغاز شود.
اگر عدد اعلامی باشگاهها برای مجموع رقم قراردادها غیر واقعی باشد، در این صورت حتماً با این باشگاهها برخورد میشود. هر کسی که در سایت کدال اطلاعات مالی را افشا میکند و بعد مشخص شود که رقم اعلام شده نادرست بوده است، ضمانت اجرایی سنگینی برای هیئت مدیره دارد و نماد باشگاه بسته میشود و شرکتهایی که در بورس فعالیت میکنند تعلیق میشوند.
سوال : آیا پیگیری ها برای واگذاری شرکت ها ادامه دارد؟
قربانزاده: پیگیری برای بازگشت شرکتهایی که از گروهبندی خارج شدهاند ادامه دارد که در همین راستا حدود ۳۲۸ شرکت یا از گروهبندی خارج شدهاند یا از ابتدا گروهبندی نداشتند. همچنین این پیشنهاد برای اخذ مجوز گروه سه مطرح شده است که در حال بررسی از هیأت دولت است و یک اتفاق مثبت برای شرکتهایی وضعیت حقوقی بیت کوین که از گروهبندی خارج شدهاند محسوب میشود.
سوال: آخرین وضعیت شناسایی جاماندگان سهام عدالت را توضیح دهید.
قربانزاده: مشمولان کمیته امداد و سازمان بهزیستی طبق قانون جامانده سهام عدالت محسوب میشوند. همچنین در قانون به سایر افراد واجد شرایط هم اشاره شده است که هر فرد مستحق دریافت سهام عدالت میشود که این افراد باید توسط وزارت رفاه و وزارت اقتصاد شناسایی شوند.
حدود شش شرکت هلدینگ برای پرتفوی سهام عدالت جاماندگان در نظر گرفته شده است که ارزندهترین سهام دولت هستند. این موضوع به هیأت دولت رفته است و برای اختلافنظر در سهم ۲۰ درصدی دولت از معاونت حقوقی سوال شده است.
سازمان خصوصی سازی آماده تخصیص سهام عدالت به افرادی است که در فاز نخست به عنوان جامانده شناسایی شدهاند اما برای فازهای بعدی با کمبود منابع مواجه هستیم مگر آنکه رفع وثایق در سهمهایی مانند مس و فولاد صورت بگیرد.
نامهای به پتروشیمی مارون و هلدینگ خلیج فارس ارسال کرده ایم از آنجایی که نماینده سهام عدالت در مجامع این دو شرکت نبودند به آنها نامهای زدم مبنی بر اینکه با هزینه شخصی خودشان دوباره باید نسبت به برگزاری مجمع اقدام کنند.
سوال: در مورد آخرین وضعیت واگذاری شرکتهای خودروسازی سایپا و ایران خودرو، توضیح دهید.
قربانزاده: در مورد این واگذاری سوءتفاهمهایی صورت گرفته است. باید توجه کرد که سهام مستقیم دولت در سایپا ۱۷ درصد و در ایران خودرو ۵ درصد است که در مورد واگذاری این سهام وزارت اقتصاد تصمیم میگیرد. علاوه بر این خود شرکتها میتوانند نسبت به واگذاری یا فروش سهام تودلی یا سایتهای خود اقدام کنند. هر اطلاعی هم که تاکنون منتشر شده توسط خود شرکتها صورت گرفته است.
بزرگترین مانع در واگذاری سهام دولت در سایپا و ایران خودرو وثیقه بودن این سهام بوده که برای آزادسازی این وثیقه بارها نامه زده شده است.
از طرف دیگر از آنجایی که این دو سهام ارزنده هستند برای شیوه واگذاری آن یک کارگروه مشترک بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل شده و شش جلسه هم برگزار شده است. نتیجه این جلسات به یک سند مشترک ختم شد که حدود ۲۰ درصد آن افتراقی و ۸۰ درصد آن مشترک است.
هر دو وزارتخانه در این موضوع اشتراک نظر دارند که باید قیمتگذاری خودرو تا پایان سال به حداقل برسد. پیشنیازهای واگذاری هم مطرح و بر این موضوع تاکید شد که هیچ اصلاح ساختاری نباید مسیر واگذاری را مختل کند.
یک قفل در سایپا وجود دارد و معتقد هستیم ابتدا باید یک شرکت زیرمجموعه سایپا واگذار شود تا این قفل باز شود. در مورد ایران خودرو هم باید با خودسهامداری ترکیب شود. نظر افتراقی در مورد نحوه خودسهامداری است که این موضوع هفته آینده تعیین تکلیف میشود.
سوال: همه شرکتهایی که در لیست واگذاری قرار دارند شفاف میشوند و چند شرکت زیان ده وجود دارد؟
قربانزاده: شرکت فولاد یکی از بزرگترین شرکتهای بورسی بود که این حاشیهها برای آن رخ داد. با این حال مشخص نیست شرکتهایی که نظارتی روی آنها وجود ندارد در چه وضعیتی هستند.
از ۱۸۹ شرکتی که در لیست واگذاری قرار دارند ۱۰۴ شرکت زیانده هستند و روز به روز هم به زیان آنها اضافه میشود و همه این زیان از جیب ملت ایران میرود.
صورتهای مالی همه شرکتها باید شفاف شود، تا اواسط مهرماه امسال همه شرکتهایی که در لیست واگذاری قرار دارند شفاف خواهند شد. از ۱۲۸ شرکت مذکور فقط ۲۴ شرکت وضعیت مناسب و شفافی دارند و میتوان آنها را در گرید A قرار دارد.
همچنین ۲۰ شرکت دولتی که در لیست واگذاری قرار دارند، از جمله ۱۰۰ درصد هواپیمایی کیش، ۱۰۰ درصد لوله گستر اسفراین، ۷۶ درصد مجتمع صنعتی اسفراین، ۸۰ درصد آلومینای ایران، ۱۰۰ درصد معادن و صنایع معدنی طلای زرشوران، ۱۵ درصد مجتمع صنایع آلومینای جنوب، ۲۰ درصد توسعه نیشکر جانبی، ۱۰۰ درصد کشاورزی و دامپروری سفیدرود، ۴۹ درصد طراحی ساختمان نفت، ۱۶ درصد پالایش نفت امام خمینی (ره) شازند، ۴۰ درصد پالایش نفت کرمانشاه، ۱۷.۹ درصد پالایش نفت ستاره خلیج فارس، ۳۰ درصد عمران مسکن شرق، ۴۰ درصد عمران مسکن ثامن، ۱۰ درصد اپال پارسیان سنگان، ۳۵ درصد فولاد سفیددشت و غیره در لیست واگذاری قرار دارند.
وضعیت حقوقی بیت کوین
ماهنامه خط صلح – شما با چهارصدوپنجاههزار دلار میتوانید یک خانهی عالی بخرید، اما یک نفر این مبلغ را برای خرید یک خانه در محیط وضعیت حقوقی بیت کوین مجازیِ سهبعدی متاورس (Metaverse) خرج کرد تا در همسایگی یک خوانندهی مشهور رپ به نام اسنوپ داگ (Snoop Dogg) قرار بگیرد. تنها در ماه ژانویهی ۲۰۲۲ املاک متاورس هشتادوپنجمیلیون دلار فروش رفتند. (۱)
بازار دیوانهوار املاک متاورس برای مدتی یک خوراک خبری خوب برای مطبوعات بود، اما این اخبار تنها رفتار جنونآمیز مشتی بچه پولدار در دنیای مجازی را منعکس نمیکند، بلکه نشانگر شکست نسل جدید (نسل زی و آلفا) در درک دو اصل مالکیت و حاکمیت دیجیتالی است.
فرآیند تاریخیای که طی آن مردم مالکیت مادی و حاکمیت سیاسی را از دست دادند، در فضای مجازی تکرار شده است. در دنیای واقعی اکثر مردم تولید کالاها و خدمات را بر عهده دارند، اما مالک چیزی نیستند. بر همین سیاق در دنیای مجازی نیز کاربران تولیدکنندهی اصلی محتوای رسانهای برای شبکههای اجتماعیاند، اما شرکتهای غولآسای فنآوری پیشرفته از این اطلاعات سود کسب میکنند. اگر نسل جدید مالکیت دیجیتالی را صرفاً به چشم خانهای در متاورس درک کند، شرکتهای فناوری پیشرفته بنای امپراتوریهای خود را بر دوش این بردگان جدید دیجیتالی استوار خواهند ساخت. این مقاله داستانی است از مراحل آغازین شکلگیری یک دیستوپیای دیجیتالی.
اگر اصول فلسفی-حقوقی دربارهی حق مالکیت و حق حاکمیت را از نظر بگذرانیم، تمامی آنها دربارهی مالکیت و حاکمیت دیجیتالی صادق است. همانطور که مالکیت شخصی شهروندان باید محفوظ از تعرض بماند، مالکیت دیجیتالی و اطلاعات شخصی افراد در اینترنت نیز باید مورد حفاظت قانونی قرار بگیرد. همانطور که هیچ نهاد و مرجعی امتیاز انحصاری بر تصمیمات سیاسی، یعنی تصمیمگیری مردم بر نحوهی ادارهی مالکیت اشتراکی ندارد، شرکتهای فناوری پیشرفته نیز نباید بر میزان دسترسی به اطلاعات و گردش آزاد اطلاعات در فضای مجازی انحصار داشته باشند.
مانند نسلهای گذشته، اما این بار طی تاریخی کوتاهتر، میلنیالها (Millennials) (۱۹۸۱-۱۹۹۶) و نسل زی (Generation Z) (۱۹۹۶-۲۰۱۰) حاکمیت دیجیتالی خود را به امپراتوریهای فناوری پیشرفته واگذار کردهاند. برای درک گستردگی این انحصار و استبداد دیجیتالی دو مورد را از نظر میگذرانیم:
۱- گوگل و موتور جستجوی آن انحصار و توانایی کامل بر مشاهدهپذیری و دسترسی مردم به کسبوکار شما را دارند. اولویتبندی موتور جستجوی گوگل در مشاهدهی نتایج جستجو در صفحات نخست تعیینکنندهی اصلی است که چه کالاها و خدماتی به فروش روند و چه نوع اخبار و اطلاعاتی در دسترس مردم قرار گیرند.
میزان این انحصار و قدرت گوگل به حدی است که حتی حکومتها را بر آن داشته تا آن را کمی مهار کنند؛ برای مثال کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۷ شرکت گوگل را به خاطر سوءاستفاده از موتور جستجویش برای برتریبخشیدن به کسبوکارهای خود ۲.۴۲میلیارد یورو جریمه کرد. (۲)
۲- در حالی که فیسبوک و توییتر هیچ محتوای رسانهای تولید نمیکنند، بزرگترین شبکههای اجتماعی را در اختیار دارند. اوبر (Uber) به لطف استبداد دیجیتالی خود بزرگترین شرکت تاکسی جهان است، در حالی که مالک حتی یک اتومبیل هم نیست.(۳) ایربیانبی (Airbnb)، بزرگترین ارائهدهندهی مکان اقامت به مسافران هیچ ملکی ندارد. ویکیپدیا خودش مطالب خاصی تولید نمیکند، اما بزرگترین دایرهالمعارف جهان است. به جمع اینها بازارهای خرید و فروش یا مارکتپلیسهایی (Marketplace) را اضافه کنید که بزرگترین فروشگاههای دیجیتالی جهانند، بدون هیچ انباری از کالاها. به بیان دیگر مردم مانند بردهها به رایگان در مزارع (پلتفرمهای) این شرکتهای بزرگ کار میکنند.
همانند تاریخ طولانی مبارزهی طبقاتی برای کسب حق مالکیت و حاکمیت تاریخچهی کوتاهی از مبارزهی دیجیتالی برای کسب حاکمیت دیجیتالی نیز قابل ذکر است:
در اواخر دههی نود حباب داتکام (dot.com bubble) و هجوم کسبوکارها برای استفاده از اینترنت این نوید را میداد که کسبوکارهای کوچک و کارآفرینان بتوانند از طریق این وبسایتهای خود با شرکتهای زنجیرهای بزرگ رقابت کنند، (۴) اما نتیجه کاملاً برعکس شد؛ مارکتپلیسها این کسبوکارها را بلعیدند و اکنون آنها حجرههای کوچکی از این بازارهای عظیمند. این شرکتها دیگر حتی زحمت دخالت مستقیم در تولید و انتقال کالا را هم به خود نمیدهند.
فصل بعدی تاریخ کوتاه مبارزهی دیجیتالی با رمزارزها و ابداع بلاکچین ورق خورد. بلاکچین این نوید را میداد که مردم با پول رمزی خود بدون نیاز به صنعت مالی انحصاری بانک و دولتها و بانکهای مرکزی به طور غیرمتمرکز با یکدیگر مبادله کنند. فناوری بلاکچین و رمزارزهایی چون بیتکوین یک رؤیای آنارشیستی برای جایگزینی پولهای فیات با بیتکوین در ذهن نسل جوان زنده کرد. در اصل همین انگیزههای ضدتمرکزگرا و شبهآنارشیستی بود که موجب موفقیت بیتکوین شد. اگرچه بیتکوین به نسل جوان یک صنعت مالی غیرمتمرکز را نوید میداد، اما بسیاری از آنها را گرفتار کسبوکار متمرکز دیگری به نام صرافیهای رمزارز کرد. برخی از این صرافیها کلاهبردار از آب درآمدند. جدا از این رمزارزها هرگز واقعاً وارد دنیای مبادلات خُرد نشدند، بلکه برعکس در اثر کمیابی توافقی بیتکوین از آن به عنوان دارایی برای پس انداز استفاده میشد؛ پس بیتکوین و دیگر کوینهایی که توانستند بقا پیدا کنند، همردیف طلا و وضعیت حقوقی بیت کوین نقره به عنوان یک دارایی باارزش (asset) مورد استفاده قرار گرفتند و به جای دنیای مراودلات و معاملات روزمرهی مردم در دنیای سوداگران جا خوش کردند. دولتها و رسانهها با مشاهدهی این تغییرات کارکردیِ رمزارزها به آنها روی خوش نشان دادند و از قیمت بیتکوین و نوسانات بازار رمزارز مانند طلا و نقره گزارش تهیه میشود.
نسل دوم رمزارزها مانند اتریوم این وعده را به نسل جوان داد که میتوانند با رمزارزها کاری بیش از مبادله انجام دهند. برای مثال آنها میتوانند روش مناسبی برای جذب سرمایهگذاری ریسکپذیر برای شرکتهای کارآفرین باشند؛ پس رمزارزها با ایجاد طرحهای آیسیاو (ICO: Initial Coin Offering) میتوانند بار دیگر عرصه را برای کسبوکارهای کوچک مهیا کنند، اما در عمل در ازای هر ده کارآفرین و پروژهی واقعی صدها پروژهی دروغین و کاذب به هدف کلاهبرداری مانند قارچ سربرآوردند. گرانی روزافزون بیتکوین بسیاری از مردم را وارد بازار کریپتوها میکرد و آنها نیز طعمهی این پروژههای خیالی و کاذب میشدند. مردم سکههای این پروژهها را میخریدند، اما بعد از تاریخ راهاندازی ارزش آنها به سرعت سقوط میکرد، چون در عمل هیچ کسبوکار واقعیای در پس این سرمایهگذاریهای ریسکپذیر وجود نداشت.
انافتیها (None-fungible tokens) تصاویر و دیگر محتویات دیجیتالیاند که مالکیت آنها توسط یک قرارداد هوشمند روی بلاکچین به نام فردی ثبت میشود. آنها ابداع جدیدی نیستند، اما در چند سال اخیر رواج فراوان یافتهاند. اگرچه ظاهراً از انافتیها میتوان برای فروش آثار هنری دیجیتالی و دیگر محتویات دیجیتالی استفاده کرد (که فرصتی است برای هنرمندان هنر دیجیتالی تا از شر دلالان هنری خلاص شوند)، اما در عمل این بازاری است برای هایپ و سوداگری. برای مثال تصویر عکس این مقاله یک تصویر دیجیتالی کوچک است که به قیمت بیش از بیستوسهمیلیون دلار فروش رفته است و فروشندهی آن نه از هنرمندان مشهور، بلکه دو برنامهنویس نسبتاً گمنامند. (۵) در سال ۲۰۱۲ بیش از نیممیلیارد محتویات دیجیتالی تحت عنوان انافتی فروخته شده است.
متأسفانه تا الان تاریخ کوتاه مبارزهی دیجیتالی با هژمونی شرکتهای بزرگ به پایان رسیده است. هربار امید برای اینکه اینترنت بتواند کفهی ترازو را اندکی به نفع کسبوکارهای کوچک، رسانههای مردمی، کارآفرینان و یک صنعت مالی مستقیم و مردمی سنگین کند، وضعیت بدتر شده است. شاید بتوان این نتیجهی تلخ را گرفت که ماهیت سرمایهداری و منطق بازار آزاد تمرکزگرایی و انحصار را مانند هرجای دیگری بر فضای مجازی حاکم کرده است.
حق حاکمیت دیجیتالی (که معادلی است برای حق حاکمیت سیاسی مردم) الزاماً با افزایش سواد دیجیتالی مردم به دست نمیآید. نسل وای (Generation Y) با وبلاگها و وبسایتهای کسلکنندهی خود، میلینالها (Millennials) با شبکههای اجتماعی سطحی و اکنون نسل زی (Generation Z) با متاورس ترسناک خود نتوانستهاند حاکمیت دیجیتالی را در اختیار بگیرند. دولت آمریکا تاکنون از اعمال قوانین ضدتراست برای مالکیت دیجیتالی طفره رفته است؛ حکومتها برعکس با درک قدرت این شرکتها بر کنترل اطلاعات تلاش دارند با همکاری آنها مانع گردش آزاد اطلاعات شوند. واقعیت این است که گوگل، آمازون، توییتر و فیسبوک بزرگتر از آنند که شکست بخورند؛ بنابراین امید چندانی وجود ندارد که قانونگذاری حکومتها حاکمیت دیجیتالی مردم را بر فضای مجازی احیا کند.
احیای حاکمیت دیجیتالی مردم توسط خود مردم ممکن است صورت گیرد. برای شروع «حق حاکمیت دیجیتالی» باید از یک اصطلاح تخصصی مورد استفادهی کارشناسان به مفهومی تبدیل شود که عموم مردم با آن آشنایی داشته باشند و به عنوان یک ارزش و معیار مورد پذیرش قرار گیرد. ظهور بلاکچین اصطلاح تمرکززدایی (decentralization) را از ژارگون تخصصی وارد زبان روزمره نسل جوان کرد. همین اتفاق باید برای مفهوم حق حاکمیت دیجیتالی بیافتد. نسل جوان باید با اختیارات و مسئولیتهای لازم برای حفظ حاکمیت دیجیتالی خود آشنا شود. اگر چنین شود، از اصل حق حاکمیت دیجیتالی استانداردهایی به وجود میآید که پلتفرمها مجبور خواهند شد خود را با آن تطابق دهند؛ برای مثال کنترل توافقی کاربران و کامیونیتی روی الگوریتمها و مقررات برای استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند یک نقطهی شروع مناسب باشد.
دیدگاه شما