دورزدن تحريم با سوآپ ارزي

تهاتر راهکاری برای دور زدن تحریم‌ها و کمبود نقدینگی در کشور

تهاتر یا داد و ستد پایاپای، در معاملات اقتصادی، نوعی از انجام معامله است که در آن کالا یا خدمات بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای (پول یا طلا نمونه‌ای از واسطه‌های معاملاتی هستند) با یک دیگر مبادله می‌شوند. در معامله پایاپای کالا یا خدمات در ازای کالا یا خدمات دیگر گرفته می‌شود.

تعریف تهاتر چیست؟

هر نوع معامله‌ای را که در آن دو کالا مستقیماً‌ با یکدیگر مبادله شوند، معامله پایاپای یا تهاتر می‌نامند.

اقتصاددانان، ترجیح می‌دهند از واژه‌ تخصصی‌تر ابزار مبادله یا Medium of Exchange استفاده کنند و تعریف تهاتر را به شکل زیر مطرح کنند:

معامله تهاتری یا معامله پایاپای، معامله‌ای است که در آن ابزار مبادله مورد استفاده قرار نگیرد.

براساس این تعریف، حتی در صورتی‌که به صورت قراردادی، شاخصی غیر از سکه ‌و پول به عنوان معیار سنجش مورد استفاده قرار گیرد، عملاً از فضای معامله تهاتری خارج شده‌ایم.

تهاتر در دنیای معاملات امروز

در اقتصاد امروز نیز معاملات تهاتری در جریان است. نظریات مختلفی در مورد این‌که آیا تهاتر یا بارتر منحصر به شرایط دشوار اقتصادی است یا خیر، وجود دارد؛ اما نکته جالب توجه اینجاست که هم‌اکنون قدرت‌های اقتصادی دنیا نیز از این روش معامله در چرخه اقتصادی خود بهره می‌برند. بنابراین سیستم بارتر یا تهاتر، نه تنها در کشورهای تحت فشار اقتصادی، بلکه در همه جای دنیا رایج و شناخته شده است. البته واضح است که در شرایط دشوار اقتصادی و تحریم ارزی، انجام معاملات بین‌المللی به روش تهاتر، می‌تواند تا حدودی مشکلات و محدودیت‌های به وجود آمده را کاهش دهد.

تهاتر یک روش سنتی نیست

نکته قابل توجه درباره این روش مبادله که بسیاری آن را یک روش حقوقی دانسته‌اند، این است که تهاتر صرفاً یک روش سنتی مبادله کالا با کالا نیست. قراردادهای مختلف و نوین و مدرنی به صورت تهاتر به خصوص در حوزه تجارت خارجی نوشته دورزدن تحريم با سوآپ ارزي و اجرا می‌شود که قراردادهای بای‌بک یا همان بیع‌ متقابل نمونه‌ای از آن است. هر چند بسیاری از کارشناسان معتقدند در شرایط فعلی که تحریم‌های غرب به شکل گسترده‌ای در راه است، اگر از روش تهاتر زودتر از اینها استفاده می‌شد، در حال حاضر ابتکار عمل به دست ایران بود، اما هنوز هم برای اجرای این روش به شکل گسترده و برنامه‌ریزی‌شده دیر نیست. ساخت پالایشگاه در کشورهای دیگر از جمله مالزی و یا کشورهای آفریقایی برای جلب مشتری دائم برای نفت ایران یکی از روش‌های تهاتر است که از سال‌های گذشته در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته، اما توجه لازم و کافی به آن مبذول نشده؛ به‌طوری که احتمال آن می‌رود که از اولویت‌های برنامه‌های این وزارتخانه خارج شده باشد. دلیل اطمینان‌خاطری که این روش ایجاد می‌کند این است که پول نفت دیر یا زود به کشور بازمی‌گردد و قفل کردن سیستم بانکی از سوی غرب، نمی‌تواند مانع تجارت ایران با کشورهای دیگر و یا مانعی برای فروش نفت ایران شود. نکته قابل تأمل دیگر این است که با استفاده از روش تهاتر، تجارت خارجی کشور دوباره شکل متنوعی به خود می‌گیرد، اما ممکن است از محدودیت منابع ارزی و عدم گسترش تجارت خارجی به عنوان معایب تهاتر یاد شود که در شرایط کنونی اهمیت زیادی ندارد.

روش‌های تهاتر در اقتصاد امروز

معامله بای‌بک ( Buy back ) یا بیع‌متقابل

معامله بای‌بک یا بازخرید، یکی از شیوه‌های معاملات تهاتری است. این نوع از تهاتر در صنایع عظیم و پرهزینه کاربرد بیش‌تری دارد. بای‌بک را به بیان ساده می‌توان این‌طور توضیح‌داد: در این روش تجهیزات، ماشین‌آلات و وسایل مورد نیاز تولید، از طرف یک عرضه‌کننده خاص به کشوری صادر شده و در عوض محصولات تولید شده به وسیله همین تجهیزات و ماشین‌آلات، به جای هزینه نقدی این تسهیلات در مدت زمان معینی دریافت می‌شود.

این نوع قرارداد می‌تواند محدودیت‌های تحریم را کاهش دهد و فناوری‌های جدید و پیشرفته را به کشور وارد کند.

سوآپ ( Swap ) کالا

سوآپ به معنای تعویض، معاوضه و جایگزینی است. سوآپ نوعی از معاملات است که به 3 دسته: سوآپ ارز، سواپ نرخ بهره و سوآپ کالا تقسیم می‌شود. آنچه در واقع نوعی از تهاتر و معامله پایاپای محسوب می‌شود، سوآپ کالا است. در این روش معامله، یکی از طرفین معامله کالایی را دریافت می‌کند و متعهد می‌شود که معادل ارزش آن را در نقطه‌ای دیگر به طرف دوم تحویل دهد.

معامله افست ( Offset )

نوعی از معامله کالا به کالا است که در این نوع قرارداد توافق می‌شود که یک کشور، تجهیزات گران قیمت نظامی، حمل‌ و نقل و ترابری را از کشوری پیشرفته و صنعتی خریداری کند و کشور فروشنده کالا نیز تعهد می‌کند که در زمینه‌های اقتصادی مرتبط یا غیرمرتبط با کشور خریدار همکاری کند. البته در این نوع معامله از «پول» یا واسطه معاملاتی استفاده می‌شود، اما می‌تواند نوعی از داد و ستد پایاپای محسوب شود.

تجربه شخصی از تهاتر در ایران

در حال حاضر تهاتر در میان سازمان‌های دولتی و نیمه‌دولتی بسیار رواج دارد. به عنوان مثال شهرداری‌، هزینه صدور مجوز حفاری و یا صدور پروانه ساختمانی برای شرکت توزیع برق را با هزینه انشعاب برق درخواستی تهاتر می‌کند.

همچنین کارفرما‌ها راغب هستند با پیمانکارانی وارد معامله شوند که ظرفیت تهاتر دارند. به عنوان مثال حاضرند در ازای کاری که انجام می‌دهند، به جای دریافت پول نقد، اموالی به شکل ملک و مصالح دریافت کنند.

برخی از پیمانکاران نیز با پی بردن به این موضوع، از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را می‌کنند. کاهش نقدینگی در سازمان‌ها، سبب افزایش تمایل به این شکل از معامله شده است.

آیا بلاروس می تواند از رمز ارز برای دور زدن تحریم ها استفاده کند؟ کارشناسان در این باره تردید دارند

آیا بلاروس می تواند از رمز ارز برای دور زدن تحریم ها استفاده کند؟ کارشناسان در این باره تردید دارند

احتمال اعمال تحریم ها در مورد بلاروس بالاست و سوالی که در این باره مطرح است این است که آیا کشوری که به کشور دوستدار رمز دورزدن تحريم با سوآپ ارزي ارز معروف است می تواند بر این مشکل با بیت کوین یا اتریوم فائق آید یا خیر؟

آیا بلاروس می تواند از رمز ارز برای دور زدن تحریم ها استفاده کند؟ کارشناسان در این باره تردید دارند

پس از انتخابات جنجالی اخیر در بلاروس و اعتراضات گسترده در آن که الكساندر لوكاشنكو در سمت ریاست جمهوری خود باقی ماند، سؤالاتی در مورد چگونگی مواجهه بلاروس با تحریم های احتمالی آمریکا و اتحادیه اروپا و چگونگی استفاده از رمز ارزهایی چون بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) برای دور زدن آنها به وجود آمد.

مقاله ای که در RBC منتشر شده است، حاکی از آن است که استفاده از رمز ارزهای پایه گزینه مناسبی برای دولت بلاروس در جهت شکست تحریم های اقتصادی اعمال شده توسط اتحادیه اروپا و واشنگتن نیست.

والری پتروف (Valery Petrov)، معاون توسعه و تنظیم بازار صنعت رمز ارز روسیه، استفاده از رمز ارزها را یك گزینه کاملا واقع بینانه برای فرار از فشار تحریم ها می داند؛ وی تحقق این امر را تنها در صورت عدم رعایت قوانین خارجی و داخلی امکان پذیر دانسته است.

بلاروس نگرش مثبتی نسبت به صنعت رمز ارز از خود نشان داده است، زیرا تحولات اخیر در این کشور تاییدی بر فرصت تجاری مهم این صنعت در آن است.

مقامات بلاروس در ماه مه، فناوری دیجیتال را مهمترین اولویت برای کشورشان تلقی کرده و اعلام کردند که در حال تهیه یک قطعنامه اقتصاد دیجیتال برای ارسال به جلسه سازمان امنیت و همکاری اروپا در برلین هستند.

در ماه ژوئیه نیز بلاروس لایحه ای را که به حوزه فناوری اطلاعات پیشرفته، از جمله فناوری رمز ارز مرتبط بود، به امید جذب سرمایه گذاری بین المللی در این فناوری (که قبلاً به کارگیری آن دورزدن تحريم با سوآپ ارزي ممنوع بود یا به نظر بسیار خطرناک می آمد) تدوین کرد.

استفاده از رمز ارز برای شکست تحریم ها توسط بلاروس

پتروف همچنین به به اعمال تحریم ها علیه ونزوئلا و ایران اشاره كرده و می گوید استفاده از رمز ارزها برای مقابله با بحران اقتصادی یا دور زدن تحریم ها تنها راه حل موثر برای بر طرف کننده مشکل است.

حتی کارشناسان برجسته اقتصادی دیگری چون نیکیتا زوبورب (Nikita Zuboreb)، تحلیلگر روسی بورس اوراق بهادار، معتقدند که این تنها راه حل برای اقتصادی است که می تواند به شدت توسط تحریم ها صدمه ببیند.

وی یادآوری كرد كه زیرساخت فناوری اطلاعات در این کشور نسبت به سایر كشورها بسیار توسعه یافته و آماده تر است و لوكاشنكو همچنان می تواند این گزینه را برای مقابله با آنچه که در مورد اقتصاد کشور بلاروس پیش خواهد آمد، در نظر بگیرد.

خنثی‌سازی تحریم نفتی و گلوگاهی به نام بازگشت ارز

یک کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی گفت: نفت یک کالای استراتژیک است و در دنیا مشتری دارد و اینگونه نیست که نتوانیم این کالا را بفروشیم، اکنون اگرچه میزان دورزدن تحريم با سوآپ ارزي صادرات کم شده و از 2.4 به یک میلیون و حتی 300 هزار بشکه و کمتر هم رسید، اما صفر نشد، بنابراین در حوزه نفت شاید بهترین راه این باشد که تحریم‌ها خنثی شوند.

نبض نفت -رئیس‌جمهوری روز شنبه 20 آذرماه در گردهمایی‌ سفیران و رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران گفت: در این دولت وزیر امور خارجه و بخش‌های مختلف دولت، تلاش برای خنثی‌سازی تحریم‌ها و اقدام جدی برای رفع آنها را دستور کار قرار دادند.

او تاکید کرده است که هم تلاش برای خنثی‌سازی تحریم‌ها و هم اقدام جدی برای رفع آنها را دستور کار قرار دادند و تمام تصمیم‌های ما در فروش نفت و منابع مالی بر این است که اگر تحریم‌ها ادامه یافت چگونه بتوانیم کشور را مدیریت کنیم.

در همین ارتباط علی‌اصغر زرگر درباره خنثی‌سازی تحریم در حوزه نفت اظهار داشت: مدت‌ها است که ما در حال دور زدن تحریم‌ها هستیم تا به نوعی اثرات آن را از تجارت خارجی و نفت ما بردارند.

وی افزود: نفت یک کالای استراتژیک است و در دنیا مشتری دارد و اینگونه نیست که نتوانیم این کالا را بفروشیم، اکنون اگرچه میزان صادرات کم شده و از 2.4 به یک میلیون و حتی 300 هزار بشکه و کمتر هم رسید، اما صفر نشد، بنابراین در حوزه نفت شاید بهترین راه این باشد که تحریم‌ها خنثی شوند.

این کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی گفت: اکنون کشوری مثل چین دورزدن تحريم با سوآپ ارزي دورزدن تحريم با سوآپ ارزي با تخفیف نفت را از ایران می‌خرد و یا برخی کشورها پالایشگاه‌هایی دارند که نفت سنگین ما را پالایش می‌کنند و یا اینکه بخشی از نفت سبک و میعانات ما به ونزوئلا صادر و با نفت این کشور ترکیب و پالایش می‌شود، همچنین می‌توانیم از طریق سواپ نفت را به فروش برسانیم و یا خط سیر را پنهان کنیم و یا اینکه نفت را از دریا به کشتی دیگر منتقل و بارنامه‌ها را تغییر دهیم، اینها روش‌هایی دورزدن تحريم با سوآپ ارزي است که تاکنون برای دور زدن تحریم‌ها طی کرده‌ایم و در آینده هم می‌توانیم در مسیر خنثی‌سازی تحریم همین مسیر را طی کنیم.

وی بیان داشت: در هر حال شاید بتوان نفت را بین 300 تا 1.2 میلیون بشکه صادر کرد و تاکنون هم به این صورت بوده اما موضوع اساسی بازگرداندن ارز حاصل از صادرات است، اگر می‌شد ارز را از ذخایر ارزی خارج و یا از تعاملات بانکی برای خرید خارجی استفاده کرد و یا بخشی از آن را به داخل بیاوریم و به ریال تبدیل کنیم، مشکل خاصی نبود و نیازی نبود که کالاهای‌مان را گران‌تر از حد معمول بخریم.

زرگر خاطرنشان کرد: وقتی نمی‌توانیم تعامل بانکی داشته باشیم، گاهی همه پول کالا را پرداخت می‌کنیم و شاید کالا را ارسال نکنند ممکن از طریق غیربانکی درصد بالایی انتقال پول انجام شود اما گاهی تا 25 درصد کالاها را گران‌تر خریداری می‌کنیم، بنابراین می‌توان تحریم‌ها را درباره فروش نفت و میعانات دور زد ولی اصل قضیه استفاده از ارز حاصله چه برای خرید کالا و یا آوردن ارز به داخل کشور است که با مشکل حادی روبرو هستیم، زیرا چون گلوگاه منابع مالی در خارج از کشور بانک‌ها هستند که امریکا در دست دارد و اجازه نمی‌دهد که از این آن استفاه بهینه داشته باشیم.

صرافی پنکیک سواپ ایران را تحریم کرد

پنکیک سواپ بزرگترین صرافی غیرمتمرکز در زنجیره هوشمند بایننس است و یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز به خصوص نزد ایرانیان به شمار می‌رود. با این حال، این صرافی تصمیم گرفته تا ارائه خدمات به کاربران ایران و ۸ کشور دیگر را متوقف سازد.

به گزارش نبض بورس، بالاخره چیزی که همه تریدرهای ایرانی از آن بیم داشتند اتفاق افتاد و صرافی پنکیک سواپ در بیانیه‌ای در وب سایت خود اعلام کرد دسترسی کاربران ایرانی (IP ایران) را به این صرافی غیرمتمرکز مسدود خواهد شد.

خداحافظی صرافی پنکیک سواپ با ایران

پنکیک سواپ بزرگترین صرافی غیرمتمرکز در زنجیره هوشمند بایننس است و یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز به خصوص نزد ایرانیان به شمار می‌رود. با این حال، این صرافی تصمیم گرفته تا ارائه خدمات به کاربران ایران و 8 کشور دیگر را متوقف سازد.

در صورت مراجعه با آی پی این 9 کشور، کاربران با پیغام زیر مواجه می‌شوند:

از تاریخ 9 مارس 2022 (18 اسفند 1400) دسترسی به صرافی پنکیک سواپ با IP های متعلق به کشورهای ایران، عراق، بلاروس، کوبا، جمهوری کنگو، کره شمالی، سودان، سوریه، زیمباوه و شبه جزیره کریمه امکان پذیر نخواهد بود.

صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل ماهیت غیرمتمرکز بودن آنها نمی‌توانند کد قرارداد هوشمند متعلق به سرویس‌های خود را تغییر دهند و آی پی های کشور خاصی را در آن محدود نمایند. این دورزدن تحريم با سوآپ ارزي محدودیت تنها از طریق دسترسی به سایت امکان پذیر خواهد بود و کاربران به سادگی می‌توانند بدون هیچ دغدغه‌ای به قراردادهای هوشمند آنها دسترسی دورزدن تحريم با سوآپ ارزي داشته باشند.

به نظر می‌رسد پنکیک سواپ نیز روشی مشابه با یونی سواپ را در پیش بگیرد. صرافی یونی سواپ اواخر سال 2019 دسترسی ده کشور به سایتش را منع کرد. البته این دسترسی تنها مربوط به خود سایت پنکیک سواپ بود و کاربران به سادگی می‌توانستند به قراردادهای هوشمند روی شبکه بلاکچینی اتریوم دست پیدا کنند. شایان ذکر محدودیت‌هایی از این قبیل به سادگی با نرم افزارهای تغییر آی‌پی قابل دور زدن هستند.

کاربران ایرانی چه جایگزین‌هایی دارند؟

اول بگوییم هنوز هم می‌شود با استفاده از نرم افزارهای تغییر آی‌پی از پنکیک سواپ و یونی سواپ استفاده کرد، با این حال، اگر تمایل دارید ترید خود را بدون ریسک و دغدغه انجام دهید می‌توانید از صرافی‌های غیرمتمرکزی چون dydx، dodo، سوشی سواپ، وان اینچ و رادیوم استفاده نمایید.

هیچ‌گاه همراهان تحریم موفق به دور زدن ایران با احداث خطوط لوله نشدند

علی ماجدی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: خطوط لوله انتقال نفت‌خام، فرآورده و گاز که به‌طور گسترده در پهنه ایران وجود دارد، علاوه بر شریان‌های حیاتی کشور، شاهراه‌های استراتژیک منطقه به شمار می‌روند.

وی دورزدن تحريم با سوآپ ارزي افزود: ایران با دارا بودن این ظرفیت کنار موقعیت مناسب جغرافیایی، بهترین مسیر ترانزیت و سوآپ نفت خام، فرآورده‌های نفتی و گاز است که این قابلیت دورزدن تحريم با سوآپ ارزي کنار ظرفیت‌های ایران در دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز و توسعه صادرات آنها، ایران را به نقطه طلائی انرژی منطقه تبدیل می‌کند.

معاون وزیر نفت با اشاره به همراهی برخی کشورهای منطقه با برخی تحریم‌های اعمال شده غرب علیه ایران در طول 35 سال گذشته، تصریح کرد: تحریم مورد جدیدی نیست و همواره طی سالهای گذشته برخی کشورها با رویکرد همراهی با قدرت‌های استکباری سعی در احداث خطوط لوله برای دور زدن ایران داشتند اما در عمل موفق به این کار نشدند.

ماجدی خاطرنشان کرد: نه خطوط لوله گاز احداث شده در اطراف ایران و نه خطوط لوله و دورزدن تحريم با سوآپ ارزي تأسیسات نفتی احداث شده در کشورهای همسایه هیچ‌کدام قابلیت جذب کامل تقاضای فعلی و آینده برای جابه‌جایی گاز، نفت خام و فرآورده را ندارند و همچنان ایران بهترین مسیر برای استفاده کشورهای منطقه به‌منظور انتقال نفت خام و گاز طبیعی و همچنین فرآورده‌های نفتی با شیوه‌های ترانزیت و سوآپ است.

همچنین وزیر نفت چندی پیش در جمع خبرنگاران اظهار داشت: در خصوص سوآپ نفت خام دستورالعملی را تنظیم خواهم کرد که منجر به فعال شدن سوآپ شود.