بازارگردان کیست و بازارگردانی چیست؟
هرکسی که با معاملات بورسی آشنا باشد، نام خریداران، فروشندگان و معامله‌کنندگان را شنیده است. اما مورد دیگری به اسم بازارگردان وجود دارد که کمتر به آنها توجه میشود. اگر می‌خواهید در بازار بورس و سهام خوب عمل کنید، باید بدانید که چه کسی بازارهای مالی را اداره میکند و وظیفه آنها چیست؟
بنابراین ما در این مطلب قصد داریم درباره بازارگردان و نحوه عملکرد او اطلاعاتی را با شما به اشتراک بگذاریم. در ادامه همراه وبلاگ فانوس باشید.
بازارگردان کیست؟
بازارگردانان معمولا بانک‌ها یا موسسات مالی بزرگی هستند که با تزریق نقدینگی بازار را فعال نگه می‌دارند. به عبارت ساده، آنها اطمینان می‌دهند که دارایی‌های مالی به راحتی می‌توانند به پول قابل استفاده تبدیل شوند. اگر می‌خواهید سهم خود را بفروشید، این افراد آن را می‌خرند. اگر قصد خرید دارید، میتوانید آن را بفروشید. بازارگردانی در مبادله ارز نیز بسیار رایج است.
از نظر تئوری، این افراد می‌توانند بازار ایجاد کنند. اما اندازه سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز محدودیتی بزرگ است. برای اینکه بتوانید همیشه آماده خرید یا فروش باشید، سرمایه‌های هنگفتی لازم دارید. بنابراین به عنوان یک سرمایه‌گذار، موارد مهمی درباره بازارگردانان وجود دارد که باید حتما آنها را بدانید.
بازارگردانی چیست؟
همانطور که گفتیم، بازارگردان معامله‌گری است که وظیفه اصلی آن ایجاد نقدینگی در بازار، با خرید و فروش اوراق بهادار است. این‌ها همیشه آماده هستند که در بازار و با قیمت عمومی، به خرید و فروش بپردازند. معمولا بازارگردانی یک کارگزاری، بانک بزرگ یا موسسه دیگر است. با این حال، ممکن است افراد هم بتوانند این کار را انجام دهند.
همانطور که از نامشان پیداست، بازارگردانان بازار را ایجاد می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها اوراق بهادار را در دسترس قرار می‌دهند تا خرید و فروش انجام شود. نهایتا، میزان نقدینگی بازار افزایش می‌یابد. مهمتر از همه، این به معاملات دیگر کمک میکند تا بدون مشکل انجام شوند. بدون بازارگردانان، بازار تقریبا نقدینگی نخواهد داشت و این امر سهولت معاملات را سخت میکند.
مثلا هنگامی که مقداری از یک سهم خاص را می‌فروشید، یک بازارگردان آن را با قیمت پیشنهادی از شما خریداری میکند. سپس، آنها برمی‌گردند و آن را به قیمت دلخواه به خریدار می‌فروشند. بازارگردانان می‌توانند این اوراق بهادار خریداری شده را در بورس خود به شرکت‌های دلال و فروشنده بفروشند. به خاطر داشته باشید که وقتی سازندگان بازار، اوراق بهادار خریداری می‌کنند، همیشه خریدار را بلافاصله در صف قرار نمی‌دهند.
چرا بازارگردانی مهم است؟
بازارگردانان به افراد اطمینان می‌دهند که بازار همچنان نقدینگی خود را حفظ کند و معاملات دیگری هم رخ بدهند. همچنین آنها بازار ایجاد می‌کنند، یعنی مطابق با قیمت عمومی خرید و فروش می‌کنند و نقدینگی بازار هم بالاتر می‌رود.
عرضه و تقاضا نیز برای بازارگردان مهم است. زیرا آنها قیمت‌ها را به روز می‌کنند تا عرضه و تقاضای فعلی را کنترل کنند. عرضه میزان چیزی است که برای فروش (به عنوان کالا یا خدمات) در نظر گرفته میشود. در حالی که تقاضا نشان می‌دهد که آیا خریدار می‌خواهد آن بازارگردان در بورس کیست؟ کالا یا سهم را خریداری کند یا خیر. این مفهوم فقط در اقتصاد مهم نیست، بلکه در دنیای مالی هم اهمیت دارد.
به علاوه، بازارگردانان به تنظیم قیمت اوراق بهادارِ با ارزش بیش از حد، کمک می‌کنند. از آنجا که آنها میزان اوراق بهادار را در بازار کنترل می‌کنند، می‌توانند با افزایش قیمت یک سهم کم ارزش یا کاهش قیمت اوراق بهادار، به بازار کمک کنند. اساسا، از آنجا که آنها میزان سهام در بازار را کنترل می‌کنند، می‌توانند قیمت‌ها را بر اساس موجودی تنظیم کنند و این امر به تنظیم بازار کمک میکند.
سود بازارگردانان از کجاست؟
ما پیشتر گفتیم بازارگردانان با خرید و فروش اوراق بهادار مطابق قیمت‌های عمومی، نقدینگی را حفظ می‌کنند. این امر باعث میشود بازار بدون مشکل به کار خود بپردازد. اما آنها نیز باید از این معاملات درآمد کسب کنند.
وقتی بازارگردان سهامی را خریداری میکند، این کار را با قیمت پیشنهادی انجام می‌دهد. سپس وقتی این اوراق بهادار را می‌فروشند، قیمت پیشنهادی دیگری دارند. بین این قیمت‌ها اختلافی وجود دارد که به آن، اسپرد می‌گویند. بنابراین کارگزاران از این اختلاف قیمت سود خود را دریافت می‌کنند. افزایش قیمت پیشنهادی، نشان‌دهنده سود بازارگردان است. علاوه بر این، آنها برای ایجاد نقدینگی برای مشتریان خود، کمیسیون نیز دریافت می‌کنند.
عملکرد بازارگردان باید چگونه باشد؟
تا این قسمت درباره وظیفه بازارگردان صحبت کردیم. ولی باید بدانید که هر بازارگردانی موفق نیست. در واقع این افراد برای رسیدن به هدف خود باید کارهایی که انجام می‌دهند، ارزشمند باشند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
تداوم قیمت
یک بازارگردان باید بتواند توانایی و تمایل خود را برای ایجاد قیمت در طیف وسیعی از اندازه‌ها، حتی با وجود نوسانات قابل توجه، نشان دهد. تعهد سرمایه و کانال‌های توزیع متنوع، نقش مهمی را در وظیفه آنها ایجاد می‌کنند.
لازم به ذکر است که بازارگردانان برای اهداف نوع دوستانه قیمتی را ارائه نمی‌دهند. اگرچه بازارگردان در بورس کیست؟ به سلامت بازار کمک می‌کنند، اما آنها نیز سهم خود را دارند و باید سود ببرند. در زمان‌هایی که قانون تداوم قیمت رعایت نشده است، بازارگردانان دچار ضرر می‌شوند.
تداوم تجارت
بازارگردانان باید حضوری مستمر داشته باشند و فوریت معامله را فراهم آورند. هر زمان که یک دارایی خریداری یا فروخته میشود، باید شخصی در طرف دیگر معامله وجود داشته باشد. اگر موسسه‌ای معاملات را به مشتریان خود در زمان واقعی ارائه دهد، در حقیقت این قابلیت را بازرگردان معتبر موسسه انجام داده است.
انعطاف‌پذیری و پوشش
بازارسازان با ارائه انعطاف‌پذیری در زمینه‌های مختلف، خدمات خود را افزایش می‌دهند. به ویژه، آنها می‌توانند تاریخ تسویه غیر استاندارد و فرصت تسویه در چندین ارز را ارائه دهند. علاوه بر این، به جای انتخاب تعداد کمی از دارایی‌ها، بازارگردان باید طیف وسیعی از ابزارها را برای مشتریان خود پوشش دهد. این امر تعهد بازارگردان به رضایت مشتری را ثابت میکند.
نتیجه گیری
بازارگردان نقش مهمی در بازارهای مالی ایفا میکند. آنها برای خرید و فروش اوراق بهادار در دسترس هستند، بنابراین نقدینگی در بازار ایجاد میشود. بدون آنها، بازار نسبتا نقدشوندگی نخواهد داشت و سایر معاملات تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
چنانچه به دنبال تجزیه و تحلیل بازار بورس و سهام هستید، اپلیکیشن فانوس را دانلود کنید. این برنامه فضایی را فراهم میکند تا به نکات بورسی دسترسی داشته باشید و همچنین، حسابدار خودتان باشید.
اگر هنوز اپلیکیشن خودتان را آپدیت نکرده اید از دو لینک زیر نسخه های جدید را از گوگل پلی و بازار دریافت کنید و از دو امکان جذاب و جدیدمون استفاده کنید😊
بازارگردان کیست و مفهوم بازار گردانی چیست؟
بازار بورس در میان سایر بازارهای مالی چون بازار مسکن، بازار خودرو و . جزو نقد شونده‌ترین آنها است که به‌راحتی در زمانی کوتاه، دارایی تبدیل به پول نقد میشود. گردش بالای مالی موجود در این بازار باعث کاهش ریسک نقدشوندگی شده و سرمایه‌گذاران با خیال آسوده می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند؛ آنها به این مساله واقف‌اند که در صورت نیاز می‌توانند با فروش سهام به پول نقد دسترسی پیدا کنند. در سایر بازارهای مالی چون بازار مسکن یا خودرو میزان نقد شوندگی به این شکل نیست، یعنی در صورت نیاز به پول نقد ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها زمان ببرد تا خریداری بر روی قیمت اعلامی شما راضی به خرید باشد؛ مگر اینکه قیمت اعلامی شما بسیار پایین‌تر از رنج قیمتی بازار باشد. نقدشوندگی بازار بورس نیز به این آسانی‌ها اتفاق نمی‌افتد بلکه مرجع یا افرادی باید باشند تا این نقدشوندگی را در بازار بورس حفظ کنند.
جایگاه بازارگردان و مفهوم بازارگردانی
در بازار سهام عرضه و تقاضا همیشه یکسان نیست؛ گاهی کل بازار به انتشار اخبار یا شایعاتی واکنش نشان می‌دهد و یک‌طرف این ترازو عرضه یا تقاضا سنگین‌تر میشود؛ مثلا با انتشار خبر مثبتی از آینده سهام شرکت‌ها شاهد بازاری سراسر سبز می‌شویم، این مورد در اخبار منفی و شایعات هم به این شکل است که باعث ایجاد بازار سراسر قرمز میشود.
اینجا است که بازارگردان و مفهوم بازارگردانی جایگاه خود را در ایجاد تعادل بازار نشان می‌دهد. البته باید توجه داشته باشید که بازارگردانی در بازار بورس ایران به دلیل یک‌طرفه بودن نقش اساسی دارد.
تا به اینجا به اهمیت نقدشوندگی بازار بورس پی بردید، حال به سراغ ارائه تعریف دقیقی از بازارگردان و بازار گردانی می‌رویم.
بازارگردان کیست؟
بازارگردان (Market Maker) افراد یا شرکت‌های با قدرت مالی بالا هستند که بخش بزرگی از اوراق بهادار یک شرکت را در اختیار دارند. آنها با استفاده از این اوراق می‌توانند عرضه و تقاضای بازار را کنترل کنند. بازار گردان‌ها اوراق بهادار را با هدف کسب سود خریداری می‌نمایند و با تزریق نقدینگی بازار را فعال نگه می‌دارند.
بازارگردانی جزو فعالیت‌های حرفه‌ای است و بازار گردان‌ها باید تخصص کافی در این زمینه داشته باشند. معمولا بازارگردانی با دلالی اشتباه گرفته میشود؛ صحیح است که فعالیت بازار گردان‌ها با هدف کسب سود انجام میشود اما نقش آنها در بازار مهم و حیاتی است. این در حالی است که دلال‌ها و نوسان‌گیرها در بازار بورس نقش مخربی دارند.
همچنین بازارگردان‌ها مانع از نوسان قیمتی شدید در بازار می‌شوند، اما رفتار دلال‌ها در بازار یکی از دلایل اصلی نوسان قیمت سهام است.
رفتار بازار گردانان در بازار سهام به شکلی است که مانع ایجاد صفهای سنگین و طولانی خرید و فروش می‌شوند؛ در واقع از ایجاد گره معاملاتی جلوگیری می‌کنند.
واکنش بازار گردان‌ها نسبت به صفهای سنگین خرید و فروش به چه شکلی است؟
زمانی که شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای پیش رود که صفهای طویل فروش بازارگردان در بورس کیست؟ ایجاد شود؛ بازار گردان‌ها وارد عمل شده و سهم‌های به فروش گذاشته شده را خریداری می‌کنند. در چنین شرایطی با خرید سهم از صف فروش، بازارگردان مانع کاهش شدید قیمت سهم میشود و به بازار برای قرارگیری در حالت تعادل کمک میکند.
در بازار سراسر سبزپوش نیز دقیقا عکس همین قضیه اتفاق می‌افتد؛ در بازار سبز به دلیل اخبار مثبت منتشرشده از آینده بازار و سهام شرکت‌ها تمایل فروشندگان به فروش سهم بسیار پایین می‌آید و نتیجه آن ایجاد گره معاملاتی است. در چنین مواقعی نیز بازار گردان وارد صحنه شده و سهم را عرضه میکند تا بتواند بازار را به تعادل برساند.
یکی از مهمترین نقش‌هایی که Market Maker در بازار سرمایه ایفا میکند، افزایش قدرت نقدشوندگی است. در هر بخشی که حجم سهام بالا باشد و تراکم ایجاد شود، بازارگردان طرف مقابل آن را می‌گیرد تا بازار به تعادل برسد.
بازار گردان‌ها چه وظایفی دارند؟
- حفظ نقدینگی و تعادل در بازار؛
- کنترل دامنه نوسان قیمت در بازار از طریق خرید و فروش سهام؛
- جلوگیری از نوسانات شدید قیمت سهام؛
- افزایش قدرت نقدشوندگی بازار؛
- نزدیک کردن قیمت خرید و بازارگردان در بورس کیست؟ فروش؛
- کاهش هزینه‌های معاملات؛
- کاهش هزینه‌های معاملاتی از طریق کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش؛
فعالیت بازارگردانی متحمل ریسک‌های بسیار بالایی است؛ زیرا هنگامی که تقاضای سهم بالا رفته و بازار قفل شده، این Market Maker است که سهام مورد تقاضا را عرضه میکند. در زمان عرضه بالای سهم نیز این بازارگردان است که اقدام به خرید سهام عرضه شده میکند تا گره معاملاتی بر روی سهم ایجاد نشود.
اما با توجه به ریسک‌های موجود چرا بازار گردانان به فعالیت خود ادامه می‌دهند؟
برای پاسخ به این سوال باید بدانید که بازار همیشه در حالت گره معاملاتی قرار نمی‌گیرد؛ در واقع بازارگردانان به دلیل حجم بالای سهامی که در اختیار دارند در طی روزهای عادی معاملات بالایی انجام می‌دهند و با نوسان قیمتی روزانه سود بالایی به‌دست می‌آورند. از طرفی دیگر کارمزد معاملات برای بازارگردانان بسیار کمتر از معامله‌گران عادی است.
حمایت بازار بورس از بازارگردانان
همچنین بازار بورس برای حمایت از بازارگردانان امتیازاتی برای این فعالیت در نظر گرفته است که ماده 18 و 19 این دستورالعمل به شرح زیر است:
- سقف كارمزد بورس از معاملات بازارگردان ده درصد سقف كارمزد بورس از معـاملات معمـول اسـت.
سازمان بورس می تواند كارمزد خود از معاملات بازارگردان را كمتر از سقف مقرر در اين ماده، تعيين نمايد.
- سازمان بورس و اوراق بهادار تهران برای بازارگردانی هر ورقه بهادار یک ایستگاه معاملاتی جداگانه بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای از این بابت در اختیار Market Maker خواهد گذاشت.
- انجام معاملات سایر اوراق بهادار از ایستگاه معاملاتی مخصوص بازار گردان مجاز نیست.
شرايط و مراحل اعطای مجوز بازارگردانی به چه شکلی است؟
در مرحله اول متقاضیان بازارگردانی باید تقاضای خود را به سازمان بورس ارائه دهند، شروع فعالیت بازارگردانی منوط به اعطای مجوز سازمان بورس است. بازار گردان می‌تواند یک فرد یا صندوق‌های بازار گردانی به‌صورت شرکت باشند.
سازمان بورس حداکثر تا 15 روز نظر خود را در مورد شروع فعالیت بازارگردانی به متقاضیان اعلام میکند، در این مجوز زمان شروع و پایان فعالیت بازارگردانی متقاضی مشخص میشود.
مجوز بازارگردانی به مدت یک سال اعطا میشود و قابل تمدید است.
بازارگردانان تمامی فعالیت‌های خود را در کد بازارگردانی اختصاص یافته انجام می‌دهند. برای انتقال اوراق بهادار به کد بازارگردانی، بازارگردانی باید مجوز و مدارک پیوستی آن را به تایید مالکان سهام برساند سپس به سازمان بورس ارائه دهد تا اوراق بهادار به کد بازارگردانی منتقل شود.
Market Maker همچنين موظف است كليـه معـاملات اوراق بهادار، دريافت‌ها، پرداخـت‌هـا، هزينـه‌هـا و درآمـدهای مـرتبط بـا بازارگردانی را در سرفصل حساب‌های جداگانه ثبت و در مقاطع سه‌ماهه به سازمان بورس اوراق بهادار اعلام کند.
تا به اینجای مقاله سعی کردیم به‌طور کامل بازارگردان، بازارگردانی و شرایط اخذ مجوزهای لازم را شرح دهیم.
اما سوالی که در ذهن مطرح میشود، این است:
آیا همه بازار گردانان در بازار بورس موفق هستند؟
بدیهی است که جواب این سوال خیر باشد برای بازارگردانی موفق باید اصول زیر را رعایت کنید:
- یک Market Maker موفق باید بتواند در طیف وسیعی از قیمت‌ها (در محدوده نوسانی قیمت) اقدام به خرید یا فروش سهام کند.
- بازارگردان باید حضور مستمری در بازار داشته باشد و بتواند در زمان‌های مختلف واکنش‌های مناسبی در برابر عرضه و تقاضای معامله‌گران خرد نشان دهد.
نتیجه‌گیری
البته باید در نظر داشت که بازار همیشه در تعادل کامل پیش نمی‌رود؛ برا مثال در نیمه اول سال 1399 شاهد صفهای خرید سنگین و در نیمه دوم سال 1399 هم شاهد صفهای فروش سنگین بودیم. در اینجا می‌بینیم که هیچ بازارگردانی نتوانست یا نخواست صفهای سنگین و پرحجم بازار جمع‌آوری شود.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.
بازارگردانی یعنی چه و بازارگردان کیست؟
بازارگردانی یعن چه. این سوال بدون تردید در ذهن تمامی افرادی که برای اولین بازارگردان در بورس کیست؟ بار وارد بازار بورس شده اند، پیش آمده و آنها را درگیر کسب اطلاعات در این مورد نموده است. بازارگردانی در اصل فعالیتی است که توسط شخص حقوقی یا افراد خاصی در بازار بورس انجام می شود. تا به نوعی نوسان را در بازار بورس کنترل کند.
بازارگردانی یعنی چه و بازارگردان کیست؟
اگر وارد دنیای بورس شده باشید، با اصطلاحات بازارگردان در بورس کیست؟ مختلفی رو به رو می شوید. یکی از این اصطلاحات که زیاد ممکن است به گوشتان برسد، بازارگردانی است. اما آیا می دانید بازارگردانی یعنی چه ؟ یا این که به چه کسی بازارگردان می گویند؟ بازارگردان ها شرکت ها و افرادی هستند که با هدف کسب سود بیشتر، اقدام به انجام معامله و خرید و فروش در بازار بورس می نمایند.
پس می توانیم بازارگردانی را نوعی فعالیت حرفه ای در بورس به شمار آوریم، که نیاز به تخصص و مهارت بالایی دارد. بازارگردانی در بورس می تواند سهامداران را به سود خوبی در این بازار برساند. اما برای کسب سود مناسب، نیاز به مهارت و تخصص بالایی خواهید داشت. افرادی که از تجربه بالایی در فعالیت بورس برخوردار هستند، می دانند بازارگردانی یعنی چه و چرا باید سهام خود را به بازارگردان ها بسپارند.
اما افرادی که تجربه کافی از سرمایه گذاری در بازار بورس ندارند، ترجیح می دهند خود اقدام به انجام معامله در این بازار نمایند. که همیشه این فرایند آنها را با ضرردهی زیادی مواجه می سازد. با این تفاسیر باید بگوییم بازارگردان ها افراد مهمی هستند، که برای افزایش نقدشوندگی سهام ها نقش ایفا می کنند. در صورتی که نمی دانید چگونه از بازار بورس سود مناسب به دست آورید، بهتر است سرمایه خود را به بازارگردان ها بسپارید.
منظور از بازارگردانی سهام چیست؟
بازارگردانی یعنی چه
این که بدانید بازارگردانی یعنی چه ، می تواند به شما کمک کند تا بهترین فرد بازارگردان یا شرکت در این زمینه را انتخاب کنید. به طور کلی باید بگوییم بازارگردانی نوعی روان کردن معاملات در بازار بورس است. این افراد یا می توانند اشخاص حقوقی باشند، یا دارای صندوق های سرمایه گذاری. که به نوعی نقدینگی فراوانی در دست آنها است.
زمانی که سهام شرکتی به سمت صف فروش پیش می رود، بازارگردان ها با خرید سهام از فروشندگان، این سهام را نقد می کنند. با این کار از قفل شدن معاملات شرکت جلوگیری نموده، و روند بازار را به سمت متعادلی پیش می برند. پس از آن زمانی که سهام های خریداری شده از سوی بازارگردان ها روند صعودی خود را در پیش گرفت، بازارگردان اقدام به فروش سهام نموده و برای سرمایه گذار سود خوبی به بازارگردان در بورس کیست؟ دست می آورد.
شاید بسیاری از سرمایه گذاران در بازار بورس ندانند بازارگردانی یعنی چه . که اما با این حال سرمایه خود را در صندوق ها سپرده گذاری می کنند، تا توسط این افراد معاملات آنها انجام شود. این افراد نقدینگی زیادی داشته و حتی سهام های زیادی نیز از شرکت های مختلف را در اختیار دارند. پس زمانی که سهم در صف خرید قرار می گیرد، با فروش سهام هایی که مالک آنها هستند می توانند مجددا از ایجاد صف خرید یک سهام جلوگیری کنند.
منظور از وظایف و اختیارات بازارگردانی یعنی چه؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که منظور از اختیارات و وظایف بازارگردانی چیست؟ یا آنکه بازارگردان ها چه اختیاراتی دارند؟ در کل می توانیم بزرگترین هدف بازارگردان ها را افزایش نقدشوندگی بازار بیان کنیم. زمانی که شرکتی با یک صندوق بازارگردانی قرار می بندد، تمام فعالیت های سهام خود را به ایشان می سپارد.
بازارگردانی سهام
از این رو بازارگردان وظیفه دارد روزانه حجم خاصی از سهام را خریداری و یا به فروش برساند. تا بتواند برای شرکت سود مطلوبی به بار آورد. البته باید به این نکته اشاره کنیم، که وظایف بازارگردان ها در بازارهای مختلف، متفاوت است. یعنی بسته به این که بازارگردانی در بازار کالا، آتی یا اوراق بهادار انجام می شود، حقوق و مسئولیت های متفاوتی دارد.
این که بدانید بازارگردانی یعنی چه می تواند به شما کمک کند تا بهترین بازارگردان را برای مدیریت سهام خود انتخاب کنید. رایج ترین نوع بازارگردانی شرکت ها و کارگزاری هایی هستند، که اقدام به خرید و فروش نماد یا انجام معامله در یک اوراق بهادار می نمایند. در نهایت می توانیم مهمترین وظایف و اختیارات بازارگردانی را چنین بیان کنیم:
- حفظ نقدینگی در بازار
- اقدام به خرید و فروش نماد برای محدود کردن دامنه نوسان قیمت
- کاهش هزینه های معاملاتی
- افزایش قدرت نقد شوندگی سهام
- کنترل کردن قیمت سهام در یک محدوده برای جلوگیری کردن از نوسانات شدید قیمتی
منظور از بازارگردان ثالث چیست؟
افرادی که نمی دانند بازارگردانی یعنی چه ، زمانی که با اصطلاح بازارگردان ثالث مواجه می شوند ممکن است تصور کنند که بازارگردان ثالث و بازارگردان ها فعالیت متفاوتی دارند. اما باید بگوییم بازارگردان های ثالث نوعی واسطه هستند، که برای کسب سود در بازار بورس فعالیت می کنند. این افزار با خرید و فروش سهام، می تواند برای شرکت های مختلف سود مناسب به دست آورند.
وظیفه اصلی بازارگردان های ثالث این است که، وقتی خریدار فروشنده در معامله وجود ندارد، این افراد نقدینگی به بازار تزریق می کنند کمک می کنند که معاملات تسهیل شود. علاوه بر این کار، بازارگردان های ثالث برای کارگزاری هایی که در بازار بورس عضو نیستند نیز فعالیت می کنند. پس می توانیم فعالیت بازارگردان های ثالث را از دیگر بازارگردان ها متمایز کنیم.
اما در اصل برای آنکه بدانید بازارگردانی یعنی چه می توانید معانی یکسانی برای این دسته از افراد و شرکت ها بیان کنید. بیشتر تحلیلگران بازار بورس بر این عقیده هستند که بازارگردان در اصل نجات دهنده بازار بورس به شمار می رود. زیرا هر زمان بازار دچار نوسان می شود و در صف خرید یا فروش قرار می گیرد، بازارگردان به کمک بازار بورس آمده و روند بازار را به سمت دیگری متمایل می کند.
مهمترین عوامل تاثیر گذار بر فعالیت بازارگردان
عوامل زیادی وجود دارند که بر روی فعالیت بازارگردانی تاثیر می گذارند. از جمله این عوامل می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
افراد زیادی هستند که پس از ورود به بازار بورس، با این سوال مواجه می شوند که بازارگردانی یعنی چه و چگونه بازارگردان می تواند از بازار سود مناسب به دست آورد؟ می دانیم که سرمایه گذاری در بازار بورس با ریسک زیادی همراه است. از این رو بازارگردان هایی که در این بازار فعالیت می کنند، به دلیل ریسک نگه داشتن سرمایه و دارایی سهامداران، از سودی که آنها دریافت می کنند دستمزد می گیرند.
تنها مسئله ای که می تواند فعالیت بازارگردان ها را دچار آسیب و خطر کند، کاهش ارزش یک اوراق بهادار پس از خرید از فروشنده ها و پیش از فروش به خریداران است. این دسته از افراد پس از انعقاد قرارداد، میزان کارمزدی که باید دریافت کنند را برای فعالیت خود مشخص می کنند.
بازارگردان در بورس کیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
احسان والیان
- اشتراک‌گذاری
اگر یک نفر در یک شرکت حضور داشته باشد که بتواند به شما تضمین دهد هر زمان تصمیم گرفتید سهام شرکت را بفروشید و خریداری وجود نداشت و هر وقت که تقاضای خرید سهام را داشتید و فروشنده‌ای حاضر به فروش سهام نبود در هر دو موقعیت حاضر به معامله با شما باشد را بازارگردان می‌نامند.
دیدن قفل یا بسته شدن سهام برای سهامداران و سرمایه‌گذاران تصویر تلخی است. از آن ناخوشایندتر زمانی است که برای فروش یا خرید یک سهم در صفهای طولانی گیر می‌افتیم و راه چاره‌ای هم نداریم. اصلا به همین دلیل است که بازارگردان برای سهام مختلف در نظر گرفته شده است. این پرسش به ذهن می‌رسد که مگر بازارگردان کیست و چه ارتباطی با نقدشوندگی یک سهم دارد؟ عرضه و تقاضا در بازار سهام هم مانند دیگر بازارهای مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. نوسانات و قیمت‌ها باعث می‌شوند چشم‌انداز از آینده سهم به هم بخورد و به عنوان مثال صف فروش تشکیل شود و سهم از نقدشوندگی دور شود. به این ترتیب، شرکت برای نگاه داشتن توازن ارزش سهم خود بازارگردان انتخاب میکند.
اصلی‌ترین وظایف و اهداف بازارگردان
اگر یک نفر در یک شرکت حضور داشته باشد که بتواند به شما تضمین دهد هر زمان تصمیم گرفتید سهام شرکت را بفروشید و خریداری وجود نداشت و هر وقت که تقاضای خرید سهام را داشتید و فروشنده‌ای حاضر به فروش سهام نبود در هر دو موقعیت حاضر به معامله با شما باشد را بازارگردان می‌نامند. سری به فهرست بورس و فرابورس بزنیم خواهیم دید که کدام شرکت‌ها برای سهام خود بازارگردان جذب کرده‌اند. بازارگردان هم می‌تواند یک شخص باشد و هم یک شرکت. بازارگردان جایگاه حقوقی دارد و بخشی از سهام شرکت متعلق به او است. این نکته قابل ذکر است که بازارگردان با هر قیمت دلخواهی نمی‌تواند اقدام به خرید و فروش کند. بازارگردان برای تعیین قیمت باید به مظنه دقت کند و قیمتی منطقی برای خرید و فروش سهام در نظر بگیرد. بالاترین سفارش فروش و بازارگردان در بورس کیست؟ پایین‌ترین سفارش خرید دامنه مظنه قیمت است. بازارگردان متعهد است که حتی در بدترین روزهای بازار هم میزانی از سهام شرکت را معامله کند. با این حال، تعهد بازارگردان هم محدود است و تمام صف خرید یا فروش را شامل نمی‌شود.
چگونه بازارگردان‌ها معاملات را تسهیل می‌کنند
بازارگردان‌ها به دلیل در دست داشتن اوراق بهادار می‌توانند خرید و فروش‌ها را در چند لحظه انجام دهند. همین سرعت عمل و اجازه معاملاتی که به بازارگردان‌ها داده میشود باعث آسان شدن معاملات میشود. آن عده از سهامداران که برای فروش اوراق بهادارشان وارد معامله شده‌اند می‌توانند با حضور بازارگردان به راحتی فروش خود را انجام دهند. بر خلاف فروش، خرید هم با وجود بازارگردان به همین میزان از راحتی انجام پذیر است. به این ترتیب عرضه و تقاضا در وضعیتی متوازن قرار می‌گیرند.
عوامل تاثیرگذار بر فعالیت بازار گردان‌ها
فعالیت بازارگردان‌ها هم مانند ابعاد مختلف بازارهای مالی با عواملی ویژه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. اما این عوامل تاثیرگذار کدامند؟ به طور کلی سه عامل به عنوان شاخصه‌های موثر وجود دارد؛
1. سرمایه گذاران نقدینه مدار و اطلاعات مدار و نسبت آنها به یکدیگر: دو دسته از سرمایه‌گذاران در بازار حضور دارند که به نقدینه مدار و اطلاعات مدار معروف هستند. سرمایه گذاران اطلاعات مدار مدعی هستند که اطلاعاتی مازاد از دیگر سرمایه گذاران در بازار نسبت به شرکت‌ها دارند و بر اطلاعات خود تکیه دارند. سرمایه گذاران نقدینه مدار اما با داشتن سرمایه و منابع مالی بیش از حد متمایل به سرمایه گذاری هستند.
2. عمق بازار: همان سفارشات خرید و فروشی که در بازار انجام میشود را عمق بازار می‌نامند. عرضه و تقاضا و منحنی‌های ایجاد شده در تبادلات بازار و تغییراتی که در قیمت‌ها به وجود می‌آید، ژرفای بازار را به نمایش می‌گذارند.
3. عرض بازار: خرید و فروش سهام به عنوان یک جریان دوطرفه عرض بازار را تشکیل می‌دهند. حضور خریداران و فروشندگان و تعداد آنها و قیمت‌هایی که بر اساس ارزش ذاتی در بازار تشکیل می‌شوند نیز به پررنگ شدن مرز عرض بازار می‌پردازند.
بازارگردان‌ها چگونه سود می‌کنند؟
سود یا همان درصد و کارمزدی که بازارگردان‌ها دریافت می‌کنند بر اساس معادلهای که میان کارفرما یا شرکت با بازارگردان قرار می‌گیرد، انجام میشود. محاسبه سود بازارگردان به طور معمول بر اساس میزان معاملات در معادله برای حساب و کتاب قرار می‌گیرد.
بازارگردانی در بورس | بازارگردانی چیست و به چه منظور انجام می پذیرد؟
بازارگردانی در بورس برای جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت سهم در یک محدوده معین و افزایش میزان نقدشوندگی سهام کمک می کند و در بازار با سفارشات خرید و فروش در شرایط مختلف قیمت سهم و نقدشندگی آن را مدیریت می کند. در این مطلب قصد داریم بگوییم که بازارگردان کیست و بازارگردانی در بورس چه فرآیندی است و چه قوانینی دارد. همچنین خواهیم گفت که وظایف بازارگردان چیست و مهم ترین اهداف بازارگردان یا مارکت میکر چیست، پس به هیچ عنوان این مقاله آموزشی که درباره بازارگردانی در بورس تهیه شده است را از دست ندهید، چرا که در حال حاضر موضوع بازارگردان سهم های مختلف و همین طور دستورالعمل های بازارگردانی در بازار سرمایه بسیار داغ شده است و هر سهامداری باید حتما اطلاع کافی از آن داشته باشد.
بازارگردانی در بورس چیست؟
قیمت اوراق بهادار در یک بازار پویا طبق قانون عرضه و تقاضا مشخص می گردد. چنانچه به دلیلی روند معمول عرضه و تقاضا، و به دنبال آن وضعیت معمول در قیمت سهم خراب شود، وجود یک بازارگردان ضروری می شود. تجربه نشان داده که روی‌دادهای بسیار، از جمله هیجان های ناشی از اخبار سیاسی و اقتصادی، می تواند تعادل بازار را بر هم زند. بازاری که این چنین ناپایدار شود، قابل اعتماد برای سرمایه گذاری نیست. کار بازارگردان کمک به حفظ تعادل نسبی در بازار است.
درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.
در حقیقت بازارگردان به افراد یا شرکت هایی می گویند که با هدف کسب سود اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا کالاهای اقتصادی می کنند و بنا به ماهیت عملکرد از نوسانات ناخواسته و قیمت دارایی کسر می کند. بازارگردان ها که عبارت انگلیسی آنها Market Maker است حجم زیادی از اوراق بهادار را در اختیار دارند و می توانند مقدار زیادی از سفارشات را در بازارهای مالی انجام دهند. سازمان بورس اوراق بهادار مسئول ایجاد بازارگردان برای سهم های پرنوسان و پرتقاضای بازار است، به خاطر این که بعضی اوقات به علت هیجان های موجود در بازار، صف های خرید و فروش بدون مبنای اقتصادی به وجود می آید و روند عادی معامله ها را با مشکل مواجه نماید.
بازارگردان کیست؟
طبق قانون، بازارگردان، کارگزار/معامله گری است که با اخذ مجوزهای لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و محدود کردن دامنه نوسان قیمت آن ها، به خرید و فروش اوراق می پردازد. وظیفه اصلی بازارگردان حفظ نظم و آرامش بازار است. بازارگردانان تلاش دارند تا از بر هم خوردن تعادل در معامله ها جلوگیری به عمل آورند. بازارگردانان معمولا همان شرکت های کارگزاری هستند که در جهت تسهیل و نظم بخشیدن به معامله ها، ریسک داشتن تعداد مشخصی سهام یا اوراق بهادار را می پذیرند.
حفظ تعادل نسبی از طریق خرید و فروش سهام به حساب خود بازارگردان امکانپذیر است؛ بدین معنی که در شرایط نبود تقاضا برای سهام، آنها خریدار سهام فروشندگان هستند و در زمانی که سهم، تقاضای بسیار دارد و صفی از خریداران تشکیل شده اما عرضه به میزان کافی نیست، نسبت به فروش بازارگردان در بورس کیست؟ دارایی خود اقدام می کنند. این گونه از نوسانات شدید و کاذب در بازار جلوگیری به عمل می آورد. بازارگردان از نظر حقوقی مثل هر فرد عادی دیگر عمل می کند؛ تنها تفاوت در این است که بازارگردان متعهد به خرید یا فروش می باشد، از همین روی داشتن منابع وسیع مالی از نیازها و قابلیت های اصلی یک بازارگردان محسوب می شود.
وظایف بازارگردان چیست؟
وظیفه بازارگردان ها همیشه حفظ تعادل سهام است. بازارگردان موجب می شوند از صف های خرید و فروش جلوگیری شود. به عبارتی وقتی که بیشتر سرمایه گذاران اقدام به فروش دارایی های خود می کنند و عرضه زیاد میشود، ولی تقاضا برای خرید سهم کم می شود، بازارگردان اقدام به حمایت از سهم و خرید سهم های عرضه شده میکند تا تقاضای تمامی فروشندگان تأمین و نقدشوندگی در سهم افزایش پیدا کند.
البته بازارگردان تنها در صفوف فروش اقدام به حمایت از سهم نمی کند و در روزهای مثبت و صفوف خرید هم اگر سرمایه گذاران به دنبال خرید سهم باشند، بازارگردان دارایی های خود را عرضه میکند تا تمام سفارشات خرید نیز تامین شود و علاوه بر آن حجم مبنا هم پر شود. از حائز اهمیت ترین وظیفه بازارگردان افزایش نقدشوندگی در بازار است در واقع زمانی که سهامداران نقدینگی نیاز دارد و تصمیم به فروش اوراق خود در بازار گرفته اند، ولی به دلیل رکود خریداری برای سهم ها پیدا نشود بازارگردان باید اقدام به خربداری این اوراق کند یا زمانی که افراد برای خرید اوراق به دنبال فروشنده هستند اوراق در اختیار خود را به متقاضیان بفروشد. به صورت کلی بازارگردان ها مسئولیت تأمین عرضه و تقاضای بازارهای مالی را برعهده دارند.
نحوه کار بازارگردان های بورسی
بازارگردان ها با تامین کردن عرضه و تقاضا در بازار بورس، باعث انتقال سهام بین خریدار و فروشنده می شوند، از همین روی بازارگردان ها عمدتا حجم زیادی از سهام مورد تعهد را در اختیار دارند و سفارشات زیادی از سوی آنها صورت می پذیرد. بدین ترتیب بازارگردان اغلب در طرف مقابل معامله های سهامداران عادی قرار دارد. چنانچه سهامداران به دنبال فروش و تبدیل سهام به نقدینگی برای خود باشند، بازارگردان خریدار خواهد بود و اگر به دلیل هیجانات و یا ارزشمندی سهام، سرمایه گذاران عادی به دنبال خرید بیشتر باشند، بازارگردان فروشنده خواهد بود. بازارگردان این کار را تا زمان دستیابی به تعادل نسبی قیمت سهم انجام می دهد.
شرایط سفارش های بازارگردان
بازارگردان موظف می باشد سفارشات خرید و فروش خود را با رعایت شرایط زیر وارد سامانه معاملات بورس کند. شرایط زیر به نقل از دستورالعمل بازارگردانی در بورس آورده شده و برای فهم بیشتر توضیحات لازم اضافه شده است.
- قیمت های پیشنهادی در این سفارشتات می بایست در دامنه مجاز نوسان باشند. یعنی سفارشاتی که بازارگردان ثبت می کند باید در دامنه مجاز روز باشند.
- تفاوت بین کم ترین قیمت خرید در سفارشات خرید و بیش ترین قیمت فروش در سفارشات فروش بازارگردان، حداکثر برابر دامنه مظنه باشد. دامنه مظنه درصدی است که اختلاف بین قیمت سفارش خرید و فروش ثبت شده به وسیله بازارگردان را نشان می دهد. به عنوان مثال دامنه مظنه ۴ درصد یعنی حداکثر قیمتی که بازارگردان می‌تواند در سفارش فروش خود ثبت کند ۴ درصد بیشتر از سفارش خرید است.
- حجم سفارشات خرید و فروش باید با یکدیگر برابر و هر یک معادل یا بیش از حداقل سفارش انباشته باشد. این طور فرض کنید در تعهد بازارگردان حداقل سفارش انباشته برابر ۱۰۰ هزار سهم در نظر گرفته شده است، یعنی بازارگردان موظف است در هر حالتی تعداد ۱۰۰ هزار سهم در سفارش خرید و ۱۰۰ هزار سهم در سفارش فروش خود ثبت کرده باشد. اگر در اثر معامله تعدادی از این سهم ها خریده شوند و یا به فروش برسند، بازارگردان باید در مدت ۲ دقیقه دوباره سفارش را افزایش بدهد تا حجم سفارش برابر با همان ۱۰۰ هزار سهم شود.
عوامل تاثیرگذار بر فعالیت یک بازارگردان چیست؟
- عمق بازار : عمق بازار به معنی وجود سفارشات خرید و فروش در قیمتی بالاتر و یا پایین تر از قیمت تعادلی است. در همچین شرایطی با بروز عدم تعادل موقت میان سفارش ها، قیمت سهام تغییری اندک یافته و در ادامه مجدد وضعیت تعادل برقرار خواهد شد.
- عرض بازار : منظور از عرض بازار، وجود جریان دائمی دوطرفه سفارش‌های خرید و فروش سهام، یا به عبارت دیگر، وجود تعداد زیادی خریدار و فروشنده در قیمت تعادلی است. چنین بازاری عموما بازار با نقدشوندگی بالا در نظر گرفته می شود.
- نسبت سرمایه گذاران اطلاعات مدار به نقدینه مدار : سود فعالیت های بازارگردانی عموما از سوی سرمایه گذاران نقدینه مدار حاصل میشود. در مقابل هستند بازیگرانی که بیشتر بر اساس پنداشته‌ها و اطلاعات خود، به امید کسب سود، دست به معامله می‌زنند. اگر سرمایه گذاران اطلاعات مدار، اطلاعات نادرست را در اختیار داشته باشند، احتمال سفارش ها و تقاضاهای نامتعادل زیاد شده و نیاز به فعالیت بازارگردان نیز بیشتر می شود و این موجب سود بازارگردان خواهد شد.
تعیین بازارگردان در بورس چه مزایایی دارد؟
- حفظ نقدینگی در بازار
- اقدام به خرید و فروش جهت محدود کردن دامنه نوسان قیمت
- کاهش هزینه های معاملاتی به وسیله کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش
- جلوگیری از نوسانات شدید و کنترل قیمت ورقه بهادار در یک محدوده مشخص
- کنترل قیمت سهام در یک محدوده جهت جلوگیری از نوسان های شدید قیمت
- افزایش قدرت نقدشوندگی سهام از طریق آمادگی برای خرید یا عرضه در صورت لزوم
امتیازات سازمان بورس برای بازارگردان ها
- بر اساس ماده ۱۸ دستورالعمل بازارگردانی در بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران برای بازارگردانی هر ورقه بهادار یک ایستگاه معاملاتی جداگانه، بدون دریافت هیچ گونه هزینه ای از این بابت در اختیار بازارگردان خواهد گذاشت. انجام معاملات سایر اوراق بهادار از ایستگاه معاملاتی مخصوص بازارگردان مجاز نیست، ولی این امتیازی که سازمان برای بازارگردانان قرار داده به چه معناست؟ ایستگاه معاملاتی همان درگاه ثبت سفارش و معاملات می باشد که به طور مستقیم به هسته معاملات متصل است و سازمان بورس آن را در اختیار کارگزاری ها قرار داده است. برای بازارگردانی، سازمان بورس یک ایستگاه به بازارگردان می دهد تا از طریق آن فقط در یک نماد ثبت سفارش انجام دهد.
- بر اساس ماده ۱۹ دستورالعمل بازارگردانی در بورس، سقف کارمزد بورس از معاملات بازارگردان ۱۰ درصد سقف کارمزد بورس از معاملات معمول است. بورس می بازارگردان در بورس کیست؟ تواند کارمزد خود از معاملات بازارگردان را کمتر از سقف مقرر در این ماده تعیین کند. بر اساس این ماده سازمان بورس و اوراق بهادار باید از بازارگردان تا سقف ۱۰ درصد کارمزد دریافت کند، البته باید در نظر داشته باشید که امکان کمتر شدن کارمزد نیز وجود دارد.
سود بازارگردان ها از کجاست؟
فعالیت بازارگردانی به دلیل تعهد خرید و فروش سهام و نگهداری دارایی، ریسک بالایی دارد. در حقیقت کاهش ارزش سهام مورد تعهد آنها، تهدیدکننده فعالیت بازارگردانی است. سود بازارگردان ها از تفاوت ناچیز میان قیمت خرید و فروش تامین می شود. به علت حجم بالای معامله ها، مجموع این سودها، منجر به سود بالای روزانه می شود.
بازارگردان ثالث به چه معناست؟
بازارگردان ثالث به عنوان واسطه در بورس فعالیت می کند. بازارگردان ثالث با خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالا، از نقش خود سود می برد. بازارگردان ثالث در زمان عدم حضور خریدار و یا فروشنده، با تزریق نقدینگی به بازار سعی در روان‌شدن معامله‌ها دارد. از سایر فعالیت های بازارگردان انجام معامله برای کارگزارانی است که در بازار عضو نیستند.
بر اساس نظر تحلیلگران بازار بورس می توان از بازارگردان به عنوان نجات دهنده بازار یاد کرد. به خاطر این که همان گونه که پیشتر گفته شد، حفظ تعادل، نظم و آرامش در بازار موجب جذابیت برای ورود سرمایه‌گذاران بیشتر است. این مسئله در بورس های مطرح دنیا بسیار مهم است و از بازارگردانی به عنوان مارکت میکر یاد می شود.
نتیجه گیری و کلام پایانی
بنابراین بازارگردان یک فرد و یا شرکت است که برای کسب سود، خرید و فروش دارایی ها را در دستور کار خود قرار می دهد تا از نوسانات ناخواسته قیمت جلوگیری به عمل آورد. یکی از حائز اهمیت ترین قوانین وضع شده برای بازارگردانان بدین ترتیب است که بازارگردانان تنها حق خرید و فروش در یک نماد را دارند و قادر نیستند همزمان در چند نماد و شرکت مختلف برای بازارگردانی اقدام نمایند.
در انتها امیدوارم از این مطلب که به پاسخ دادن به سوال بازارگردانی چیست و به چه منظور انجام می پذیرد پرداختیم، نهایت استفاده را برده باشید.
همچنین هر سوال یا ابهامی در مورد بازارگردان در سهم داشتید، حتما در بخش دیدگاه ها بنویسید تا پاسخ بدم.
دیدگاه شما