اصطلاحات بورسی

آشنایی کامل با اصطلاحات بورسی و اوراق بهادار

چرا دانستن اصطلاحات بورسی مهم است؟ مهم‌ترین اصطلاحات بورسی کدامند؟ ما در این مطلب مهم‌ترین و پر کاربردترین اصطلاحات بورسی را به شما معرفی کرده‌ایم.

برای ورود به بازار بورس و شروع سرمایه‌گذاری در این بازار باید با اصطلاحات بورسی آشنا شوید. این امر به شما کمک می‌کند تا بتوانید از مکانیسم بازار، پیش از فرو رفتن در آن آگاه شوید. در نتیجه می‌توانید هر گام خود را در بازار بورس به صورت آگاهانه برداشته و کمترین خطر را در معاملات خود بپذیرید. آشنایی با مهمترین اصطلاحات بورسی به شما کمک می‌کند تا بتوانید گام‌های خود را در این بازار محکم‌تر برداشته و خشت اول را با دقت و با کیفیت بگذارید. در این مقاله می‌خواهیم پر کاربردترین اصطلاحات بورسی را به شما آموزش داده و به شما در کسب درآمد از بورس کمک کنیم.

برای اطلاعات در مورد محاسبه ارزش اسمی سهم کلیک کنید.

اهمیت دانستن اصطلاحات بورسی

بسیاری از افراد بدون داشتن هیچ دانشی از اصطلاحات رایج در بورس، وارد این بازار سرمایه‌گذاری می‌شوند. هرچند از دور به نظر می‌رسد که تجارت در بازار بورس نسبتا آسان است و نیازی به زمان و سرمایه زیادی ندارد، اما استفاده نکردن از فرصت آموزش اصطلاحات بورس پیش از ورود به این دنیا، روند تصمیم‌گیری شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد. تجهیز کردن خود به برخی از ابزارهای اساسی و آموزش‌های لازم پیش از ورود به این بازار، به شما کمک می‌کند که بتوانید گام‌های محکم‌تری در این بازار برداشته و زودتر کسب درآمد کنید. دنیای بورس یک دنیای جدید است که در آن افراد با زبان خاص خود صحبت می‌کنند. ندانستن اصطلاحات رایج در این زبان و عدم آشنایی با آن‌ها، باعث می‌شود که شما نتوانید با افراد حاضر در این بازار ارتباط برقرار کرده و شرایط را تحلیل کنید.

ندانستن اصطلاحات بورسی چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟

روند کسب درآمد شما با ندانستن اصطلاحات بورسی، با مشکل مواجه می‌شود.

احتمال انجام معاملات با ریسک زیاد و پر خطر افزایش پیدا می‌کند.

عدم آشنایی با مهمترین اصطلاحات بورسی، درآمد و سود شما را در این بازار به حداقل خواهد رساند.

درک بازار برای شما مشکل خواهد شد و سرعت شما در یادگیری شیوه‌های معامله‌گری تا حد زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.

بدون دانستن پر کاربردترین اصطلاحات بورسی نمی‌توانید استراتژی‌های مالی خود را تدوین کرده و ایده‌ها و اهداف مالی خود را در این بازار شکل دهید.

مهمترین و پر کاربردترین اصطلاحات بورسی

سهم کوچک‌ترین واحدی است که به وسیله آن مالکیت هرکس بر روی یک شرکت احراز می‌شود. سهام مجموعه‌ای از سهم‌های یک شرکت منفرد یا چندین شرکت است که به یک شخص تعلق دارد. مقدار سهام مشخص می‌کند که یک فرد تا چه حد می‌تواند در امور یک شرکت دخالت کرده و تا چه حد در سود و زیان آن سهیم است.

کارگزاری بورس در واقع یک بنگاه معاملاتی برای خرید و فروش سهام است. کارگزاری‌ها را می‌توان به عنوان واسطه‌ای میان سهامداران و سامانه بورس دانست که به عنوان وکیل تام‌الاختیار دو سوی معامله، فعالیت می‌کنند. هر کارگزاری تنها می‌تواند در زمینه‌ای از بورس فعالیت کند که برای آن مجوز دریافت کرده است. این بنگاه‌های معاملاتی خدمات مختلفی را به سهامداران ارائه می‌دهند.

تحلیل تکنیکال و بنیادی

تحلیل تکنیکال و بنیادی از پر کاربردترین اصطلاحات بورسی هستند. انجام تحلیل‌ها برای درک روند حاکم بر بازار و برداشتن گام بعدی ضروری است. در تحلیل تکنیکال شما باید تاریخچه داده‌ها را بررسی کنید. این تاریخچه شامل قیمت و حجم معاملات است. در نتیجه بر اساس نتایج این تحلیل می‌توانید آینده بازار را پیش بینی کنید. در تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، شما باید ارزش اوراق بهادار را بررسی کنید. در این تحلیل باید همه شرایط اقتصادی و مالی تاثیرگذار مانند شرایط کلی صنعت و مدیریت شرکت مورد بررسی قرار بگیرند.

بازار اولیه و ثانویه

در بازار اولیه تنها شرکت‌هایی حضور دارند که سهام خود را برای نخستین‌بار عرضه کرده‌اند. هدف شرکت‌ها از حضور در این بازار، تامین سرمایه مورد نیاز از طریق پذیره‌نویسی و فروش سهام به مردم است. کار پذیره‌نویسی معمولا بر عهده یک بانک یا موسسه، به عنوان نماینده شرکت، گذاشته می‌شود. فعالیت در بازار اولیه برای افرادی که به تازگی وارد بازار بورس شده‌اند، بسیار خوب است زیرا در 90 درصد موارد منجر به سوددهی خواهد شد. اما پس از طی شدن چرخه اولین معامله، شرکت‌ها وارد بازار ثانویه می‌شوند.

آربیتراژ از اصطلاحات بورسی تخصصی است و در مواردی استفاده می‌شود که افراد با استفاده از اختلاف قیمت در بازارهای مختلف، سود به دست می‌آورند. در این فرآیند، معامله‌گران اقدام به خرید سهام در بازاری می‌کنند که قیمت کمتری دارد. سپس از طریق فروش آن در بازارهای دیگر با قیمت بیشتر، کسب سود می‌کنند.

پرتفو یا پرتفوی

یکی دیگر از رایج‌ترین اصطلاحات بورسی، پورتفو یا Portfolio است. این اصطلاح در واقع نامی است که به یک سبد از اوراق بهادار اختصاص یافته است. معامله‌گران معمولا برای اینکه ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند، سهم‌های مختلف را تهیه می‌کنند. بنابراین اگر یک تغییر یک عامل بر روی یک بازار تاثیر منفی گذاشته و رشد بازار دیگری را به دنبال داشته باشد و شما صاحب هردوی این سهم‌ها باشید، این حالت‌های مثبت و منفی تا حد زیادی با هم خنثی خواهند شد.

زمانی که در سامانه سجام ثبت نام کرده و به یک کارگزاری مراجعه می‌کنید، یک کد معاملاتی به شما اختصاص داده می‌شود. این کد شناسه‌ای ثابت است که می‌توانید در زمان انجام معامله از آن استفاده کنید. کد معاملاتی ترکیبی از حروف و اعداد است. سه حرف اول نشان دهنده نام خانوادگی شما است. شماره‌های موجود در این کد نیز یک شماره منحصربه فرد است که در نقل و انتقالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله کد معاملاتی چیست را مطالعه کنید.

گزارش سالانه راهی برای ارزیابی مالی شرکت است. این گزارش در واقع یک نگاه اجمالی به وضعیت مالی و عملکرد شرکت دارد و وظیفه دارد تا دانش عمیقی درباره پارامترهای مختلف عملکرد شرکت در یک سال مالی مشخص را به سهامداران ارائه دهد. گزارش سالانه یکی از اصطلاحات بورسی است که می‌توان از طریق آن به یک نمای کلی از عملکرد شرکت در سال مالی گذشته یا قبل از آن دست پیدا کرد. با استفاده از گزارش سالانه می‌توان پتانسیل شرکت در آینده بر اساس عملکرد گذشته را مورد بررسی قرار داد. گزارش‌های سالانه حاوی اطلاعاتی درباره درآمد، وضعیت مالی، جریان وجوه نقد، تحلیل مدیریت، قیمت بازار سهام و سود سهام پرداخت شده هستند. این گزارش‌ها نشان می‌دهند که شرکت مورد نظر به چه صنایعی تعلق دارد و به عنوان رزومه شرکت در سال مال قبلی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

بازار خرسی یا نزولی

Bear Market یکی از رایج‌ترین اصطلاحات بورسی ویژه صنعت است که روند نزولی را در وضعیت کلی بازار نشان می‌دهد. این موضوع به این معنا است که قیمت‌های تجمعی سهام پذیرفته‌شده در بازار سهام در حال کاهش است. بازار خرسی معمولا در اثر بدبینی، ترس و احساسات منفی سرمایه‌گذاران در مورد بازار یا اقتصاد به وجود می‌آید.

بازار صعودی یا گاو نر

بول مارکت یا بازار صعودی یک اصطلاح بورسی در نقطه مقابل بیر مارکت است. در این حالت بازار در حال چرخش است و روند صعودی بازار در اثر هیجان محسوس یا خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به بازار یا اقتصاد است. در این حالت قیمت کل بازار سهام در حال افزایش است.

بتا نوسانات قیمت سهام را در مقایسه با حرکت کلی بازار اندازه‌گیری می‌کند. به عبارت بهتر بتا یکی از پر کاربردترین اصطلاحات بورسی برای سنجش رابطه میان قیمت سهام و حرکت کلی بازار است. اگر ارزش سهام بتا برابر 2 باشد، یعنی برای هر تغییر کلی در بازار، قیمت سهام دو واحد تغییر می‌کند. بتا یک معیار اندازه‌گیری مهم برای ارزیابی ریسک اضافه کردن یک سهام به سبد است. هرچه مقدار بتا بالاتر باشد، ریسک سهام نیز بیشتر است. زیرا نوسانات بازار بر روی سهم‌هایی با بتای بیشتر، تاثیر بیشتری خواهند داشت. بتاهای کمتر خطر کمتری دارند اما به همان نسبت بازده آن‌ها نیز کم است.

آلفا بازده نسبی سرمایه‌گذاری در مقایسه با کل بازار است. به عبارت بهتر می‌توان گفت که آلفا نشان می‌دهد که یک سهم در مقایسه با بازار کلی عملکرد خوبی داشته یا اینکه ضعیف بوده است. آلفا سنجش دقیق عملکرد سهام مستقل از حرکت بازار یا ارزش ذاتی سهام است.

سبدگردانی یکی از خدماتی است که کارگزاری‌ها برای مدیریت پرتفوی ارائه می‌دهند. با استفاده از این خدمت، افرادی که تجربه چندانی برای حضور در بازار بورس ندارند، می‌توانند مدیریت سرمایه خود را به افراد با تجربه سپرده و از این طریق سوددهی خود را بیشتر کنند.

نرخ پیشنهادی یکی از اصطلاحات بورسی برای حداکثر مبلغی است که خریدار برای خرید یک سهام پیشنهاد می‌دهد. همچنین به مبلغی که فروشنده برای آن سهام ارائه می‌دهد نیز نرخ پیشنهادی گفته می‌شود.

پایان کار یا زمان بسته شدن به زمانی گفته می‌شود که در آن کلیه فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در بورس متوقف می‌شوند. زمان بسته شدن بورس تهران، 12:30 بعدازظهر است. قیمت‌های پایانی روز در این زمان تعیین می‌شوند و معمولا تاثیر قابل توجهی در قیمت‌های افتتاحیه روز بعد خواهند داشت.

دنیای بورس یک دنیای بسیار گسترده است که افراد در آن با زبان خاص خود صحبت می‌کنند. برای رسیدن به موفقیت در این بازار باید با اصطلاحات بورسی و زبان تخصصی آن آشنا بود. در غیر این صورت نمی‌توان هیچ معامله پر سودی را در این بازار به سرانجام رساند. بنابراین گام اول برای ورود به دنیای بورس، آموزش اصطلاحات بورس است.

معرفی مهمترین اصطلاحات بورسی در بازار سرمایه

اگر به تازگی به بازار سرمایه یا بورس اوراق بهادار ورود کرده و یا قصد ورود به آنرا دارید، در ابتدای مسیر با اصطلاحات زیادی مواجه خواهید شد که دانستن معنای آن ها در بعضی موارد ضروری و در بعضی موارد درک بهتری از وضعیت و تحلیل بازار سرمایه به شما می دهد. بنابراین در این مقاله قصد داریم تا با تعدادی از این اصطلاحات بورسی به صورت خلاصه آشنا شویم.

پیش گشایش در تابلو خوانی

یکی از اصطلاحات بورسی که احتمالا با آن به دفعات زیادی رو به رو می شوید، مرحله پیش گشایش است. ساعت کاری بورس در ایران از ساعت 9 الی 12:30 می باشد اما در مرحله پیش گشایش که از ساعت 8:45 تا 9 است، مردم می توانند سفارشات خود را روی تابلو ثبت کنند بدون آنکه معامله ای صورت بگیرد و پس از شروع ساعت کاری، سفارش هایی که در پیش گشایش از نظر قیمتی با هم برابر هستند، به عنوان اولین معامله روی تابلو و نمودار قیمت ثبت می شوند. برای جزئیات بیشتر می توانید این مقاله را نیز مطالعه نمایید.

مرحله گشایش در بورس

این مرحله بلافاصله بعد از مرحله پیش گشایش است و در آن سفارشات موجود در سامانه معاملات در دامنه نوسانات روزانه انجام می‌شود.

حراج پیوسته در تابلو خوانی

این مرحله پس از گشایش است که در آن به محض تطبیق قیمت سفارش خرید و فروش، معامله انجام می‌شود.

حراج ناپیوسته در تابلو خوانی

در حراج ناپیوسته، پس از ورود سفارش به سامانه معاملات، معامله بر اساس قیمت نظری گشایش (top) انجام می‌شود.

قیمت نظری گشایش در تابلو خوانی

قیمتی است که در مرحله گشایش، بر اساس بهترین سفارش خرید و فروش ثبت شده در سامانه معاملاتی انجام می‌شود.

شاخص کل در بورس

یکی از اصطلاحات بورسی که هر روز با آن رو به رو خواهید شد، شاخص کل بورس می باشد. شاخص کل بورس عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار است. تغییرات شاخص نشان دهنده این است که میانگین بازدهی سهامداران چقدر تغییر کرده است و معیاری برای مقایسه لحظه حال با گذشته است. در این شاخص، هر چقدر ارزش معاملات در یک نماد بیشتر باشد، آن نماد تاثیر بیشتری روی این شاخص دارد.

شاخص هم وزن در بورس

در شاخص هم وزن شرکت‌های کوچک و بزرگ پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص سهیم هستند. به این معنی که برخلاف شاخص کل، در شاخص هم وزن ارزش معاملات بیشتر در یک نماد، روی اثرگذار بودن آن نماد در محاسبه ی شاخص دخیل نمی باشد.

شاخص آزاد شناور در تابلو خوانی

یکی دیگر از اصطلاحات بورسی، شاخص آزاد شناور در تابلو خوانی است که در این شاخص، هر سهم به میزان سهام شناوری که دارد، روی این شاخص اثر می‌گذارد.

دامنه نوسان روزانه قیمت

دامنه نوسان، بازه قیمتی مجاز اوراق بهادار قابل معامله در بورس است که نسبت به قیمت پایانی روز قبل تعیین می‌شود و ورود سفارش‌ها در هر روز صرفا در دامنه نوسان قیمت مجاز است.

برای توضیح بیشتر اصطلاحات بورسی به این مثال توجه کنید. فرض کنید میانگین حجمی معاملات نماد x در روز یکشنبه، برابر 740 تومان است. این بدان معناست که قیمت پایانی آن سهم در روز یکشنبه برابر 740 تومان است. دامنه نوسان در بورس ایران برای اکثریت نمادها برابر 5 درصد می باشد. این بدان معناست که دامنه نوسان قیمتی مجاز نماد x در روز معاملاتی بعد، بین 0.95 تا 1.05 برابر قیمت پایانی یکشنبه می باشد. در مثال زده شده، این اعداد برابر با 703 و 777 می شود. یعنی معامله گران، چه در سمت فروش و چه در سمت خرید تنها مجاز به ثبت سفارش در این محدوده ی قیمتی هستند.

دامنه ی نوسان از جهاتی خوب و از جهاتی بد می باشد. به عنوان مثال وجود دامنه نوسان از رفتارهای هیجانی معامله گران تا حدی جلوگیری می کند. به عنوان مثال قیمت یک دارایی با وجود دامنه نوسان دیگر نمی تواند به طور ناگهانی درصد بالایی نزول و یا صعود را تجربه کند. اما از طرف دیگر، دامنه نوسان باعث به وجود آمدن صف خرید و فروش می شود.

به عنوان نمونه در مثال اخیر فرض کنید که عده زیادی از معامله گران سفارش فروش سهام خود را در پایین ترین قیمت مجاز یعنی 703 تومان قرار می دهند اما هیچ خریداری حاضر به خرید سهام آنها در این قیمت نمی باشد و همینطور بر تعداد سفارش هایی که در قیمت کمینه قرار داده می شوند، اضافه می شود. به این حالت اصطلاحا صف فروش می گویند. برعکس آن نیز ممکن است رخ بدهد که باعث شکل گیری صف خرید می شود.

در چنین شرایطی سهامداران دیگر نمی توانند سهام خود را نقد کنند یا سهام مورد نظر خود را خریداری کنند و نقدشوندگی پایین می آید. در حالی که با حذف دامنه نوسان، احتمال زیاد خریدارانی در قیمت های پایین اصطلاحات بورسی تر از قیمت صفوف فروش یا فروشندگانی در قیمت هایی بالاتر از قیمت صفوف خرید وجود داشته باشند و معاملات به شکلی روان انجام می شود.

توقف نماد در تابلو خوانی

جلوگیری از انجام معامله یک نماد معاملاتی در بورس، برای مدتی محدود است.

تعلیق نماد در تابلو خوانی

تعلیق نماد، جلوگیری از انجام معامله یک نماد، تا رفع دلایل تعلیق است.

حجم سفارش و حجم معاملات در بورس

تعداد اوراق بهاداری است که در قالب یک سفارش، وارد سامانه معاملاتی می‌شود. به عنوان مثال وقتی شما سفارش خرید 2000 عدد از سهام شرکت x را در تابلوی معاملاتی ثبت می کنید، حجم سفارش شما برابر 2000 می باشد.

اکنون فرض کنید در یک روز معاملاتی، تعداد پنج میلیون از نماد معاملاتی x بین خریداران و فروشندگان معامله شده باشد. در این حالت گفته می شود که حجم معاملات آن نماد در آن روز کاری برابر با پنج میلیون می باشد.

این حجم توسط معامله گران حقیقی و حقوقی معامله شده است. به عنوان مثال در تصوی نمونه ی فوق، در سمت خریداران، 56 درصد حجم خرید، توسط افراد حقیقی و مابقی توسط افراد حقوقی انجام شده و در سمت فروش، 93.5 درصد فروشنده ها را حقیقی ها و 6.5 درصد باقی را حقوقی ها تشکیل داده اند. از این اطلاعات در برخی موارد می توان در تابلوخوانی نماد استفاده نمود.

حجم مبنا

اکنون که با حجم معاملات آشنا شده اید، می توانیم حجم مبنا را نیز توضیح دهیم. حجم مبنا به حداقل حجمی گفته می شود که باید در یک روز معاملاتی در یک نماد انجام شود تا قیمت پایانی نماد بر اساس میانگین حجمی آن روز معاملاتی تعین شود. این مفهوم را با ذکر یک مثال توضیح می دهیم. فرض کنید قیمت پایانی یک نماد بر اساس میانگین حجمی 2.5+ درصد تغییر کرده است. هم چنین حجم مبنای آن نماد برابر یک میلیون می باشد. اکنون اگر حجم معاملات نماد در آن روز از یک میلیون بیشتر باشد، قیمت پایانی آن به اندازه ی همان 2.5 درصد تغییر می کند.

اما فرض کنید که بنا به هر دلیلی حجم معاملاتی آن نماد در آن روز به خصوص به عنوان مثال 200 هزار باشد که یعنی یک پنجم حجم مبنا. در این حالت قیمت پایانی آن نماد به اندازه ی یک پنجم 2.5 درصد یعنی 0.5 درصد تغییر می کند. به همین ترتیب اگر حجم معاملاتی مثلا برابر 500 هزار باشد، قیمت پایانی به اندازه 1.25 درصد دستخوش تغییر می شود.

قیمت تعدیل شده

یکی دیگر از پرکاربردترین اصطلاحات بورسی، قیمت تعدیل شده است. پس از افزایش سرمایه و یا تقسیم سود نقدی توسط یک شرکت، قیمت آن سهم با اعمال این تغییرات در آن، قیمت تعدیل شده آن سهم نامیده می شود.

معاملات عمده

معاملاتی است که تعداد سهام معامله شده در آن 1% تعداد سهام برای شرکت‌هایی که تعداد سهام آنها بیشتر از 3 میلیارد سهم باشد و 5% تعداد سهام برای شرکت‌هایی که تعداد سهام آن‌ها کمتر یا مساوی 3 میلیارد سهم است. یعنی برای یک شرکت با 100 میلیون عدد سهم، خرید یا فروش 5 میلیون سهم و برای یک شرکت با 10 میلیارد عدد سهم، خرید یا فروش 100 میلیون سهم در یک معامله، معامله عمده است.

معاملات بلوکی

از دیگر اصطلاحات بورسی، معاملات بلوکی است که در این معاملات، حجم سهام آن سفارش بیش از سقف مجاز در سفارشات عادی و کمتر از تعداد سهام معاملات عمده است و با هماهنگی ناظر این معاملات انجام می‌شود.

سهام شناور

تعداد سهامی است که دست عموم است و هر لحظه در بازار عرضه می‌شوند و با اقصاد مدیریتی و راهبردی خریداری نشده است.

وضعیت نمادها:

در این وضعیت معاملات در سهم به صورت عادی انجام می‌شود.

این وضعیت مربوط به زمانی است که نماد مدتی بسته بوده ولی در حال بازگشایی است و قبل از بازگشایی، نماد در حالت مجاز-محفوظ قرار می‌گیرد. در این حالت ارسال سفارش در نماد قابل انجام است ولی هیچ معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. به محض مجاز شدن این نماد، سفارشاتی که در نماد مورد نظر ثبت شده است، قابل معامله خواهد شد.

در این وضعیت نماد غیر قابل معامله است و به دلایلی مانند افشای اطلاعات یا تغییر بیشتر از 50 درصد و . بسته شده است.

در این وضعیت سهم قابل معامله نیست. (نماد طی همان روز معاملاتی بازگشایی می‌شود.)

در این وضعیت سهم قابل معامله نیست و هیچ معامله و دستوری در روز جاری بر روی سهم صورت نمی‌پذیرد. (بازگشایی نماد معاملاتی در همان روز انجام نخواهد شد.)

جمع بندی

در این مقاله با تعدادی از اصطلاحات بورسی آشنا شدیم که برای ورود به بازار سرمایه ی ایران دانستن آنها خالی از اصطلاحات بورسی لطف نمی باشد. البته در طول فعالیت در بازار سرمایه احتمالا با مفهوم این اصطلاحات به طور عمیق تر آشنا خواهید.

آشنایی با ۲۰ اصطلاح رایج بورسی

معامله گران بازار سهام برای آنکه تبدیل به معامله‌گرانی حرفه‌ای شوند نیاز به آشنایی با کدام اصطلاحات مربوط به این بازار دارند؟‌ تجارت نیوز در این گزارش مروی داشته است به ۲۰ اصطلاح رایج بورسی که فعالان بازار سهام نیاز به آشنایی و بکارگیری آنها در روند فعالیت خود دارند. ‌

بورس چیست؟

بورس یا بازار سهام به مجموعه‌‌ای متشکل و خود انتظام یافته گفته می‌شود که امکان خرید و فروش سهام را برای افراد و امکان انتظار را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند. به زبان ساده‌تر باید گفت بورس در اصل بازاری است که در آن اوراق بهادار معامله می‌شود.

۲۰ اصطلاح بورسی

بازار اولیه: بازار اولیه یا Primary market زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد. از این رو بازاری که در آن اوراق بهادر شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود بازار اولیه نام دارد.

بازار ثانویه: دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است در بازار ثانویه مورد معامله مجدد قرار می‌گیرد. بازار بورس بازار ثانویه محسوب می‌شود به این معنا که در بورس شرکتی تاسیس نمی‌شود و فقط سهام شرکت‌های پذیرفته شده مورد معامله قرار می‌گیرد.

قیمت اسمی: قیمت اسمی همان قیمت اولیه سهام اصطلاحات بورسی در بازار اولیه است.

پرتفوی: پرتفوی‌ عبارست است از سبدی از سهم شرکت‌های مختلف که با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذاری تهیه می‌شود.

کد بورسی:‌ کد بورسی کدی ثابت است که به سهامداران اختصاص داده می‌شود تا در زمان خرید و فروش سهام از آن استفاده کنند.

شرکت کارگزاری: کارگزاری بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام از طریق آنها صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر کارگزاری‌ها واسطه بین سهامداران و سازمان بورس محسوب می‌شوند.

سال مالی: سال مالی عبارت است از یک سال که ابتدای آن شروع فعالیت مالی و انتهای آن پایان فعالیت مالی است. آنچه در کشور ما و بورس ایران مرسوم است قرار دادن یک سال کامل به عنوان سالی مالی است، هر چند در برخی از بورس های جهانی مشاهده می‌شود که از دوره های مالی کوتاه‌تر از سال نیز استفاده شده است.

شاخص: اعدادی هستند که نمایانگر وضعیت بازار طی دوره‌های قبل و جاری هستند.

EPS: منظور از EPS سود شرکت به ازای هر سهم است.

مجمع سالیانه: منظور از مجمع سالیانه این است که سهامداران، اعضای هیات مدیره و هر فردی که حتی یک سهم از سهام یک شرکت را در اختیار دارد می‌تواند خود یا نماینده‌اش در مجمع سالانه شرکت کنند و در تصمیم گیری‌ها مشارکت داشته باشند.

مجمع فوق العاده: اگر هیات مدیره تصمیم بگیرد که نیاز به دریافت نظارتی از سهامداران خرد و عمده دارد و باید تغییراتی در اساسنامه شرکت بدهد مثل تغییر سال مالی، تغییر محل شرکت و … مجمع فوق العاده برگزار می‌شود.

دامنه نوسان قیمت سهم:‌ منظور از دامنه نوسان آن است که در طول روز قیمت هر سهم در یک بازه مشخصی می‌تواند بالا و پایین برود. مثلا اگر قیمت پایانی سهام شرکتی در روز قبل معاملاتی ۵۰۰ تومان باشد در روز بعد معاملاتی می‌تواند تا ۵ اصطلاحات بورسی درصد افزایش یا تا ۵ درصد کاهش یابد.

صف خرید و صف فروش:‌ منظور از صف خرید این است که تقاضا برای خرید سهام شرکتی در قیمت مشخص از تقاضا بیشتر است. همچنین منظور از صف فروش این است که تقاضا برای خرید سهام شرکت در قیمت مشخص از تقاضا کمتر است.

: P/E «پ به ایی» بیانگر قیمت یک سهم به پیش‌بینی سود سهام است. «پ به ایی» می‌گوید سرمایه گذاران حاضر هستند به ازای دریافت هر یک ریال سود یک شرکت چند ریال برای خرید آن بدهند. هر چه این رقم بالاتر باشد سرمایه گذاری ریسک پذیرتر می‌شود.

صورت مالی: منظور از صورت‌های مالی بازنمایی اطلاعات خلاصه و طبقه‌بندی شده درباره وضعیت مالی،عملکرد مالی و انعطاف پذیری واحد تجاری است تا جامعه ذی‌نفعان و سهامداران در جریان وضعیت شرکت قرار بگیرند. سوددهی، گزارش زیان، میزان گردش مالی و مسائلی از این دست در صورت‌های مالی منعکس می‌شود.

ترازنامه: منظور از ترازنامه گزارشی است که در آن وضعیت مالی یک بنگاه اقتصادی در یک زمان مشخص ترسیم شده و بر اساس آن می‌توان به سطح و ترکیب دارایی و بدهی‌های شرکت دست پیدا کرد.

تحلیل بنیادی: منظور از تحلیل بنیادی تحلیلی است که وضعیت آتی بازارهای مالی را تحلیل می‌کند و کاری به نوسانات مقطعی قیمت سهام شرکت ندارد. با تحلیل بنیادی تا حدی می‌توان به ارزش واقعی شرکت پی برد. نرخ تورم، سود بانکی، وضعیت سیاسی، تهدیدات شرکت در بازاری که درآن فعالیت دارد، نرخ تسعیر ارز و … همه در تحلیل بنیادی تاثیر دارند.

تحلیل تکنیکال:‌ تحلیل تکنیکال بر خلاف تحلیل بنیادی، به آینده شرکت بر اساس وضعیت گذشته و نرخ روند قیمت سهم در بازه‌های مختلف اشاره دارد. تحلیل گران تکنیکال معتقدند که قیمت، همه چیز را عیان می‌کند و همه چیز شرکت در قیمت آن سهم مشخص می‌شود.

صندوق‌‌های سرمایه گذاری: صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک نهادی است که منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه گذاری را از مردم جمع آوری کرده و در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌کند. در معاملاتی که در صندوق‌های سرمایه گذاری اتفاق می‌افتد به مبنای حجم خرید و فروش واحد یا Unit گفته می‌شود.

حاشیه سود یا مارجین: حاشیه سود عبارت است از نسبت سود پس از کسر مالیات به فروش خالص. در واقع شرکت به ازای هر فروش به اندازه حاشیه سود، سود دریافت می‌کند. حاشیه سود را می‌توان بر اساس اطلاعات مندرج در صورت سود و زیان شرکت محاسبه کرد. حاشیه سود یکی از شاخص های مهم برای افرادی است که با دیدگاه بلندمدت یا اصطلاحاً سهامداری به فعالیت در بازار سرمایه می پردازند.

برای مطالعه مطالب تحلیلی بیشتر در خصوص اقتصاد ایران صفحه آکادمی تجارت‌نیوز رادنبال کنید.

اصطلاحات رایج بورسی

اطلاع از اصطلاحات رایج بورسی از مهم ترین گام هایی است که حتما باید قبل از ورود به بازار بورس و انجام معامله بردارید. چه بخواهید پول خود را به صورت مستقیم در بورس سرمایه گذاری کنید یا اینکه به صورت غیر مستقیم در صندوق ها سرمایه گذاری کنید، لازم است با اصطلاحات بورسی آشنا باشید تا بتوانید تصمیمات مناسبتری بگیرید. در این مقاله تصمیم داریم تعدادی از اصطلاحات رایج بورسی بازار را بیشتر برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید :

نماد بورسی چیست؟

اولین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی که می خواهیم توضیح دهیم، نماد بورسی است. هر یک از شرکت های حاضر در بازار بورس، دارای نمادی مخصوص به خود هستند و سهامداران، این شرکت ها را از طریق این نمادها می شناسند. ممکن است در بدو ورود به بورس، نمادهای بورسی برایتان ناشناخته و عجیب باشند، اما با مدتی فعالیت در این بازار، به نمادها عادت کرده و آن ها را خواهید شناخت .

به طور نمونه اصطلاحات بورسی چندین مورد از نمادهای بورسی به شرح زیر هستند :

نام شرکت

نماد

شرکت سیمان کرمان

شرکت پالایش نفت تبریز

شرکت تولیدی مهرام

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس

شرکت بیسکوییت گرجی

شرکت پارس الکتریک

شرکت شیشه همدان

برای مشاهده تمامی نمادهای بورسی می توانید به وب سایت tsetmc.com مراجعه نمایید.

دامنه نوسان چیست؟

دومین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی دامنه نوسان است. برای این که نگاه و بینش بهتری نسبت به درآمدزایی در بازار بورس داشته باشید، لازم است که به تعریف دامنه نوسان توجه کنید. در بازار بورس ایران بر خلاف اکثر بازارهای جهانی، یک دامنه نوسان برای قیمت سهم ها در هر روز معاملاتی در نظر گرفته شده است. به این معنا که نرخ هر سهم در هر روز کاری، می تواند از قیمت پایانی روز قبل خو د به اندازه دامنه معرفی شده افزایش و یا کاهش یابد.
این باعث می شود که نه سودآوری شما یک شبه زندگی تان را تغییر دهد و نه این که در عرض یک شبانه روز ورشکست شده و سرمایه اولیه خود را از دست بدهید .
اما به این ترتیب اگر خرید سهام درستی داشته و آستانه انتظار شما برای سودآوری این سهم صحیح باشد، با رشد پیوسته و سبز ماندن چراغ سهام، به سودآوری قابل توجهی از طریق آن دست می یابید.

بازار

دامنه نوسان

3 ± و در صورت وجود صف به مدت 3 روز متوالی می تواند 5 ± اصطلاحات بورسی باشد

بازار پایه نارنجی

2 ± و در صورت وجود صف به مدت 3 روز متوالی می تواند 4 ± باشد

بازار پایه قرمز

1 ± و در صورت وجود صف به مدت 3 روز متوالی می تواند 3 ± باشد

شاخص کل چیست؟

سومین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی ، شاخص است. شاخص عددی است که بازدهی کلی بازار را به سهامداران بورس نشان می دهد. شاخص مثبت نشان می دهد وضعیت کلی بازار خوب و شاخص منفی بیانگر جو منفی بازار است. به طور مثال برای اینکه بدانیم بازار طی ماه گذشته چگونه عمل کرده، می توانیم درصد رشد و یا نزول شاخص را از اول تا آخر ماه محاسبه کنیم. میزان رشد یا افت شاخص کل، تابع رشد یا ریزش قیمت سهم صنایع مختلف موجود در بورس است اما میزان تاثیرگذاری هر کدام از صنایع بر روی شاخص با دیگری متفاوت است .

صف خرید و صف فروش

صف خرید :

چهارمین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی ، صف خرید و صف فروش است. هر گاه که سرمایه گذاران به امید افزایش قیمت سهم برای خرید سهام شرکتی رغبت زیادی داشته باشند و کل سهم های عرضه شده توسط فروشندگان را بخرند ، آنگاه صف خرید شکل می گیرد. در این هنگام وقتی فروشندگان سهم متوجه می شوند که هر چقدر سهم عرضه می شود ، خریداران آن را می خرند. فروش خود را متوقف می کنند و با توجه به محدودیت دامنه نوسان با کاهش عرضه ، برای آن سهم صف خرید تشکیل می شود .

صف فروش :

درست برعکس حالتی که صف خرید ایجاد می شود، زمانی که خریداران برای خرید سهم تمایلی ندارند و از طرفی تعداد فروشندگانی که حاضرند سهم را با حداقل قیمت مجاز روزانه بفروشند زیاد باشد، میزان عرضه از تقاضا بیشتر شده و در نتیجه صف فروش شکل می گیرد .

نکته جالب توجه در مورد صف خرید و صف فروش این است که معمولا بلافاصله بعد از منتشر شدن اطلاعات مهم در خصوص سهام یک شرکت، برای آن سهم صف خرید و صف فروش ایجاد می شود. بنابراین سهامدارانی موفق خواهند بود که بتوانند در کوتاهترین زمان به نتیجه برسند که باید سهم شان را بخرند یا بفروشند .

به عنوان مثال، وقتی خبری در مورد آزاد سازی نرخ سیمان منتشر می شود، این خبر باعث می شود سرمایه گذاران منتظر خبرهای خوبی در مورد افزایش درآمد و سودآوری شرکتهای سیمانی باشند و در نتیجه تقاضای آنها برای خرید سهام بیشتر می شود. همین کار موجب تشکیل صف خرید در زمان خیلی کوتاه می شود و افزایش قیمت سهم شرکت های سیمانی را موجب خواهد شد. در این حالت سهامدارانی سود بیشتری می کنند که زودتر از دیگران متوجه اخبار شده و نسبت به خرید سهم اقدام کنند .

پرسش و پاسخ های بورسی

حال که با اصطلاحات رایج بورسی آشنا شدید، اغلب سوالاتی برایتان بوجود می آید که دوست دارید قبل از دست زدن به معامله، جواب آنها را بدانید. یا ابهاماتی که در ذهن دارید بهتر است قبل از هر گونه خرید و فروش سهم سعی در رفع آنها کنید. در ادامه قصد داریم به چند تا از سوالات رایج بورسی که برای تازه واردان به بورس ممکن است پیش بیاید، کامل پاسخ دهیم. تا با خیال راحت و با اطلاعات کامل وارد دنیای بورس شوید .

چه روزهایی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟

برای خرید و فروش سهام، باید در روزهای شنبه تا پایان چهارشنبه از ساعت 9 صبح تا 12:30 ظهر اقدام نمایید. لازم به ذکر است که برای سفارش گذاری می توانید از ساعت 8:30 صبح نیز فعالیت کنید اما معاملات از ساعت 9 صبح انجام می پذیرد. بازار بورس و اوراق بهادار در روزهای پنج شنبه و جمعه و کلیه روزهای تعطیل سال، تعطیل خواهد بود .

آیا می توان یک سهم را در یک روز خرید، و در همان روز به فروش رساند؟

پاسخ این سوال مثبت است. شما می توانید در همان روز و حتی لحظاتی پس از آن که یک سهم را خریداری کرده اید، نسبت به فروش آن اقدام کنید. البته در صورتی که چراغ نماد قرمز نشده و همچنان قابل معامله باشد. بعضی مواقع به دلیل برگزاری مجمع، افشای اطلاعات مهم و نوسان قیمت شدید، ممکن است نماد متوقف شود. در این مواقع باید تا باز شدن مجدد نماد منتظر بمانید. خبرهای مربوط به برگزاری مجامع، افشای اطلاعات با اهمیت و . را می توانید در سایت کدال مشاهده نمایید .

برای سرمایه گذاری در بورس چه مقدار سرمایه لازم است؟

سرمایه اولیه برای ورود به بازار بورس، می تواند کم و محدود باشد و شما می توانید با حداقل سرمایه به این بازار وارد شوید. به واقع در مورد مبتدی های بازار بورس نیز پیشنهاد می شود که با سرمایه اولیه کم وارد شده و سپس رفته رفته موجودی خود در معاملات بورس را افزایش دهند . حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس 100 هزار تومان است و در صورتی که بخواهید از بازار فرابورس نمادی را خریداری کنید باید 500 هزار تومان سرمایه داشته باشید.

در حقیقت وارد شدن با سرمایه های کلان در حالی که شناخت و اطلاعات کافی نسبت به معاملات سهام ندارید، نتیجه بخش نخواهد بود. غالبا کارشناسان بازار بورس توصیه می کنند که هرگز تمام سرمایه خود را وارد بورس نکرده و همیشه تنها بخشی از آن را به این بازار وارد کنید. به ویژه زمانی که هنوز اطلاعات و البته تجربه کافی در زمینه فعالیت های اقتصادی بازار سرمایه را ندارید، بهتر است کمی محتاط تر عمل کرده و از خرید و فروش های هیجانی پرهیز نمایید .

برای سرمایه گذاری مثبت در بازار بورس، لازم است که اصطلاحات بورسی شناخت درستی نسبت به صنایع مختلف و شکل سرمایه گذاری در آن ها پیدا کنید. با شرکت در کلاس های آموزشی بورس می توانید اطلاعات خود را درخصوص شرکت های بورسی افزایش داده و خرید و فروش های خود را هوشمندانه تر انجام دهید .

33 اصطلاح پرکاربرد در بازار بورس

به روش انتخاب سهام جهت سرمایه گذاری تحلیل بنیادی گفته می‌شود. در این رویکرد اساس تحلیل اطلاعات و داده‌های اقتصادی در سطح جهانی، ملی و در نهایت در سطح صنایع و شرکت‌ها و با استفاده از مدل‌های عملی و حرفه‌ای مانند مدل‌های مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی (DDM)، مدل‌های مبتنی بر جریان نقدی آزاد (FCF)، توجه به ارزش جایگزینی و .. نسبت به ارزشگذاری سهام و اوراق بهادار اقدام می‌شود.

تحلیل تکنیکال ( Technical Analysis ):

در این رویکرد با استفاده از داده‌ها و سوابق تاریخی قیمت اوراق بهادار و حجم معاملات و با استقاده از اندیکاتورها و اسیلاتورها سعی می‌شود رفتار قیمتی اوراق بهادار در آینده پیش بینی گردد.

بازار گاوی (bull Market):

زمانی که در بازار قیمت اکثر سهام، روند شدید صعودی دارد، اصطلاحا بازار گاوی گفته می‌شود. ریشه این اصطلاح به این موضوع بر می‌گردد، که گاو در زمان دفاع از خود، با استفاده از شاخ‌هایش حریف را به سمت بالا (صعود) پرتاب می‌کند.

بازار خرسی(Bear Market):

بازار خرسی، در زمانی که قیمت اکثر سهام در بازار روند نزولی شدید دارد، استفاده می‌شود. ریشه این اصطلاح برگرفته از این موضوع است، که خرس در زمان دفاع از خود با استفاده از پنجه‌هایش حریف را به سمت پایین (نزول) فشار می‌دهد.

سود هر سهم (EPS):

ای پی اس (EPS) یا سود هر سهم، حاصل تقسیم کل سود شرکت، بر تعداد سهام شرکت است؛ و سهم سود هر سهم شرکت را تعیین می‌کند. در زمانی که شرکتی زیان ده باشد، ای پی اس در واقع زیان هر سهم را نشان می‌دهد و با علامت منفی نمایش داده می‌شود.

سود نقدی (Dividend):

مبلغی از سود هر سهم که در مجمع عمومی سالیانه شرکت بین سهامداران تقسیم می‌شود، را سود نقدی هر سهم می‌گویند. حاصل تقسیم سود نقدی هر سهم به سود هر سهم بعنوان درصد تقسیم سود شرکت بیان می‌شود.

صورتهای مالی (Financial Statements):

گزارش های مالی شرکته که بصورت فصلی منتشر می گردد و شامل ترازنامه، صورت سود (زیان) و صورت جریان وجوه نقد به همراه یادداشتهای توضیحی می باشد را صورتهای مالی می گویند. صورتهای مالی 6 ماهه و سالانه شرکتها دارای اهمیت بیشتری می باشند.

سال مالی (Fiscal year):

شرکتها با هدف تهیه صورت‌های مالی، تشکیل مجامع عمومی و ارائه گزارش‌های مختلف به مراجع قانونی مانند اداره امور مالیاتی، یک سال شمسی را با تاریخ شروع و پایان مشخص تعیین می‌کنند که به آن سال مالی شرکت گفته می‌شود. سال مالی شرکت‌ها لزوما با سال شمسی تقویمی که شروع آن فروردین و خاتمه آن پایان اسفند است، منطبق نیست. بعنوان مثال شروع سال مالی بسیاری از شرکت‌ها، ابتدای مهر و خاتمه آن پایان شهریور ماه است. به لحاظ قانونی محدودیتی در تعیین سال مالی وجود ندارد.

مجمع عمومی سالیانه(Annual Meeting):

شرکت‌ها بعد از پایان سال مالی، طبق قانون تجارت مکلف هستند، در یک جلسه عمومی که با حضور سهامداران تشکیل می‌گردد، گزارش‌های مالی را ارائه دهند و در رابطه با تقسیم سود، انتخاب مدیران و .. تصمیماتی اتخاذ کنند. این جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت نامیده می‌شود. مجامع شرکت‌ها محدود به این مجمع نیست و مانند مجمع عمومی فوق‌العاده یا مجمع عمومی عادی بطور فوق‌العاده انواع مختلفی دارد. اختیارات هر کدام از این مجامع بر اساس قانون تجارت متفاوت است. مثلا تغییر در مفاد اساسنامه شرکت، یا تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه، در حیطه اختیارات مجمع عمومی فوق العاده است. تفاوت اصلی این مجامع در میزان حد نصاب لازم جهت تشکیل و رای گیری می‌باشد.

میانگین متحرک (Moving Average):

به میانگین قیمت سهام در یک دوره مشخص میانگین متحرک قیمت آن دوره گفته می‌شود. متداول‌ترین دوره‌ها جهت بررسی میانگین قیمت سهام، 20 ،50 ،100 و 200 روزه است. مثلا میانگین متحرک 50 روزه، بیانگر میانگین قیمت سهام در 50 روز کاری اخیر می‌باشد.

جهش گربه مرده (Dead cat Bounce):

به تغییرات صعودی قیمت‌ها در زمانی که روند کلی نزولی است، اصطلاحا جهش گربه مرده گفته می‌شود. زمانیکه روند نزولی در قیمت سهام یک شرکت وجود دارد و این روند بصورت پیوسته نبوده و همراه با نوسانات مثبت نیز می‌باشد از این اصطلاح استفاده می‌شود. به نوسانات مثبت موقت، جهش گربه مرده می‌گویند. انتظار بر این است، که بعد از این نوسانات موقت، دوباره روند منفی و نزولی ادامه پیدا کند.

میانگین کم کردن (Averaging Down):

یکی از روش‌هایی که برخی معامله گران برای خرید استفاده می‌کنند، این است که یک قیمت را برای شروع خرید، در نظر می‌گیرند و پول خود را به چند بخش تقسیم می‌کنند. بعد از هر میزان افت قیمت، مجددا تعدادی سهم خریداری می‌کنند. با این روش میانگین قیمت خرید آنها کاهش پیدا کرده و در عین حال تمرکز کمتری بر تعیین کف قیمت خواهند داشت.
مثلا یک معامله‌گر ممکن است، سه مرحله را برای خرید سهام شرکت آلفا تعیین کند، همچنین شروع خرید را قیمت 900 تومان و فاصله هر خرید را 5 درصد افت مشخص کند. این معامله‌گر یک سوم پول خود را در قیمت 900 تومان خرید می‌کند. چنانچه قیمت سهام آلفا 855 تومان برسد، یک سوم دیگر از پولی را که به این شرکت اختصاص داده خریداری می‌کند؛ در نهایت در محدوده قیمت 810 تومان نیز بخش سوم پول خود را خریداری می‌کند. البته ممکن است از زمان شروع خرید، قیمت به سطوح پایین تر نرسد. این استراتژی به خرید پله‌ای نیز معروف است. برای فروش سهام نیز این روش ( فروش پله ای) کاربرد دارد.

سهام بنیادی ( Blue Chip Stocks):

به سهام شرکت‌های معروف و شناخته شده، که از ثبات نسبی در عملیات و سودآوری برخوردار هستند، اصطلاحا سهام بنیادی گفته می‌شود.

قیمت پایانی ( Close Price):

در یک جلسه معاملاتی، به قیمتی که با آن اولین معامله شروع می‌شود، قیمت آغاز و به قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی گفته می‌شود. در بورس تهران، اصطلاحات بورسی قیمت پایانی برابر با میانگین وزنی قیمت معاملات طی یک روز است.

حجم مبنا:

حجم مبنا اصطلاحی مختص بازار بورس ایران است. حجم مبنا، بیانگر حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید معامله شود تا تغییرات قیمت پایانی، بصورت کامل اعمال شود. همانطور که ذکر شد قیمت پایانی در بورس تهران برابر است با میانگین وزنی قیمت معاملات طی یک روز.
فرض کنید قیمت پایانی روز قبل سهام یک شرکت، 1500 ریال باشد، و میانگین موزون قیمت معاملات امروز سهام شرکت برابر با 1550 ریال باشد؛ برای اینکه قیمت 1550 ریال، به‌عنوان قیمت پایانی امروز توسط ناظر بازار پذیرفته و اعلام شود باید حجم معاملات به اندازه حجم مبنا یا بیشتر از آن باشد؛ در غیر این صورت تغییر قیمت، متناسب با حجم معاملات اعمال می‌گردد. فرمول حجم مبنا در زمان‌های مختلف تغییرات دارد و فرمول ثابتی ندارد. حجم مبنای هر شرکت در صفحه معاملات مربوط به آن قابل مشاهده است.

دامنه نوسان:

در هر روز معاملاتی، حداقل و حداکثر درصد تغییری که برای معاملات سهام قابل قبول است به عنوان دامنه نوسان شناخته می‌شود. این محدودیت نیز بیشتر مختص بورس تهران است و مانند حجم مبنا تغییرات زیادی دارد.
در حال حاضر دامنه نوسان در بازار بورس و فرابورس ایران منفی 2 و مثبت 6 می‌باشد که به آن دامنه نوسان نامتقارن نیز می‌گویند. این بدین معناست، که سهام یک شرکت نسبت به قیمت پایانی روز قبل، می تواند 2 درصد افت، یا 6 درصد رشد داشته باشد؛ و بیشتر از حدهای اعلام شده سیستم معاملات اجازه ورود سفارش خرید و فروش را نمی دهد. بیشتر اوقات دامنه نوسان در جهت مثبت و منفی برابر است که به آن دامنه نوسان متقارن می‌گویند. به‌عنوان مثال در بیشتر اوقات، در بورس تهران دامنه نوسان مثبت و منفی 5 درصد بوده است.

صف خرید و صف فروش:

وجود دامنه نوسان باعث ایجاد صف خرید یا صف فروش می شود. زمانیکه تعداد زیادی سفارش خرید در بالاترین قیمت ممکن برای خرید وجود داشته باشد، اصلاحا گفته می‌شود، صف خرید ایجاد شده است؛ و زمانیکه تعداد زیادی سفارش فروش در پایین ترین قیمت ممکن برای فروش وجود داشته باشد، اصطلاحا گفته می‌شود صف فروش تشکیل شده است.

تی اس ای تی ام اس ( TSETMC):

این عبارت نام سایتی است، که معاملات سهام و اوراق بهادار بازارهای بورس کشور ( شامل بورس تهران، فرابورس و برخی معاملات بورس انرژی ) همچنین برخی اطلاعات دیگر مرتبط با شرکت‌ها و معاملات در آن نمایش داده می‌شود.

کدال ( Codal):

کدال یا سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران، نام سایتی است، که کلیه اطلاعات مالی و غیر مالی شرکت‌ها از طریق آن منتشر می‌گردد. شرکت‌ها طبق قانون موظف هستند، اطلاعات مالی و غیر مالی خود را صرفا از این طریق منتشر نمایند.

عرضه اولیه (IPO):

عرضه اولیه اصطلاحی است برای اولین روز معاملات یک شرکت، که به تازگی در بورس یا فرابورس پذیرفته شده است. در عرضه اولیه برای اولین بار، سهامداران یک شرکت، تعدادی از سهام شرکت را برای فروش به عموم مردم عرضه می‌کنند.

نوسان گیری (Day Trading):

برخی از معامله گران در بورس تلاش می‌کنند، تا از نوسانات جزئی قیمت سهام استفاده کرده و کسب سود کنند. به این معامله گران نوسانگیر، و به این عملیات نوسان‌گیری گفته می‌شود. تمرکز این اصطلاح اصطلاحات بورسی بیشتر بر دوره‌ها یک یا چند روزه است. همه معامله‌گران و سرمایه گذاران بدنبال استفاده از نوسان قیمت‌ها می‌باشند؛ لکن برخی از آنها دوره‌های طولانی را برای سهامداری انتخاب می‌کنند و بدنبال سودهای بیشتر می‌باشند؛ ولی برخی بدنبال سودهای کمتر در دوره های زمانی یک یا چند روزه می‌باشند. این نوع معامله معمولا با ریسک زیاد همراه است.

پرتفوی ( Portfolio):

به مجموعه‌ای از سهام و سایر اوراق بهادار که در تملک یک شخص است اصطلاحا پرتفوی یا سبد سهام گفته می‌شود.

نماد معاملاتی (Symbol):

برای سهام همه شرکت‌ها یا سایر اوراق بهادار، یک نام مخفف برای ثبت در سستم معاملات تعیین می‌گردد، که به آن نماد معاملاتی گفته می‌شود. معمولا سهام و اوراق بهادار با نماد معاملاتی خود در بین معامله گران و سرمایه گذاران شناخته می‌شوند. مثلا شرکت مخابرات ایران با نماد معاملاتی اخابر شناخته می‌شود.

سهام کامودیتی محور (Commodity Base):

بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس تهران، تولید کننده و فروشنده مواد خام یا محصولات پایه می‌باشند که به کامودیتی معروف هستند. به این شرکت‌ها کامودیتی محور گفته می‌شود. شرکت‌های پتروشیمی، فولادی، سنگ آهنی و شرکت ملی ملس ایران از جمله این شرکت‌ها می‌باشند.

صندوق سرمایه گذاری ( Fund):

صندوق سرمایه گذاری، یک نهاد مالی است که فعالیت اصلی آن سـرمایه گذاری در اوراق بهادار است و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاري خود، در سود و زیان صندوق شریک اند. این نوع صندوق‌ها اصطلاحات بورسی هرکدام دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند، که توسط شرکت‌های دارای صلاحیت مدیریت می‌شوند. شرکت‌های سبدگردان بورس و تامین سرمایه از جمله نهادهای مالی دارای صلاحیت جهت مدیریت صندوق های سرمایه گذاری می‌باشند.

ای تی اف ( ETF):

دو نوع صندوق سرمایه گذاری وجود دارد. در یک نوع از این صندوق‌ها افراد برای سرمایه گذاری یا خروج از صندوق باید به مدیر صندوق مراجعه کنند، و فرایند مربوطه را انجام دهند. در نوعی دیگر از این صندوق‌ها که به ای تی اف (ETF یا صندوق‌های قابل معامله) معروف هستند، واحدهای این صندوق ها در بازار بورس معامله می‌شوند و مانند سهام و سایر اوراق بهادار افراد می‌توانند واحدهای این صندوق ها را خرید و فروش کنند.

دستکاری قیمت ( Manipulation):

به عملیات مجرمانه گفته می‌شود که افرادی سعی می‌کنند با استفاده از روش‌ها و ترفندهای مختلف، بر عرضه و تقاضای سهام یک شرکت تاثیر گذاشته و قیمت آن را بصورت کاذب کاهش یا افزایش دهند.

جلسه پیش گشایش (Pre- opening session):

قبل از شروع معاملات در بورس، یک دوره 15 دقیقه تا 30 دقیقه ای وجود دارد، که معامله گران و سرمایه گذاران، در این دوره مجاز به ورود سفارش‌های خرید و فروش خود هستند ولی معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. این دوره برای کمک به معامله‌گران جهت تعیین فضای کلی بازار و کشف قیمت منصفانه است.

رنج زدن ( کشیدن) range:

به عملیاتی گفته می‌شود که یک یا چند معامله‌گر قیمت سهام را به سمت بالاتر یا پایین تر از قیمت تابلوی معاملات هدایت می‌کنند. این کار با خرید سریع سفارش‌های فروش به قیمت‌های بالا، یا فروش به سفارش‌های خرید به قیمت‌های پایین صورت می‌گیرد.

سهام شناور (free float):

به بخشی از سهام یک شرکت که در دست معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرد وجود دارد، سهام شناور گفته می‌شود. بخشی از سهام یک شرکت که در کوتاه مدت، قابلیت عرضه و معامله دارد، سهام شناور نامیده می‌شود. معمولا بخشی از سهام شرکت‌ها در تملک سهامداران عمده (اصلی) است که دیدگاه آنها نگهداری برای دوره‌های طولانی مدت است و به راحتی در بازار فروشنده نخواهند بود.

پی ای (p/e):

پی ای (p/e) یک نسبت معروف است که حاصل تقسیم قیمت سهام یک شرکت بر سود هر سهم آن شرکت است. عموما پی ای (p/e) پایین‌تر نشانه ریسک کمتر و پی ای (p/e) بالاتر نشانه ریسک بیشتر می‌باشد.

تقاطع مرگ (death cross):

تقاطع مرگ یک الگوی معروف در تحلیل تکنیکال است و زمانی رخ میدهد، که میانگین متحرک قیمت 50 روزه سهم، زیر میانگین متحرک 200 روزه آن قرار گیرد. این حالت نشانه ای از برگشت روند و فشار فروش است.

اهرم یا اعتبار (Leverage):

اهرم یا اعتبار اصطلاحی برای وام گرفتن معامله‌گران و سرمایه گذاران است. زمانی که یک شخص جهت خرید سهام از وام استفاده می‌کند اصطلاحا گفته می‌شود از اهرم یا اعتبار استفاده کرده است.