انواع بازار ثانویه بورس

بازار سرمایه، بازاری است که سرمایه های خرد و کلان مردم را به‌صورت وام در اختیار بنگاه‌های اقتصادی قرار می‌دهد. این بازار، سرمایه‌ های کاری و ثابت در اختیار صنایع قرار می‌دهد و برای بدهی‌های میان‌مدت و بلندمدت دولت، اعتبار مالی تهیه می‌کند.

در بازار سرمایه سهام معمولی، اسناد قرضه و اوراق دولتی معامله می‌شوند. در رایج‌ترین تقسیم‌بندی، بازار سرمایه ازنظر مرحله عرضه، به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم می‌شود.

در این مقاله می‌خواهیم به معرفی ارکان بازار سرمایه و چگونگی پیدایش هرکدام بپردازیم تا ضمن آشنایی با سازمان‌های مربوطه، ابزار هرکدام از بازارها را برای معامله بشناسید. با ما همراه باشید…

این مقاله رو با یک سری تعاریف مهم و پاسخ به چند سوال آغاز می کنیم:

بازار سرمایه چیست؟

انواع بازارها کدم‌اند؟

۱) بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه بازاری برای خرید و فروش اوراق هست. بازار سرمایه بین کسانی که سرمایه دارند؛ مثل سرمایه گذران حقیقی (افراد حقیقی که سرمایه های خرد دارند) و سرمایه گذاران حقوقی، و افرادی که متقاضیان سرمایه هستند مثل شرکت ها، دولت یا اشخاص، ارتباط ایجاد می‌کند. بازار سرمایه برای عملکرد اقتصاد حیاتی است، چراکه سرمایه جزئی ضروری برای تولید خروجی در اقتصاد است. بازار سرمایه شامل بازار اولیه، بازار ثانویه و بازار اوراق مشارکت می‌شود.

۲) انواع بازار سرمایه در ایران کدم‌اند؟

الف- سازمان بورس و اوراق بهادار

سازمان بورس و اوراق بهادار را می‌توان به‌عنوان اولین نهاد مربوطه به بازار سرمایه در نظر گرفت که با توجه به تحولات اقتصادی مبتنی بر بازار در دهه ۱۳۴۰ تأسیس شد. این سازمان موسسه‌ای غیردولتی است که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل بوده و از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذیرش شرکت ‌ها در بورس و سایر درآمدها اداره می‌شود.

بورس اوراق بهادار به معنی یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ ها یا اوراق قرضه دولتی یا مؤسسات معتبر خصوصی، تحت ضوابط و قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. مشخصه مهم بورس اوراق بهادار، حمایت قانون از صاحبان پس‌اندازها و سرمایه‌ های راکد و الزامات قانونی برای متقاضیان سرمایه است.

طبق ماده ۴ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران، بازار بورس اوراق بهادار به سه بخش مجزا تفکیک‌شده است:

بازار اول – تابلوی اصلی
بازار اول – تابلوی فرعی
بازار دوم

که هرکدام از تابلوها شرایط پذیرش خاصی دارند.

ب- فرابورس ایران

فرابورس ایران نیز از دیگر ارکان بازار سرمایه کشور به شمار می‌رود که مانند سایر بورس ‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌نماید. فرابورس اولین و تنها بازار خارج از بورس کشور هست که در سال ۱۳۸۸ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

به‌این‌ترتیب تأسیس این بورس موجب گردید بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران را نداشتند با شرایط آسان‌تری پذیرفته شوند و در ضمن تأمین منابع مالی از طریق بازار سرمایه تسهیل گردید.

بازار فرابورس شامل ۶ بازار زیر است که شرایط پذیرش شرکت ‌ها در هر یک از این بازار‌ها متفاوت است:

مشتمل بر بازار اول

بازار دوم

بازار سوم

بازار پایه

بازار شرکت ‌های کوچک و متوسط (SMF)

بازار دارایی فکری

بازار اول:

در بازار اول، معاملات سهام شرکت های سهامی عامی که شرایط حضور در تابلو اول فرابورس را احراز کرده باشند، انجام می‌شود. پذیرش شرکت در بازار اول فرابورس منوط به تهیه امیدنامه و ارسال مدارک و مستندات کافی به‌منظور شناخت از وضعیت شرکت هست.
پس از تکمیل مدارک یادشده هیات پذیرش اوراق بهادار ضمن بررسی وضعیت مالی و عملیاتی، در صورت احراز شرایط با پذیرش شرکت موافقت می‌نماید.

بازار دوم:

در بازار دوم فرابورس مانند بازار اول، معاملات سهام شرکت ‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش و قوانین انواع بازار ثانویه بورس در بازار دوم فرابورس، نسبت به بازار اول آسان‌تر است.

بازار سوم (بازار عرضه):

سهام شرکت های سهامی به‌صورت عمده و بلوکی، حق تقدم سهام، پذیره‌نویسی سهام و سایر اوراق بهادار در بازار عرضه معامله می‌شود.

بازار ابزارهای نوین مالی:

کلیه ابزارهای مالی به‌جز سهام و حق تقدم خرید سهام مانند انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سررسید آن‌ها فرصت باقی‌مانده باشد، قابل‌پذیرش در این بازار هستند به شرطی که بعد از پذیرش، معاملات دست‌دوم آن‌ها به‌صورت انحصاری از طریق فرابورس انجام شود.

بازار پایه:

این بازار صرفاً جهت نقل‌وانتقال سهام سایر شرکت‌ های سهامی عام که نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت‌شده‌اند و امکان پذیرش در هیچ‌یک از بازارهای بورس یا فرا بورس را ندارند، ایجادشده است.

ج- بورس کالای ایران

در شهریورماه ۱۳۸۲ بورس فلزات تهران به‌عنوان اولین بورس کالای کشور و سپس بورس کالای کشاورزی در شهریور سال ۱۳۸۳ تأسیس و شروع به کارکردند.
در سال ۱۳۸۶ به‌منظور مدیریت و سیاست‌گذاری یکپارچه، بورس فلزات و بورس کشاورزی با یکدیگر ترکیب شدند و در مهرماه همان سال شرکت بورس کالای ایران تأسیس گردید. این بورس در حال حاضر دارای ۴ بازار مشتمل بر بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه و بازار مالی است.

بازار سرمایه و بورس کالای ایران

د- بورس انرژی

بورس انرژی به‌عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. حامل‌های انرژی شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل‌های انرژی است. بورس انرژی ایران در اسفندماه سال ۹۱ باهدف ایجاد بازاری شفاف و کارآمد با نقد شوندگی و رقابت‌پذیری بالا، کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات بخش انرژی تشکیل شد.
بورس انرژی به‌عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال‌سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفت.

نتیجه‌گیری:

در انتها لازم به ذکر است که سرمایه‌ گذاری در بازارهای سرمایه، همچون سرمایه ‌گذاری در سایر حوزه‌ها مانند ملک ،ارز، سکه و… ممکن است به سود یا زیان سرمایه گذاران بیانجامد. اما مطالعه، آموزش و افزایش سطح آگاهی می‌تواند ریسک حاکم بر این بازار را کاهش داده و بر جذابیت آن بیفزاید.

اگر شما هم قصد سرمایه گذاری در بازار سرمایه را دارید با دقت این مقاله را مطالعه کنید و با مفاهیم آن آشنا شوید و بعد از آگاهی و علم به این موضوع شروع به سرمایه گذاری در این بازار انواع بازار ثانویه بورس کنید.

بازار بورس کالا و اوراق بهادار چه تفاوتی دارند؟

تفاوت بازاربورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار

با آشنایی با بازار بورس و بازارهای سرمایه مختلف و پی بردن به تفاوت های آن ها می توانید بهترین بازار مالی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید.

مطمئنا محلی برای سرمایه گذاری بهتر است که در عین سوددهی، میزان ضرر کردن شما را به حداقل میزان ممکن برساند.

علاوه بر آن فرصت های مناسبی را هم انواع بازار ثانویه بورس برای افزایش سودآوری شما به عنوان یک تریدر فراهم کند.

در همین راستا این مقاله پس از توضیح مختصری در رابطه با بازار بورس اوراق بهادار و بورس کالا، به تعدادی از مهم ترین تفاوت های آن ها اشاره می کند.

فهرست محتوای مقاله

انواع سهام موجود در آن

بازارهای اولیه و ثانویه

بازار فرعی

بازار فیزیکی

بازار مشتقه

بازار مالی

تفاوت بازار بورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار
جمع بندی تفاوت بورس کالا با اوراق بهادار

بازار بورس اوراق بهادار

آن بازاری است که انواع ابزارهای مالی و اوراق بهادار از جمله سهام شرکت ها، اوراق مشارکت و … در آن مورد معامله قرار می گیرند.

در حقیقت اوراق بهادار هر ورقه ای یا مستندی می باشد که حق مالی صاحبش را ضمانت می کند.

انواع سهام موجود در آن

سهام های مختلفی در این محل هستند. از جمله خزانه و شناور آزاد. سهام خزانه شامل عادی و ممتاز است.

بازاربورس اوراق بهادار

البته چند درصد مشخصی از سهام عادی را تریدرها دریافت می کنند و از سود و زیان آن بهره مند می شوند. در حقیقت کسانی که آن را خریداری می کنند به همان میزان مالک شرکت می شوند.

دارندگان آن می توانند در مجمع های عمومی عادی یا فوق العاده رأی بدهند، از فعالیت های شرکت مطلع شوند، نسبت به خرید سهم های جدید حق تقدم داشته باشند و … .

ممتاز سهامی است که نسبت به سهام عادی، از امتیازهای ویژه ای برخوردار است. آن وقتی منتشر می شود که شرکتی نیاز دارد سرمایه ی خود را افزایش دهد ولی خریداری پیدا نمی شود.

مسلما ممتاز بودن سهم ها، مزیت هایی را هم در پی دارد؛ مثلا صاحبان آن انواع بازار ثانویه بورس حق رأی بیش تری نسبت به سهام عادی دارند یا تصمیم گیری بعضی از مسائل فقط به صاحبان سهم های ممتاز داده می شود.

سهام شناور آزاد، درصدی از سهم های شرکت است که از طریق بورس برای تریدرها عرضه می شود و در بازار بورس قابل خرید و فروش است.

بازارهای اولیه و ثانویه

بازار اولیه، محلی است که شرکت ها سهام شان را برای بار اول جهت فروش، عرضه می کنند.

بازار بورس کالا و اوراق بهادار چه تفاوتی دارند؟

البته سرمایه گذاری آن شرکت ها به وسیله پذیره نویسی انجام می شود. این پذیره‌ نویسی هم به وسیله ی بانک نماینده شرکت ها صورت می گیرد.

اوراق بهاداری برای اولین بار در این جا منتشر می شوند؛ چون در آن نظم دهی به این اوراق راحت ‌تر صورت می گیرد.

معمولا سرمایه داران خُرد در اینجا وجود دارند؛ زیرا تعداد سهام عرضه شده محدود است و فروش سهام از طریق بانک سرمایه گذاری صورت می گیرد.

اما هر تریدر زمانی که بخواهد سهمی که در بازار اولیه خریده را ، بفروشد باید آن را در بازار ثانویه عرضه کند.

بازار بورس کالا و اوراق بهادار چه تفاوتی دارند؟

یعنی همه ی معاملات سهام یا خرید و فروش های آن در این محل انجام می شوند.

معمولاً سرمایه‌ داران بزرگ در این جا حضور دارند؛ زیرا برای تعداد خرید سهام هیچ محدودیتی وجود ندارد.

صاحبان سرمایه، سهام را از سرمایه گذاران دیگر می ‌خرند یا به سرمایه ‌گذاران دیگر می فروشند و دیگر با خود شرکت سر و کاری ندارند.

بازار بورس کالا

بازاری است که در آن محصولات خامی همچون محصولات فلزی، پتروشیمی و محصولات کشاورزی معامله می شود.

بازار بورس کالا و اوراق بهادار چه تفاوتی دارند؟

از مزیت های آن می توان به وجود نهادهای نظارتی اشاره کرد که قیمت محصولات، کیفیت آن ها و معاملات را رصد می کنند.

زیر مجموعه ی آن هم بازارهای فرعی، فیزیکی، مشتقه و مالی هستند.

بازار فرعی

تعدادی از شرایط حاکم برای پذیرش فرآورده ها (کالاها) در آن عبارتند از:

بازار فیزیکی

کالا به شکل فیزیکی مانند کارهای سنتی معامله می شود.

ویژگی بارز آن نسبت به فروش کالا به شکل سنتی، این است که حجم معامله ها در آن بسیار زیادتر و قیمت ها شفافیت بیش تری دارند.

کالاهایی که امکان خرید و فروششان در این جا وجود دارد:

– محصول های کشاورزی نظیر گندم، برنج، زعفران و … .

بازار بورس کالا و اوراق بهادار چه تفاوتی دارند؟

فرآورده های حاصل از نفت همچون قیر، گوگرد و … .
محصول های صنعتی – معدنی مانند مس، سنگ آهن، سرب و … .
محصول های شیمیایی بسان اسید استیک، استایرن و … .
محصول های پلیمری مانند انواع پلی اتیلن، پلی استراین و … .

بازار مشتقه

آن مشهور به بازار جدید بورس کالا است؛ چون روش نوینی را برای معامله ها ایجاد کرده است.

پایه و اساس آن، دارایی پایه است. به این معنا که قیمت خرید و فروش کالای مورد نظر از قیمت دارایی پایه اش گرفته (مشتق) می شود.

هم اکنون قراردادهای آتی آن برای سکه، زعفران، زیره سبز و پسته است.

بازار بورس کالا و اوراق بهادار چه تفاوتی دارند؟

بازار مالی

در این جا گواهی سپرده کالا و صندوق های مرتبط با آن و اوراق سلف، مورد خرید و فروش قرار می گیرند.

تفاوت بازار بورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار

تعدادی از مهم ترین تفاوت های این دو بازار عبارتند از:

تفاوت بازاربورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار

اوراق بهادار در بورس کالا معامله نمی شود. فقط کالاهای مختلف با وزن ها، قیمت ها، تاریخهای تحویل و کیفیت ها و کمیت های مشخص، خرید و فروش می شوند.
در بورس اوراق بهادار، به طور مستقیم کالاییمعامله نمی شود و قیمت هر لحظه در حال تغییر است.

تفاوت بازاربورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار

هم چنین در این جا معامله گر سرمایه اش را به حساب کارگزاری اش می ریزد ولی در خرید و فروش آتی سکه در بورس کالا، سرمایه در حساب بورسی تریدر باقی می ماند.

سپس با توجه به میزان اعتبار حساب تریدر، به او اجازه داده می شود که خرید و فروش کند.

تفاوت بازاربورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار

ولی در بورس کالا با توجه به قراردادهای مختلفی که در آن است، این امکان وجود دارد که شما با وجود افت قیمت طبق توافق های پیشین، سود کنید.

اما در بورس کالا برگشت سرمایه نهایتا 24 ساعت طول می کشد.

جمع بندی تفاوت بورس کالا با اوراق بهادار

شما به طور مختصر با بورس اوراق بهادار و کالا آشنا شدید. در ادامه هم به مهم ترین تفاوت های آن ها اشاره شد.

با وجود این تفاوت ها به نظر می رسد بورس کالا زیاد دیده نشده است ولی پتانسیل سودآوری بالایی نسبت به اوراق بهادار دارد.

تفاوت بازاربورس کالا با بازار بورس اوراق بهادار

اما فراموش نکنید حتما قبل از ورود به هر بازار سرمایه ای لازم است که آموزش ببینید. سایت آکادمی طهرانی در خدمت شما عزیزان است تا در زمینه ی بازارهای سرمایه شما را آموزش دهد.

آموزشی کاربردی که فقط یک بار هزینه خواهید کرد. دقت کنید پکیج های آموزشی با هزینه های کم بسیاری در فضای مجازی وجود دارند؛ ولی مطمئن باشید با آن ها فقط کار شما راه می افتد.

این پکیج ها به هیچ وجه راه و روش سودآوری بیش تر و ضرر کردن کم تر را به شما نخواهند گفت؛ این را فراموش نکنید.

پس از جایی مشاوره بگیرید یا برای آموزش هزینه کنید که همچون آکادمی طهرانی معتبر و کارآمد باشد.

جزئیات خبر

بازار سرمایه چیست؟ | آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران

این مقاله رو با یک سری تعاریف مهم و پاسخ به چند سوال آغاز می کنیم:

بازار سرمایه چیست؟

انواع بازارها کدم‌اند؟

۱) بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه بازاری برای خرید و فروش اوراق هست. بازار سرمایه بین کسانی که سرمایه دارند؛ مثل سرمایه گذران حقیقی (افراد حقیقی که سرمایه های خرد دارند) و سرمایه گذاران حقوقی، و افرادی که متقاضیان سرمایه هستند انواع بازار ثانویه بورس مثل شرکت ها، دولت یا اشخاص، ارتباط ایجاد می‌کند. بازار سرمایه برای عملکرد اقتصاد حیاتی است، چراکه سرمایه جزئی ضروری برای تولید خروجی در اقتصاد است. بازار سرمایه شامل بازار اولیه، بازار ثانویه و بازار اوراق مشارکت می‌شود.

۲) انواع بازار سرمایه در ایران کدم‌اند؟

الف- سازمان بورس و اوراق بهادار

بازار اول – تابلوی اصلی
بازار اول – تابلوی فرعی
بازار دوم

که هرکدام از تابلوها شرایط پذیرش خاصی دارند.

ب- فرابورس ایران

بازار فرابورس شامل ۶ بازار زیر است که شرایط پذیرش شرکت ‌ها در هر یک از این بازار‌ها متفاوت است:

مشتمل بر بازار اول

بازار دوم

بازار سوم

بازار پایه

بازار شرکت ‌های کوچک و انواع بازار ثانویه بورس متوسط (SMF)

بازار دارایی فکری

بازار اول:

در بازار اول، معاملات سهام شرکت های سهامی عامی که شرایط حضور در تابلو اول فرابورس را احراز کرده باشند، انجام می‌شود. پذیرش شرکت در بازار اول فرابورس منوط به تهیه امیدنامه و ارسال مدارک و مستندات کافی به‌منظور شناخت از وضعیت شرکت هست.
پس از تکمیل مدارک یادشده هیات پذیرش اوراق بهادار ضمن بررسی وضعیت مالی و عملیاتی، در انواع بازار ثانویه بورس صورت احراز شرایط با پذیرش شرکت موافقت می‌نماید.

بازار دوم:

در بازار دوم فرابورس مانند بازار اول، معاملات سهام شرکت ‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش و قوانین در بازار دوم فرابورس، نسبت به بازار اول آسان‌تر است.

بازار سوم (بازار عرضه):

بازار ابزارهای نوین مالی:

بازار پایه:

ج- بورس کالای ایران

بازار سرمایه و بورس کالای ایران

د- بورس انرژی

نتیجه‌گیری:

اگر شما هم قصد سرمایه گذاری در بازار سرمایه را دارید با دقت این مقاله را مطالعه کنید و با مفاهیم آن آشنا شوید و بعد از آگاهی و علم به این موضوع شروع به سرمایه گذاری در این بازار کنید.

مفهوم بازار مالی یا بازار سرمایه چیست؟

آشنایی با بازار های مالی

علم اقتصاد با وجود تمام بزرگی و گستردگی خود و علیرغم آنچه به نظر می‌رسد علمی ساده است. بازار سرمایه (بازار مالی) مانند بازار پول، بازار بورس، بازار طلا و مسکن، بورس کالا و بورس اوراق بهادار از جمله اصطلاحات رایج در این عرصه هستند. شاید گستردگی همین اصطلاحات در اقتصاد باشد که آنرا پیچیده و سخت جلوه می‌دهد.

همه ما افرادی را می‌شناسیم یا زندگینامه افرادی شنیده یا دیده‌ایم که موفقیت‌های بزرگی در هر یک از بازارهای بزرگ اقتصادی کسب کرده‌اند و به چهره‌ای ثروتمند، موفق و شناخته شده تبدیل شده‌اند. برای موفقیت در هر یک از این بازارهای مالی ابتدا باید نسب به آنها آگاهی پیدا کرد، پس اجازه دهید در گام اول با مفهموم ابتدایی هر یک از آنها آشنا شویم.

جایگاه بخش مالی در اقتصاد یک کشور:

نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات مي‌رساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي مي‌باشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست مي‌آيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس مي‌توان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي‌باشد.

ساختار بازار سرمایه کشور:

نهادهاي مهم بازار سرمايه كشور عبارتند از:

1- شوراي عالي بورس

2- سازمان بورس و اوراق بهادار

3- شركت بورس اوراق بهادار

4- شركت بورس كالاي ايران

5- شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه

6- نهادهاي مالي شركت مديريت فناوري بورس تهران

بررسی بازار های مالی در یران و انواع آن:

. بازار مالی یا بازار سرمایه چیست؟

بازار مالی (Financial Market) اصطلاحی گسترده است که برای طیف وسیعی از بازارها به کار می‌رود. هر بازاری که در آن تجارتی صورت می‌گیرد یک بازار مالی محسوب می‌شود. حتی بازارهایی که در آنها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات آنها انجام می‌شود هم بازار مالی هستند.

. بازار پول چیست؟

یکی از بازارهای مالی، بازار پول است که در آن از هر ابزار یا دارایی با توان نقد شوندگی بالا یا ابزارها و دارایی‌های خرد برای تبادل استفاده می‌شود. این ابزارها معمولا توسط شرکت‌ها، اشخاص، بنگاه‌های تجاری و شرکت‌ها استفاده می‌شوند و در واقع نوعی جانشین پول هستند که سررسید کمتر از یک سال دارند.

عدم نیاز به هم‌زمانی دریافت پول و انجام مخارج یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که اشخاص و بنگاه‌ها از بازار پولی استفاده می‌کنند. از جمله ابزارهای بازار پول می‌توان به سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات اشاره کرد.

» بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقه‌بندي هستند «

1- طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي

2- طبقه‌بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

3- طبقه‌بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي

. انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي:

در اين بازار، سهام شركت‌ها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد مي‌شود.

ب) بازار اوراق بدهی

بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد مي‌شوند.

ج) بازار ابزارهای مشتق

بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله مي‌توان به اختيار انواع بازار ثانویه بورس معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.

انواع بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:

الف) بازار اولیه (Primary Market)

بازار اوليه جايي است كه بنگاه اقتصادي مي تواند در آن دارايي هاي مالي خود را با منابع مالي بلند مدت مبادله كند. در اين بازار منتشر كننده اوراق بهادار اقدام به فروش اين اوراق مي كند تا وجوه مورد نياز خود را تامين كند. دليل اصلي قابليت فروش اين اوراق وجود بازار ثانويه است.

ب) بازار ثانویه (Secondary Market)

در اين بازار اوراق بهاداري كه قبلا منتشر شده مورد خريد و فروش قرار مي‌گيرند. وجود اين بازار مشاركت‌كنندگان را مطمئن مي‌سازد كه مي‌توانند اوراق بهادار خود را به راحتي به فروش برسانند و مشكلي از نظر تبديل به نقد كردن دارايي‌هاي مالي‌شان نداشته باشند. در مورد اوراق قرضه كه داراي سررسيد مشخصي مي‌باشند، وجود اين بازارها اين امكان را فراهم مي‌آورد تا دارندگان اين اوراق مجبور به نگهداري آن‌ها تا تاريخ سررسيد نباشند. علاوه بر آن بازار ثانويه قيمت سهام جديدي كه قرار است در بازار اوليه عرضه شود را تعيين مي‌كند.

» بازار ثانویه خود به دو زیر بازار تقسیم می‌شود «

1. بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار (Stock Market)

بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است.

2. بازار فرابورس (Over the Center Market)

بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. بازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.

تفاوت بازار پول و بازار سرمایه چیست؟

برخلاف تصور بسیاری از افراد، بازار پول و بازار سرمایه یکی نیستند و تفاوت‌های اساسی و چشمگیری به عنوان بازار مالی با هم دارند. همانطور که قبل‌تر اشاره کردیم یکی از بارزترین این تفاوت‌ها این است که بازار سرمایه منحصرا به سرمایه گذاری میان مدت و بلند مدت (یک ساله و بیشتر) می‌پردازد و بازار پول غالبا به خرید و فروش ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یک سال محدود است.

دیگر تفاوت بزرگ بازار پول و بازار سرمایه ابزارهای مالی متفاوت آنهاست؛ در حالی که بازار پول از سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات استفاده می‌کند، بازار سرمایه از اوراق بهادار (سهام) و اوراق مشارکت استفاده می‌کند.

بازار سرمایه محلی برای عرضه و فروش و سهام و اوراق قرضه برای بازه‌های زمانی بیش از یک سال و سرمایه گذاری‌های میان مدت و بلند مدت است، در حالی که تمرکز بازار پولی بر سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت کمتر از یک ساله.

بازار طلا یا بورس طلا چیست؟

وقتی به نواسانات بازار سرمایه انواع بازار ثانویه بورس سکه و طلا بخصوص در سال‌های اخیر نگاه می‌کنیم و عدم وجود ثبات اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی را هم چاشنی آن کنیم، تبدیل سرمایه راکد به طلا و سکه عملی عقلانی به نظر می‌رسد.

اما وقتی درباره بازار طلا و سکه و خرید و فروش آنها صحبت به میان می‌آید، اکثر ما تصویری مشخص از آن در ذهن داریم؛ مراجعه به بازار و یا صرافی‌ها برای خرید و فروش طلا و سکه.

در حالی که این کار نه تنها راه معامله و خرید و فروش طلا و سکه نیست، بلکه راه کم ریسک‌تر و مناسب‌تری هم وجود دارد. خرید طلا (صندوق طلا) در بورس یکی از راه‌ها مناسب، به صرفه و کم ریسک برای سرمایه گذاری در این بازار است.

انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی:

بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر دارايي‌هاي مالي جانشين نزديك پول است كه سررسيد كمتر از يكسال دارند. همچنين مي‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي كوتاه مدت با ويژگي اندك بودن ريسك عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد.

سهام عادي نوعي ابزار سرمايه‌گذاري است كه نشانگر مالكيت دارنده آن در يك شركت سهامي است و به دو دسته سهام با نام و سهام بينام تقسيم مي شود.

سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارنده آن نسبت به درآمدها و دارايي‌هاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين سهام زماني منتشر مي‌شود كه هزينة سهام عادي بالاتر باشد.

اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آن‌ها ناشر متعهد مي‌شود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصله‌هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد، اصل مبلغ را بازپرداخت كند.

اوراقي است كه سود علي الحساب دارد و صادركننده اوراق متعهد مي شود اصل پول و سود قطعي را در تاريخ معين پرداخت كند.

بازار بورس چیست؟ | آشنایی با بازار بورس اوراق بهادار ، بورس انرژی و بورس کالا

طبق آمار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، نیمه اول سال 1399، نزدیک به 8 میلیون کد بورسی جدید صادر شد و تعداد دارندگان کد بورسی را به 20 میلیون نفر رساند. این یک رکورد برای بازار بورس ایران بود!

کمی بعد در مرداد ماه شاهد ریزش شدید شاخص کل بورس بودیم. ریزشی که موجب حیرت و اندوه سهامداران شده بود. این مسئله که بازار روند اصلاحی داشته باشد، یک امر طبیعی است؛ اما ریزش 50-40 درصدی شاخص کل که هنوز هم ادامه دارد، دلایل متعددی دارد.
بعد از عرضه غیر اصولی سهام عدالت و خروج نقدینگی توسط حقوقی‌ها، یکی از اصلی‌ترین دلایل افت شاخص، دعوت از عموم مردم به سرمایه‌گذاری در بازار بورس بود. مردمی که به دلیل عدم آگاهی و دانش کافی هم خودشان متضرر شدند هم اثرات مخربی بر بازار گذاشتند.

موفقیت در سرمایه‌گذاری مستلزم شناخت و تسلط کافی بر بازار هدف است. شما یک بساز بفروش موفق نخواهید شد اگر به زیر و بم و تلاطم‌های بازار مسکن آشنا نباشید! اگر به قوانین و فراز و نشیب‌های تجارت تسلط کافی نداشته باشید هرگز یک تاجر موفق نخواهید شد! بازار بورس نیز از این قاعده مستثنا نیست. در این مطلب شما را با بازار بورس و انواع آن آشنا خواهیم کرد تا عدم دانش باعث یک تجربه نشود سرمایه‌گذاری شما در بورس به شکست ختم شود.

بورس چیست؟

برخی از ما سرمایه داریم اما یا اندک است و برای راه‌اندازی کسب و کار کافی نیست و یا توان تاسیس یک کسب و کار را نداریم. برخی نیز هستند که توان ایجاد کار را دارند اما سرمایه‌ی کافی ندارند. بازار بورس این دو گروه را به یکدیگر وصل می‌کند. یعنی صاحب سرمایه را به بنگاه اقتصادی نیازمند به سرمایه می‌رساند.

شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی سهام خود را وارد بورس می‌کنند. سرمایه‌گذاران با خرید سهام شرکت‌های بورسی به میزان سهامی که می‌خرند، سهامدار شرکت می‌شوند. در واقع مهم‌ترین هدف بورس ، تامین سرمایه برای بنگاه‌های اقتصادی و جذب سرمایه‌های راکد به مسیر درست است.

بورس ایران برای اولین بار در سال 1383 شروع به کار کرد. ابتدا تنها اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها در آن معامله می‌شدند. به مرور زمان بورس کالا و بورس انرژی نیز در بازار سرمایه ایران راه‌اندازی شدند.

انواع بازار بورس ایران

همان گونه که اشاره کردیم بازار سرمایه یا بورس بر اساس شرایط و نوع دارایی مورد پذیرش انواع مختلفی دارد که در ادامه هر یک را به طور مفصل شرح خواهیم داد.

1- بازار بورس

بازار بورس خود به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. هر کدام از این دو بازار نیز دارای یک تابلو‌ی اصلی و یک تابلو‌ی فرعی می‌باشد. شرایط پذیرش شرکت‌ها در هر یک از این تابلو‌ها باه هم فرق می‌کند. در جدول زیر به بررسی این تفاوت‌ها پرداخته‌ایم.

شرایط	تابلوی اصلی بازار اول	تابلوی فرعی بازار اول	بازار دوم
حداقل مبلغ سرمایه ثبت شده	1000 میلیارد ریال	500 میلیارد ریال	200 میلیارد ریال
حداقل سهام شناور	%20	%15	%10
حداقل تعداد سهامداران	1000 نفر	750 نفر	250 نفر
حداقل حقوق صاحبان سهام	30	20	15
حداقل قیمت بازار سهام	1000 ریال	1000 ریال	——

دامنه نوسان سهام شرکت‌ها در بازار بورس ابتدا مثبت و منفی 5% بود اما اخیراً تغییراتی داشته است.

بازار فرابورس ایران

بازار فرابورس ایران در سال 1387 فعالیت خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار، آغاز کرد. ساختار فرابورس مشابه بورس است. شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند، سهام خود را در بازار فرابورس عرضه می‌کنند. فرابورس دارای 5 بازار مجزا می‌باشد که عبارتند از:

بازار اول فرابورس: متشکل از شرکت‌هایی است که طبق دستورالعمل سازمان بورس، شرایط لازم پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس را دارند.
بازار دوم فرابورس: شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار ساده‌تر از بازار اول می‌باشد.
بازار سوم فرابورس: سهام شرکت‌های سهامی عام (به صورت عمده و بلوکی)، حق تقدمسهام شرکت‌ها، پذیره نویسی و سایر اوراق بهادار در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند.
بازار پایه: سهام شرکت‌های سهامی عام که شرایط پذیرش در هیچ یک از بازارهای بورس و فرابورس را ندارند، در بازار پایه فرابورس عرضه می‌شوند.
بازار ابزارهای نوین: کلیه ابزارهای مالی به جز سهام و حق تقدم آن، گواهی‌های سرمایه‌گذاری و صکوک در این بازار معامله می‌شوند.

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

شرایط پذیرش در فرابورس آسان‌تر از بورس می‌باشد. به طور معمول شرکت‌هایی که شفافیت و درآمد کمتری دارند و شرایط احراز در بورس را ندارند، سهام خود را در فرابورس عرضه می‌کنند. تفاوت‌های بورس و فرابورس در شرایط پذیرش، تعداد بازارها و دامنه نوسان قیمت سهام در آن‌ها می‌باشد. همان طور که اشاره شد، بورس 2 بازار دارد و فرابورس انواع بازار ثانویه بورس متشکل از 5 بازار است. در جدول زیر شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس را بررسی کرده‌ایم.

شرایط پذیرش	بازار بورس_تابلوی اصلی بازار اول	بازار بورس_تابلوی فرعی بازار اول	بازار بورس دوم	بازاراول فرابورس	بازار دوم فرابورس
حداقل سرمایه ثبت شده	1000 میلیارد ریال	500 میلیارد ریال	200 میلیارد ریال	10 میلیارد ریال	1 میلیارد ریال
حداقل سهام شناور	20%	15%	10%	10%	5%
حداقل تعداد سهامداران	1000 نفر	750 نفر	250 نفر	200 نفر	—
حداقل سابقه فعالیت شرکت در آن صنعت	3 سال	3 سال	2 سال	حداقل 2 سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات،گذشته باشد.	حداقل 1 سال از تاسیس آن گذشته باشد.
زیان انباشته	نداشته باشد.	نداشته باشد.	نداشته باشد.	نداشته باشد.	برنامه عملیاتی مناسب جهت خروج از زیان داشته باشد.
حقوق صاحبان سهام	30	20	15	15	—
سودآوری	3 دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد.	2 دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد.	1 دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد.	1 دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد.	—

مقایسه معیار پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس و فرابورس

3- بازار بورس کالا

بورس کالا در سال 1385 با یکی شدن بورس کشاورزی و بورس فلزات تشکیل و سپس در مهر ماه سال 1386 تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران فعالیت خود را آغاز کرد. بورس کالا یک بازار منسجم است که در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می‌گیرند. اهداف اساسی بازار بورس کالا عبارتند از:

سهولت در داد و ستد نقدی و آتی کالا
حذف واسطه‌ها و دلال‌ها در معاملات کالا
کاهش نوسانات قیمت در بازار
بهبود و شفافیت در بازار کالاهایی مثل محصولات کشاورزی، پتروشیمی و انرژی

بورس کالا به 4 بازار مجزا تقسیم می‌شود که به شرح زیر هستند:

1- بازار فیزیکی

ماهیت این بازار تا حدودی شبیه به بازار سنتی است. عرضه‌کنندگان (تولیدکنندگان مواد خام مثل محصولات پتروشیمی) محصولات خود را در در بازار فیزیکی عرضه می‌کنند. مصرف کنندگان این مواد اولیه نیز با ساز و کار مشخص بازار، این تولیدات را خریداری می‌کنند. تفاوت بازار فیزیکی بورس کالا با بازار سنتی در نحوه خرید و فروش و شفافیت قیمت‌ها است. 4 گروه محصول در بازار فیزیکی معامله می‌شوند که عبارتند از:

محصولات صنعتی و معدنی: فولاد،مس، سنگ آهن،روی، کنسانتره فلزات گرانبها،کنسانتره مولیبدن، آهن اسفنجی و…
محصولات کشاورزی: جو، ذرت، گندم، شکر، روغن خام، کنجاله سویا و آفتابگردان و… ، زعفران، پسته، تخم مرغ،جوجه و…
محصولات پتروشیمی: شیمیایی‌ها مثل: اوره، بنزین،ذاسید استیک و… پلیمری‌ها مثل: پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن سنگین، پلی‌استراین و…
فراورده‌های نفتی: روغن، قیر، وکیوم باتوم، گوگرد، لوب کات، عایق رطوبتی، سلاپس‌واکسن و…

2- بازار مشتقه

با توجه به نیاز بازارهای بورس کالا و ماهیت برخی کالاها بازار جدیدی به نام بازار مشتقه در بورس کالا تعریف شد. این بازار شامل قراردادهای آتی و قرارداد اختیار معامله می‌باشد. در واقع قراردادی مبتنی بر یک دارایی پایه، در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرد. قراردادهای موجود در بازار مشتقه شامل قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله می‌باشد. در ادامه هر یک را توضیح می‌دهیم:

قرارداد آتی:

طبق این قرارداد دو طرف با یکدیگر معامله می‌کنند اما پرداخت مبلغ معامله و تحویل کالا به زمانی در آینده موکول می‌شود. بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که در آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید قرارداد مقدار مشخص از دارایی قید شده در قرارداد را تحویل دهد و خریدار نیز متعهد به پرداخت مبلغ کالا می‌باشد. در این نوع قرارداد برای جلوگیری از عدم عمل به تعهد هر یک طرفین، مبلغی به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایا سپرده می‌شود.

قرارداد اختیار معامله:

اختیار معامله شامل دو نوع اختیار است. اختیار خرید که طی آن خریدار متعهد می‌شود در تاریخ اعمال قرارداد، مقدار مشخصی از دارایی را با قیمت اعمال، خریداری نماید. حال اگر در زمان سررسید قرارداد، قیمت نقدی کالا از قیمت قرارداد اختیار خرید بیشتر باشد، خریدار سود می‌کند و اگر کمتر باشد می‌تواند از اختیار خرید خود استفاده نکند. البته مبلغی که بابت خرید اختیار خرید پرداخته از بین خواهد رفت!

دومین نوع اختیار معامله در بورس کالا، اختیار فروش است. در این قرارداد، فرد اجازه دارد در تاریخ معین، مقداری مشخص از دارایی خود را با قیمت تعیین شده به فروش برساند. اگر در تاریخ اعمال قیمت نقدی کالا کمتر از قیمت اعمال قراردا باشد، اختیار فروش را اعمال و سود می‌کند؛ اگر قیمت نقدی بیشتر باشد هم که اختیار فروش را اعمال نمی‌کند.

3- بازار مالی

بازار مالی بورس کالا با هدف جذب سرمایه‌گذاران بیشتر، برای سرمایه‌گذاری در بورس کالا ایجاد شده است. این بازار شامل سه نوع ابزار است که عبارتند از:

قرارداد سلف موازی: با این قرارداد فروشنده می‌تواند بهای کالا را دریافت می‌کند اما کالا را در آینده تحویل می‌دهد. این قرارداد بازار ثانویه داشته و صاحب اوراق می‌تواند پیش از سررسید، قرارداد خود را در بورس به فروش برساند.
گواهی سپرده کالایی: این گواهی بیانگر مالکیت دارنده‌ی آن، بر مقدار مشخصی کالا است که به انبار پذیرش سپرده شده و قبض انبار، پشتوانه آن خواهد بود.
صندوق سرمایه‌گذاری کالایی: به جذب سرمایه برای سرمایه‌گذاری در اوراق مبتنی بر کالا می‌پردازد.

4- بازار بورس انرژی

بازار بورس انرژی در سال 1386 با هدف ایجاد شفافیت در بازار کالاهای استراتژیک مانند نفت و گاز، ایجاد شد. کلیه حامل‌های انرژی در صورتی که سابقه شفاف و قابل اتکایی داشته باشند قابل پذیرش در بازار بورس انرژی خواهند بود. بورس انرژی شامل 3 بازار زیر است:

فیزیکی: کالاهای پذیرفته شده در بورس معامله می‌شوند. شامل 3 تابلوی برق، نفت/گاز و سایر حامل‌های انرژی می‌باشد. در این بازار معاملات به صورت نقدی، نسیه، سلف و کشف پریمیوم انجام می‌شوند.
مشتقه: اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس معامله می‌شوند. شامل 3 تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله است.
فرعی: در بازار فرعی، کالاهای تک محموله‌ای و گونه‌ها فرعی مورد معامله قرار می‌گیرند.

هر یک از تابلوها دو رینگ معاملاتی دارند که یکی داخلی و مربوط به خود کشور است و دیگری بین‌المللی می‌باشد. معاملات در بازار فیزیکی بورس انرژی به 3 شیوه حراج حضوری، الکترونیکی و عرضه یکجا انجام می‌شوند؛ اما در بازار مشتقه معاملات تمام الکترونیک هستند.

یک نکته

علاقه‌مندان جهت فعالیت در هریک از این بازارها، در گام نخست، نیاز به دریافت کد بورسی و افتتاح حساب در یک شرکت کارگزاری دارند. دریافت کد بورسی پس از ثبت نام در سامانه انواع بازار ثانویه بورس سجام و احراز هویت برای کاربران ارسال می‌گردد. در خصوص ایجاد حساب کاربری نیز با توجه به شرایط کرونایی موجود، متقاضیان می‌توانند در بسیاری از کارگزاری‌ها به صورت آنلاین نسبت به افتتاح حساب اقدام نمایند. کارگزاری مدبر آسیا نیز چنین امکانی را فراهم ساخته است تا افراد به آسانی و تنها با چند کلیک، ثبت نام خود را انجام دهند.

برای این کار کافیست پس از ورود به وب سایت این کارگزاری، بر روی گزینه درگاه ثبت نام کارگزاری مدبر آسیا کلیک نموده و حساب خود را ایجاد نمایند. پس از انجام ثبت نام، پیامکی حاوی نام کاربری و رمز عبور برای فرد ارسال می‌گردد و شخص می‌تواند از آن پس، معاملات خود را از طریق سامانه معاملاتی اکسیر مدبر آسیا و یا نرم افزار رایان همراه به انجام رساند.

جمع‌بندی

با انواع بازار بورس ایران و تقسیم‌بندی‌ها و تابلوهای معاملاتی هر کدام آشنا شدیم. برخی افراد تصور می‌کنند بورس فقط در اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها خلاصه می‌شود؛ اما در این مطلب دیدم که به غیر از سهام شرکت‌ها، برخی کالاها و حامل‌های انرژی نیز در بورس وجود دارند. همچنین با مفهموم قرارداد آتی و اختیار معامله آشنا شدیم که فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک هستند. خصوصاً قرارداد اختیار فروش تبعی که گاهی به شدت در کاهش ریسک موثر واقع می‌شود.

شرایط پذیرش، دریافت کد بورسی، سازوکارها معامله و حتی گاهی جلسات و ساعات معاملاتی در هر یک از بازارهای بورس متفاوت است. در مطالب بعدی شما را با جزئیات هر یک آشنا خواهیم کرد. هر سوالی ذهنتان را مشغول کرد، در قسمت دیدگاه بپرسید تا در اسرع وقت پاسخ داده شود.

انواع بازار ثانویه بورس