صرف سهام چیست؟

بررسی معمای صرف سهام با استفاده از تابع مطلوبیت بازگشتی اپستین و زین در بازار بورس اوراق بهادار ایران ( به وسیله توابع اویلر و روش GMM)

در این مقاله پس از معرفی و تبیین مبانی نظری معمای صرف سهام، به بررسی توانایی مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای مبتنی بر مصرف با استفاده از مطلوبیت بازگشتی به کمک داده های بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1367- 1393 با استفاده از روش GMM پرداخته شده است.
نتایج حاصل از تحقیق گویای آن است که علاوه بر شواهد تجربی، مقدار پارامتر برآوردی ضریب ریسک گریزی نسبی در معادله اویلر مربوط به مدل CCAPM در کمترین حالت معادل07/22 بوده که وجود معمای صرف سهام را تایید می نماید. پس از تعدیل مدل فوق با استفاده از تابع مطلوبیت بازگشتی و جداسازی ضریب ریسک گریزی نسبی و کشش جانشینی بین دوره ای ، مقادیر به دست آمده برای این دو پارامتر به ترتیب برابر با 3/0 و 45/1حاصل گردید. با توجه به اختلاف قابل توجه و و نیز کاهش چشمگیر ، می توان توانایی تعدیل مدل CCAPM مبتنی بر تابع مطلوبیت بازگشتی در حل معمای صرف سهام برای بازار بورس اوراق بهادار ایران را نتیجه گرفت.

کلیدواژه‌ها

• معمای صرف سهام
• تابع مطلوبیت بازگشتی
• مدل CCAPM
• کشش جانشینی بین دوره ای و ضریب ریسک گریزی نسبی

عنوان مقاله [English]

Investigating Risk Permium Puzzle Using Epstien and Zin recursive utility function in Iran's stock market (By Euler's functions and GMM method)

نویسندگان [English]

• marjan radnia 1
• Mosayeb Pahlavani 2
• Mohammad Nabi Shahiki Tash 1
• Reza Roshan 3

Several models have been proposed to explain the relationship between risk and return on capital assets, among which the most important are the use of the CCAPM model. The inadequacy of the power utility function used in the model to explain the behavior of the observations, including the inability to solve the Risk Premium Puzzle, has led to an examination of the various methods and forms of other utility functions, among which the use of the proposed recursive utility functions By Epstein and Zin (1991).
In this article, after introducing and explaining the theoretical foundations of the Risk Premium Puzzle, we examine the ability of the model capital asset pricing based on consumption by using recursive utility with using Tehran Stock data for the years 1988- 2014 using the GMM method.
The results of the research show that, in addition to the empirical evidence, the estimated value of the relative risk aversion coefficient in the Euler equation related to the CCAPM model is at least equal to 22.07, which confirms the existence of the Risk Premium Puzzle. After adjusting the above model, using the recursive utility function and separating the relative risk-aversion coefficient and intertemporal substituation , the values obtained for these two parameters were 0.3 and 1.45, respectively. Considering the significant difference and also the significant decrease , the ability to adjustment the CCAPM model based on recursive utility function in solving the Risk Premium Puzzle for the stock market of Iran can be concluded.

کلیدواژه‌ها [English]

• Asset pricing theory
• GMM
• Recursive Utility
• Risk Premium Puzzle

مراجع

Acharya, V., Pedersen, L. (2005), Asset Pricing with Liquidity Risk", Journal of financial Economics, 77, 375–410.

Asprem, M. (1989), Stock prices, asset portfolios and macroeconomic variables in 10 European countries. Journal of Banking and Finance, 13, 589 -612.

Bansal, R., Yaron, A. (2004), Risks for the long run: A potential resolution of asset pricing puzzles. Journal of Finance, 59(4), 1481-1509.

Breeden, D. T. (1979), An intertemporal asset pricing model with stochastic consumption and investment opportunities. Journal of Financial Economics, 7, 265-296.

Campbell, J. Y. (1993), Inter temporal asset pricing without consumption data. American Economic Review, 83,487-512.

Campbell, J. Y. (1996), Consumption and the stock market: Interpreting international experience. Swedish Economic Policy Review, 3, 251-299.

Campbell, J.Y., Cochrane, J.H. (1999), By force of habit: A consumption-based explanation of aggregate stock market behavior, Journal of Political Economy, 107(2), 205-251.

Darrat, F, A., Li, B., Park, C, J. (2011), Consumption-Based CAPM Models: International Evidence, Journal of Banking & Finance, 35: 2148-2157.

Epstein, L. G, Zin, S.E, (1989), Substitution, Risk aversion and the temporal behavior of consumption and asset returns: A Theorical Framework, Econometrica, Volume 57,Issue 4, 937-969.

Erfani, A.R., Safari, S, (2016), Modeling premium puzzle by Fuzzy Logic, Economic Modeling Quarter, 10(3), 71-96 (in Persian)

Fama , E.F , French,K.R, (1995), Size and Book-to-Market Factors in Earnings and Returns, Jornal of Finance,.vo150 , p.131 , pp153-154.

Gregoriou, A., Ioannidis Ch, (2006), Generalized method of moments and value tests of the consumptioncapital asset pricing model under transactions. Empirical Economics, 32, 19-39.

Guo, J, Dong, X. (2017), Equilibrium asset pricing with Epstein-Zin and loss-averse investors, Journal of Economic Dynamics and Control .Volume 76,Pages 86–108

Hansen, L., Singleton, K. J, (1982), Generalized instrumental variables estimation of nonlinear rational expectations models. Journal of Econometrica, 50, 1269-1286.

Hyde, S; Sherif, M, (2015), Consumption asset pricing models: evidence from UK, The Manchester school, 73,343-363

Iyiola, O ., Munirat, Y., and Nwufo Ch, (2012), Journal of Accounting and Taxation, Vol. 4(2), pp. 19-28

Keshavarz Haddad, Gh., Isfahani, MR, (2013), premium puzzle in Tehran Stock Exchange in the framework of Random Testing, Quarterly Journal of Economic Research, 56, 1-40 (in Persian)

Kim, S.H., Kim, D., Shin, H, S. (2012), Evaluating Asset Pricing Models in the Korean Stock Market”, Pacific-Basin Finance Journal, 20; 198-227.

Kwan, Y.K., Leung, C.K.Y., Dong, J. (2015), Comparing consumption based asset pricing models: The case of an Asian city. Journal of Housing Economics, 28, 18-41.

Mankiw, N. G., Shapiro, M. D. (1986), Risk And Return: Consumption Beta versus Market Beta”, Review of Economics and Statistics, 68: 452-459.

Márquez, E, Nieto, B, Rubio, G, (2014), Stock returns with consumption and illiquidity risks, International Review of Economics and Finance, 29, 57–74.صرف سهام چیست؟

Mehra, R., Prescott, E. C. (1985), The equity premium: A puzzle. Journal of Monetary Economics, 15,145-161.

Mehra, R, (2006), The Equity Premium Puzzle: A Review, Foundations and Trends in Finance, Vol. 2, No. 1 ,1–81

Mehra, R, Prescott, E. C. (2008), The Equity Premium A puzzle in retrospect, Forthcoming in the Handbook of the Economics of Finance, Edited by G.M. Constantinides, M. Harris and R. Stulz, North Holland.

Mohammadzadeh, A., Shahiki Tash, M., Roshan, R (2016), Investigating the premium puzzle in economy of IRAN Using GMM Estimation in the SCCAPM Model, Journal of Financial Valuation, Vol. 9, No. 32, 15-32 (in Persian)

Smith, D. C. (1999), Finite sample properties of tests of the Epstein–Zin asset pricing model, Journal of Econometrics, Volume 93, Issue 1, Pages 113–148,

Sharpe, W. F, (1964), Capital asset prices: A theory of market equilibrium under conditions of risk. The journal of finance, 19. 425-442.

Suzuki, M. (2016), A representative agent asset pricing model with heterogeneous beliefs and recursive utility. International Review of Economics & Finance, Volume 45.Pages 298–315,

Wang, C., Wang, N, Yang J, (2016), Optimal consumption and savings with stochastic income and recursive utility, Journal of Economic Theory, Volume 165.Pages 292–331.

Xiao, Y., Faff , R., Gharghori ,M, (2013), Pricing innovations in consumption growth: A re-evaluation of the recursive utility model. Journal of Banking & Finance, 37. 4465–4475

صرف سهام چیست؟

صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است.

حامد فقرایی مدیر سرمایه گذاری اقتصاد شهر طوبی با در گفتگو با صدای بورس :

صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است.

زمانی که آورده افزایش سرمایه از محل صرف سهام انجام می‌شود سهمی به عنوان حق تقدم در اختیار سهامداران قرار می گیرد.

زمانی که افزایش سرمایه از محل صرف سهام انجام می‌شود مالکیت این حق تقدم سلب شده و به قیمت جاری بازار و قیمت سهام به مردم فروخته می‌شود.

مابه التفاوت ۱۰۰ تومان ارزش اسمی سهام و قیمت جاری بازار به عنوان صرف سهام در صورت‌های مالی شرکت ثبت می‌شود.

دو روش برای استفاده این سهام وجود دارد؛ افزایش سرمایه از محل صرف سهام که در صورت‌های مالی شرکت ثبت شده را به سرمایه منتقل می‌کند تا آن را جزئی از سرمایه شرکت به حساب بیاورند و یا اینکه بین سهامدارانی که در زمان مجمع حضور داشتند به صورت نقدی تقسیم و پرداخت کنند.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام

بطور کلی روشهای افزایش سرمایه عبارتند از :
۱- انتشار سهام عادی از محل آورده سهامدارن و یا مطالبات آنها
۲- انتقال از سود انباشته به سرمایه ( سود سهمی یا سهام جایزه )
۳- انتقالی از اندوخته ها به سرمایه
اصطلاح افزایش سرمایه به روش صرف سهام به عنوان یک روش جداگانه مطرح نمی شود بلکه در روش اول گنجانده می شود .
اصطلاح صرف سهام Premium معرف مبلغی است که اضافه بر ارزش اسمی برای هر سهم پرداخت می شود چه در پذیره نویسی اولیه سهام و چه در بازار بورس .
در این مقاله فقط روش اول افزایش سرمایه که در آن صرف سهام و حق تقدم سهام نیز موضوعیت می یابد مورد بحث قرار خواهد گرفت.زمانیکه شرکتی افزایش سرمایه می دهد از هریک از سهامداران خود می خواهد که مبلغی را بازای هر سهم جهت خرید سهام جدید به شرکت بیاورند . موضوع بر سر همین مبلغ است این مبلغ می تواند از ارزش اسمی هر سهم شروع شود و تا قیمت روز هر سهم برسد .در ایران معمولا از سهامداران می خواهند که بازای هر سهم ۱۰۰تومان ( ارزش اسمی ) به حساب شرکت واریز کنند .اما اگر از سهامداران خواسته شود که ۱۲۰ تومان برای هر سهم واریز شود آن ۲۰ تومانی که مازاد بر ارزش اسمی است بعنوان صرف سهام در قسمت حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می شود بر طبق قانون تجارت حساب صرف سهام نمی تواند بعنوان سود بین سهامداران توزیع شود.
همانطور که گفتیم شرکت می تواند تا ارزش روز هر سهم از سهامداران پول دریافت کند در چند مثال زیرمساله را شرح می دهیم ( در سه مثال زیر فرض شده که سهامداران فعلی حق استفاده از حق تقدم را برای خود محفوظ داشته اند )
مثال یک استفاده از صرف سهام ) فرض کنید ارزش روز شرکت الف در بازار بورس تهران برای هر سهم ۵۰۰۰ ریال می باشد . و این شرکت ۱۰۰ درصد افزایش سرمایه می دهد و بازای هر سهم جدید ۵۰۰۰ ریال مطالبه می کند سرمایه قدیم شرکت ۱۰ میلیون ریال و ارزش اسمی هر سهم هم ۱۰۰۰ریال می باشد حالا قیمت هر سهم و حق تقدم این سهم بعد از افزایش سرمایه در بازار چقد می شود؟
جواب : قیمت هر سهم ۵۰۰۰ ریال و قیمت هر حق تقدم ۰ ریال ( بدون ارزش )تعیین می شود.
روش حل مساله با استفاده از فرمول زیر می باشد :
▪صورت کسر : کل مبلغ ریالی آورده شده به شرکت + ( قیمت هر سهم قبل از بسته شدن نماد * تعداد کل سهام قبل ازافزایش سرمایه )
▪مخرج کسر : تعداد کل سهام بعد از افزایش سرمایه
حاصل : حداقل قیمتی که باید بعد از افزایش سرمایه برای هر سهم باز شود.
قیمت بعد از افزایش سرمایه ۵۰۰۰=۲۰۰۰۰/۵۰۰۰۰۰۰۰+(۵۰۰۰*۱۰۰۰۰)
ارزش هر حق تقدم برابر است با: قیمت بعد از افزایش سرمایه منهای مبلغی که شرکت برای هر سهم مطالبه می کند .
قیمت هر حق تقدم ۰ = ۵۰۰۰ - ۵۰۰۰
حتما متوجه شدید که قیمت بعد از افزایش سرمایه اصلا افت نکرد چون مبلغی که شرکت برای هر سهم مطالبه کرده دقیقا همان قیمت بازار است .در این مساله همچنین شرکت بابت هر سهم ۴۰۰۰ریال صرف سهام از سهامداران دریافت کرده است .
مثال دو استفاده از ارزش اسمی ) همان مثال شرکت الف را در نظر بگیرید با ستثنای اینکه شرکت برای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال ( یعنی همان ارزش اسمی ) مطالبه می کند در این حالت قیمت هر سهم و حق تقدم هر سهم در بازار چقدر خواهد بود ؟
جواب : قیمت هر سهم ۳۰۰۰ریال و هر حق تقدم ۲۰۰۰ ریال تعیین می شود
●روش حل :
قیمت هر سهم بعد از افزایش سرمایه ۳۰۰۰ = ۲۰۰۰۰ / ۱۰۰۰۰۰۰۰ +(۵۰۰۰ * ۱۰۰۰۰ )
ارزش هر حق تقدم ۲۰۰۰ = ۱۰۰۰ - ۳۰۰۰
متوجه شدید که قیمت هر سهم ۲۰۰۰ ریال افت کرد و هر حق تقدم ۲۰۰۰ ریال قیمت خورد که باز هم می شود همان ۵۰۰۰ ریال .
مثال سه استفاده از صرف سهام ) باز هم مثال الف را در نظر بگیرید باستثنای اینکه شرکت برای هر سهم ۳۰۰۰ ریال مطالبه می کند حالا قیمت هر سهم و هر حق تقدم چقدر می شود ؟
جواب : قیمت هر سهم ۴۰۰۰ ریال و هر حق تقدم ۱۰۰۰ ریال تعیین می شود
●روش حل :
قیمت هر سهم بعد از افزایش سرمایه ۴۰۰۰ = ۲۰۰۰۰ / ۳۰۰۰۰۰۰۰+(۵۰۰۰ * ۱۰۰۰۰ )
ارزش هر حق تقدم ۱۰۰۰ = ۳۰۰۰ - ۴۰۰۰
بطور کلی استفاده از صرف سهام در افزایش سرمایه باعث می شود که قیمت هر سهم بعد از باز شدن نماد کمتر از روش ارزش اسمی منفی شود . اما بطور کلی هیچ تاثیری برای هر سهامدار ندارد که شرکت از کدام روش استفاده کند چون بسته به روش مورد استفاده قیمت هر سهم نیز در بازار سهام تعدیل می شود .
آنچه که در بالا گفته شد مربوط می شود به افزایش سرمایه با استفاده از ارزش اسمی و صرف سهام اما در مورد صرف سهام این نکته باقی ماند که اگر سهامداران حق استفاده از حق تقدم را از خود سلب کند و سهام جدید را به سهامداران جدید بفروشند و از محل عواید حاصل از صرف سهام آن به خود سهام اضافه بدهند آن وقت قیمت در بازار چه می شود ؟
این مساله که گفته شد دقیقا مربوط می شود به بانک پارسیان که اوایل این هفته سهام آن به سهامدران جدید فروخته شد برای راحتی کار هم همان اطلاعات بانک پارسیان را مثال می زنیم :
سرمایه قبل از افزایش سرمایه : ۳۴۱ میلیارد ریال
سرمایه بعد از افزایش سرمایه : ۲۰۰۰ میلیارد ریال
ارزش روز هر سهم که توسط شرکت تعیین شده است : ۵۰۰۰ ریال
ارزش اسمی هر سهم : ۱۰۰۰ ریال
مبلغی که شرکت از سهامداران جدید بازای هرسهم مطالبه می کند : ۵۰۰۰ ریال ( دقیقا به اندازه ارزش روز هرسهم )
سهامداران فعلی حق استفاده از حق تقدم را از خود سلب کرده اند .
قیمت هر سهم و قیمت هر حق تقدم بعد از افزایش سرمایه چقدر می باشد ؟
●جواب :
با یک محاسبه ساده می توان فهمید که بایستی ۱۶۵۹ میلیون ریال به سرمایه صرف سهام چیست؟ قبلی اضافه شود تا سرمایه جدید بدست آید یعنی :
۲۰۰۰ – ۳۴۱ = ۱۶۵۹ میلیارد ریال
۱۶۵۹میلیاردریال /ریال ۵۰۰۰ = ۳۳۱۸۰۰۰۰۰ تعداد سهم باید فروخته شود
یعنی با فروش ۰۰۰/۸۰۰/۳۳۱ سهم به قیمت هر سهم ۵۰۰۰ ریال به سهامداران جدید مبلغ ۱۶۵۹ میلیارد ریال تامین می شود و سرمایه به مبلغ ۲۰۰۰ میلیارد ریال می رسد . از طرفی دیکر ۰۰۰/۲۰۰/۳۲۷/۱ سهم دیگر نیز مازاد می آید که بایستی بین سهامدان قبلی به نسبت سهام تقیسم شود
کل تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰۰ =۰۰۰/۸۰۰/۳۳۱+۰۰۰/۲۰۰/۳۲۷/۱
حالا قیمت هر سهم بعد از افزایش سرمایه با استفاده از همان فرمول قبلی تعیین می شود :
ریال ۱۶۸۲ = ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰۰ تقسیم بر ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱۶۵۹ +(۵۰۰۰* ۰۰۰/۰۰۰/۳۴۱ )
منفی ارزش هر حق تقدم (۳۳۱۸) = ۵۰۰۰ - ۱۶۸۲
ملاحظه می کنید که قیمت بازار هر سهم بعد از افزایش سرمایه ۱۶۸۲ ریال تعیین می شود . و کسانی که این سهم را خریده اند بازای هر سهم ۳۳۱۸ ریال گرانتر پول به سهامداران قبلی پرداخت کرده اند .
قیمت ۱۶۸۲ ریال دقیقا قیمتی است که اگر بانک پارسیان در بورس اقدام به همین روش افزایش سرمایه می کرد قیمت می خورد ورشد قیمت بعد از آن بستگی به بانک دارد که در کدام رشته فعالیت کند تا EPS سهم دوباره رشد کند . اینکه آیا قیمت به همان ۵۰۰ تومان می رسد یا خیر بستگی به عملکرد مدیران بانک دارد که بتوانند از وجوه حاصله چطور استفاده کنند . بهر حال خریداران اخیر این سهم وارد ریسک بزرگی شدند که به عملکرد مدیران بانک وابسته است .
شاید این سوال پیش آید که آیا سهامدارانی که این سهم را در قیمت ۵۰۰۰ ریال خریده اند ضرر کرده اند ؟ جواب مشخص است بله در حال حاضر کاملا ضرر کرده اند و سهام را به نفع سهامداران قبلی گرانتر خریده اند . روش مزبور کاملا به نفع سهامداران قبلی عمل کرده است و سهامداران جدید به دلیل نبود بازار شفاف ( خارج از بورس ) و عدم محاسبه ریسک سرمایه گذاری اقدام به خرید کرده اند .
متاسفانه در بورس شایعه ای وجود دارد که قیمت این سهم را در حد ۱۰۰۰ تومان بعد از افزایش سرمایه همانند بانک های کارآفرین و اقتصاد نوین تعیین می کنند اما همه چیز آنقدر واضح است که خط بطلان به شایعه مزبور کشیده می شود . کافیست فقط به تعداد سهام این سه بانک نگاه کنید متوجه غلط بودن شایعه مزبور می شوید :
تعداد سرمایه بانک کارآفرین ۰۰۰/۰۰۰/۲۰۰ سهم قیمت هر سهم ۱۱۵۰۰ ریال
تعداد سرمایه بانک اقتصاد نوین ۰۰۰/۰۰۰/۲۵۰ سهم قیمت هر سهم ۹۲۵۰ ریال
تعداد سرمایه بانک پارسیان ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۲ سهم قیمت هر سهم ۱۶۸۲ ریال
حالا با توجه به اینکه تعداد سهام پارسیان ده برابر بزرگتر از کار آفرین می باشد قیمت ۱۶۸ تومان کاملا منطقی به نظر می رسد .

صرف سهام (stock premium) چیست ؟

سهام، سند قابل معامله‌ای است که دارندگان آن به ازای سهام خود دارای مالکیت شرکت‌ سهامی هستند و برای دارندگان آن، حقوقی را به همراه خواهد داشت. در اساسنامه شرکت، ارزش سهام تعیین شده‌ است و ارزش اسمی هر برگه سهم نباید بیش از 1000 ریال باشد.

صرف سهام یکی از اصطلاحات پرکاربرد در حوزه بورس و اوراق بهادار است و آشنایی با آن همچون بسیاری از اصطلاحات مهم این بازار از قبیل عرضه اولیه، پذیره نویسی، حجم مبنا، دامنه نوسان و… ضروری است. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این اصطلاح در بحث افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس است. در مقاله پیش رو به معرفی این اصطلاح و کاربرد آن پرداخته شده است.

ارزش اسمی سهم

ارزش اسمی در واقع به ارزش یک برگه سهم عادی در هنگام انتشار سهام اطلاق می‌شود که معادل 1000 ریال بوده و در اساسنامه نیز ذکر می‌گردد. ارزش اسمی سهام، حاصل تقسیم سرمایه شرکت بر تعداد برگه‌های سهام است. شایان ذکر است تعیین ارزش اسمی برای برگه سهم به معنای فروش سهم به میزان ارزش اسمی آن نیست و در بورس ایران، ارزش اسمی تمامی سهم‌ها یکسان است. بدین معنی که سهم در ابتدای انتشار 1000 ریال است و پس از عرضه سهم و معامله بر روی آن، قیمت سهم براساس عرضه و تقاضا مشخص می شود.

افزایش سرمایه

بنگاه‌های اقتصادی برای سرمایه گذاری‌های مختلف، افزایش نقدینگی، توسعه طرح‌های کسب‌وکار خود و حفظ یا ارتقای موقعیت خود در برابر رقبا نیاز به تأمین منابع مالی جدید دارند. یکی از صرف سهام چیست؟ راه‌های تأمین منابع مالی برای شرکت‌ها، ‌افزایش سرمایه است. افزایش سرمایه ساز وکار و روش های مختلفی دارد. چهار روش کلی برای افزایش سرمایه در نمودار زیر نمایش داده شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، مقاله “افزایش سرمایه چیست؟” را مطالعه نمایید.

صرف سهام (stock premium) چیست؟

میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم، قیمت آن سهم را در بازار بورس تعیین می‌کند، عرضه و تقاضا برای یک سهم نیز متاثر از عوامل متعددی از جمله عملکرد شرکت خواهد بود که موجب کاهش تقاضا و یا افزایش آن شده و این امر بر قیمت سهم به شدت تاثیرگذار خواهد بود. حاصل ضرب قیمت روز سهم یک شرکت در تعداد سهامی که آن شرکت ثبت نموده است، ارزش بازار سهام شرکت را نشان می‌دهد.

همانطور که گفته شد افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید یکی از راهکارهای شرکت‌ها برای تامین منابع مالی مورد نیازشان است. براساس ماده ۱۶۰ قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید خود را برابر با ارزشی اسمی، بفروشد و یا آنکه علاوه بر ارزش اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. به مابه‌ التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در افزایش سرمایه به این شیوه به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید به قیمت بازار انجام می‌گیرد. در این روش شرکت سهام جدید خود را به مبلغ بیشتری از ارزش اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش می‌رساند. چون در این روش شرکت، از طریق پذیره نویسی مبلغ موردنظر خود را در مدت زمان کوتاه‌تری تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر مورد توجه شرکت‌ها قرارگرفته است.

مزایای افزایش سرمایه به روش صرف سهام

1. این روش افزایش سرمایه، در تامین و ورود مستقیم نقدینگی قابل توجه به شرکت در مدت زمان کوتاهی موثر بوده و این موضوع موجب شده است این روش افزایش سرمایه بسیار مورد توجه شرکت‌ها قرار گیرد. 2. در صورتی که شرکتی تصمیم به افزایش سرمایه از طریق صرف سهام بگیرد، عمق بازار افزایش پیدا می‌کند، به این معنا که سهامداران جدید می‌توانند به بازار و خرید این سهم ورود کرده و این سهم بین تعداد بیشتری از مردم توزیع خواهد شد. 3. افزایش سرمایه به روش صرف سهام، یک منبع مالی بدون سررسید است که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. در نتیجه برای شرکت الزام پرداخت بدهی و در نهایت ریسک عدم توان پرداخت بدهی نداشته و منجر به افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود. 4. صرف سهام در گروه منابع تأمین مالی شرکت محسوب شده و در ساختار مالی شرکت نیز به کار گرفته می‌شود؛ زیرا از محل انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از ارزش اسمی حاصل می‌گردد. در نتیجه شرکت‌هایی که نیازمند اصلاح ساختار سرمایه‌ای خود و تامین نقدینگی بالایی برای دستیابی به طرح‌های توسعه‌ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه بسیار کارآمد خواهد بود.

مصارف صرف سهام

ذی‌نفعان افزایش سرمایه به روش صرف سهام چه کسانی هستند؟

تصمیم شرکت برای افزايش سرمايه به روش صرف سهام نيازمند وجود شرايط مناسب بازار، تامين منافع سهامداران و جذابيت هاى شركت مربوطه برای سرمایه داران است. به عبارت ديگر امكان پذير شدن افزايش سرمايه با صرف سهام مستلزم تامين خواسته هاى ذى نفعان مربوط است. این ذینفعان عبارتند از:

افزایش سرمایه از طریق "صرف سهام" چیست؟+ مزایا و معایب

اصطلاح "صرف سهام" معرف مبلغی است که اضافه بر ارزش اسمی برای هر سهم پرداخت می شود. زمانی که شرکت سهامی افزایش سرمایه می دهد از هر یک از سهامداران خود می خواهد که مبلغی را به ازای هر سهم برای خرید سهام جدید به شرکت بیاورند.

به گزارش جی پلاس‌، در روش افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم (صرف سهام)، شرکت سهام را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش می رساند و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی را به حساب انباشته منتقل یا در ازای آن سهام جدید به سهامداران قبلی می دهد.

در افزایش سرمایه به روش صرف سهام بجای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار انجام می گیرد.

منظور از صرف سهام چیست؟

اصطلاح صرف سهام معرف مبلغی است که اضافه بر ارزش اسمی برای هر سهم پرداخت می شود. زمانی که شرکت سهامی افزایش سرمایه می دهد از هر یک از سهامداران خود می خواهد که مبلغی را به ازای هر سهم برای خرید سهام جدید به شرکت بیاورند.

این مبلغ می تواند از ارزش اسمی هر سهم شروع شود و تا قیمت روز هر سهم برسد. در ایران معمولا از سهامداران می خواهند که به ازای هر سهم 100 تومان (ارزش اسمی) به حساب شرکت واریز کنند. اما اگر از سهامداران خواسته شود مبلغی مازاد بر 100 تومان برای هر سهم واریز شود آن مبلغ مازاد بر ارزش اسمی به عنوان صرف سهام در قسمت حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می شود.

مزایاى افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم

۱- از دیدگاه بازار و سهامداران افزایش سرمایه با صرف از رقیق شدن قیمت سهم جلوگیرى مى کند و با وجود منابع قابل توجه صرف سهام در اختیار شرکت، رشد سودآورى و EPS شرکت مضاعف مى شود و این خود غنى شدن قیمت سهم و افزایش قیمت هاى قابل توجهى را براى سهام داران و کاهش ریسک سهم در بازار را در پى خواهد داشت.
۲- یکى از مهم ترین مزیت هاى صرف سهام، به کارگیرى آن براى اصلاح ساختار مالى شرکت ها است. به ویژه در شرکت هاى دولتى خارج از بورس و شرکت هاى داراى پروژه هاى سرمایه گذارى که این نوع افزایش سرمایه بسیار توصیه مى شود.
3- اندوخته صرف سهام ریسک ناشى از عدم توان بازپرداخت بدهى ها را کاهش صرف سهام چیست؟ مى دهد و این سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار و صنعت مى گردد.

معایب افزایش سرمایه به روش صرف سهام

۱- چنانچه سهام دار اصلى برنامه اى براى مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد و با منافع آن در تعارض باشد به طورى که کنترل شرکت را از دست بدهد، افزایش سرمایه محقق نمى شود.
2- با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقى یا حقوقى براى خرید سهام پذیره نویسى نشده، ممکن است در مواردى هیچ شخصى حاضر به این کار نباشد.