چرخه بازار چیست؟

چرخه عمر محصول PLC چیست؟ رابطه آن با ماتریس بوستون (BCG)

چرخه عمر محصول Product Life Cycle : PLC

چرخه عمر محصول یکی از کلیدی ترین مفاهیمی است که یک مدیر باید در مورد محصولات یا خدمات خود بداند.

یک شرکت که به توسعه بازار و توسعه محصول می‌اندیشد ، باید تغییرات سلیقه ، تکنولوژی و رقبا را در نظر داشته باشد. برای اغلب محصولات می‌توان چرخه عمر محصول را بر اساس فروش و سود پیش بینی شده ، ترسیم نمود.

معمولا مدیران بازاریابی از چرخه عمر محصول برای حرکت به سوی پیشرفت و بهبود شرایط تولید محصولات استفاده می‌کنند و استراتژی‌هایی بکار می‌گیرند تا بتوانند بر این مسیر تأثیرگذاری مشخصی داشته باشند.

چرخه عمر محصول Product Life Cycle : PLC از مرحله ایجاد محصول آغاز و سپس به مرحله توسعه بازار رفته و در پایان به افول یا نابودی خواهد رسید.

نمودار چرخه عمر محصول

مراحل چرخه عمر محصول

چرخه عمر محصول PLC دارای 5 مرحله یا بخش است .

مرحله ایجاد محصول ( توسعه محصول / ساخت اولیه محصول )

مرحله معرفی به بازار

مرحله رشد

مرحله بلوغ

مرحله افول

در جدول زیر ویژگی هر مرحله از چرخه دیده می‌شود.

ویژگی

مرحله ایجاد محصول

مرحله معرفی محصول به بازار

1. هزینه‌ها بسیار بالاست
2. میزان فروش با سرعت بسیار کندی ، افزایش میابد
3. رقابت بسیار ضعیف یا اصلا وجود ندارد
4. تقاضا باید ایجاد شود
5. مشتریان باید به استفاده از محصول ، ترغیب شوند تا بتوان درآمد ناچیزی را ایجاد نمود

مرحله رشد

1. هزینه‌ها به علت مقیاس اقتصادی، کاهش میابد
2. حجم فروش به میزان زیادی ، افزایش میابد
3. سودآوری در حال ایجاد شدن است افزایش می‌باید
4. رقابت در حال افزایش است و رقبای جدید نیز وارد بازار می‌شود
5. رقابت بر کاهش قیمت برای افزایش حداکثری مشتری راغب افزایش‌یافته

مرحله بلوغ

1. هزینه‌ها به دلیل افزایش حجم تولید ، کاهش پیداکرده و تجربه سازمانی شکل می‌گیرد
2. حداکثر فروش انجام می‌شود و بازار به حالت اشباع می‌رسد
3. رقبای جدیدی وارد بازار می‌شود
4. قیمت‌ها به علت افزایش تعداد محصولات رقیب کاهش میابد
5. تمایز برند و تنوع در ویژگی‌های محصولات بر حفظ یا افزایش سهم بازار تاکید دارد
6. سود کاهش میابد

مرحله افول

1. هزینه‌ها به علت مقیاس اقتصادی در حال افزایش است
2. حجم فروش کم می‌شود
3. قیمت و سوددهی در حال کاهش
4. سود یک چالش بزرگ برای کارایی واحد تولید و توزیع خواهد بود و مسئله فقط افزایش فروش نیست

استفاده از چرخه عمر محصول

چرخه عمر محصول می‌تواند یک ابزار کارآمد برای برنامه‌ریزی در خصوص عمر محصول باشد که البته محدودیت‌هایی نیز با خود همراه دارد.

همه محصولات دارای مسیر و جهت حرکت جریان رشد قابل پیش‌بینی و ملایم نیستند.برخی محصولات وابسته به چرخه و مسیر تجاری ویژه بوده و یا عوامل فصلی بر رشد آن تاثیر بالایی خواهد داشت.

برای مثال : در تمام کشورها ( به جز ایران ) درخواست برای تحصیلات عالی‌تر، به روند رشد اقتصادی بسیار وابسته است .

وقتی شرایط اقتصادی نامناسب می‌شود ، تعداد بیشتری از مردم ، شغل خود را رها کرده تا برای به دست آوردن فرصت شغلی بهتر، برای سطح بالاتری از تحصیلات ثبت‌نام می‌نماید. ( ازآنجایی‌که ما اقتصاد نداریم ، نیاز به توضیح آن در مورد ایران دیده نمی‌شود ) .

این به این معنا نیست که در شرایط خوب اقتصادی، تحصیلات کاهش پیدا مینماید ، بلکه به این معنا است که در شرایط خوب اقتصادی ، بازار تحصیلات در قسمت پایین چرخه عمر خود است.

نتایج یک تحقیق نشان داده است که چرخه عمر محصول برای شرکت صنعتی معنای بیشتری دارد و لزوما در خصوص برندهای شخصی یا پروژه‌ها که به تجربه افراد مرتبط هستند ، کمتر قابل استفاده است.

البته ، تغییر در سایر عناصر آمیخته بازاریابی Marketing Mix می‌تواند تاثیر بالایی بر عملکرد محصول در طی چرخه عمر محصول داشته باشد .

تغییر در وضعیت رقابت در طی هر یک از مراحل چرخه عمر محصول می‌تواند تاثیری بزرگ‌تری روی برنامه بازاریابی تا روی خود چرخه عمر محصول. یک برنامه استراتژی آمیخته ترفیع Promotional Mix اثربخش یا کاهش قیمت فروش ، می‌تواند باعث افزایش وضعیت فروش شود.

معمولا افزایش بهره وری فروش ناشی از تاکتیک‌های غیر تولیدی نسبتا کوتاه‌مدت هستند و تغییرات اساسی در ارائه محصولات مزایای طولانی‌تری را فراهم می‌آورند.

اگر شکل S نمودار چرخه عمر محصول را به عنوان نمودار قابل‌قبول برای فروش در نظر بگیریم ، آن را فقط برای تولید برخی محصولات میتوان مناسب دانست، اما بااین‌وجود نمودار چرخه عمر محصول می‌تواند همچنان مفید باشد.

این نمودار شیوه برخورد سیستماتیک با مشکلات بازاریابی در حوزه محصول را بیان می‌نماید. مدیر بازاریابی نیاز دارد که از شرایط مربوط به محصول در هر یک از مراحل مختلف آگاهی کافی داشته باشد.

خصوصیات مراحل چرخه عمر محصول و پیامدهای بازاریابی آن‌ها

جدول زیر خلاصه‌ای از ویژگی‌های مراحل چرخه عمر محصول و پاسخ‌های حوزه بازاریابی برای هر یک از مراحل ارائه می‌نماید.

مراحل چرخه عمر محصول

رابطه ماتریس بوستون (BCG) و نمودار چرخه عمر محصول

ماتریس BCG و نمودار چرخه عمر محصول هر دو دارای بخش‌هایی هستند که در مورد تصمیمات اجرایی کنونی و آتی سازمان را تعریف می‌نماید.

مرحله ساخت نمونه اولیه ( تبدیل ایده به یک محصول ) معادل با بخش ” علامت سوال ” است.

در بخش علامت سوال ، همه‌چیز برای سرمایه‌گذار به شکل علامت سوال است و کارها با امید به دستیابی به موفقیت آتی انجام می‌شود ، در این مرحله فروش انجام نشده و فعلا در حال هزینه هستیم.چرخه بازار چیست؟

مرحله معرفی محصول ، معادل با بخش ” علامت سوال” است.

این بخش نیز بخشی از علامت سوال است و محصول در حال معرفی به بازار از طریق تبلیغات است ، فروش اولیه صورت پذیرفته و سود اولیه ایجادشده.

به‌ قول‌ معروف بالای نقطه سربه‌سر آمده‌ایم. فقط ما در حال سرمایه‌گذاری هستیم تا بعداد نتایج خوبی از آن چرخه بازار چیست؟ حاصل شد.

مرحله رشد بازار ، معادل ” ستاره ” است.

در بخش ستاره ، سرعت رشد فروش بالا رفته . فروش محصول با استقبال و تقاضای بالایی سریعی روبرو شده و مانند یک هواپیما در حال اوج‌گیری هستیم.

سایز سازمان ، میزان فروش ،تعداد فروش ، …. همه‌چیز در حال رشد است.

مرحله بلوغ ، معادل ” گاو شیرده” است.

در این مرحله سازمان به حداکثر فروش خود رسیده و سرمایه‌گذاری بیشتر به معنای فروش و سود بیشتر نیست.

در این مرحله هدف فقط کسب درآمد و حفظ شرایط موجود بهترین استراتژی سازمان است.

مرحله افول ، معادل با ” سگ ” است.

در این مرحله اوضاع فروش محصول بسیار خراب شده است .

به علت عدم استقبال از محصول ، فروش در حال سقوط آزاد است و هرروز سهم بازار محصول کمتر و کمتر می‌شود.

در این مرحله باید از تولید این محصول خودداری نمود و به سمت محصولی جدید برویم.

مشاوره مدیریت : مطالب سایت شامل حمایت از حق مؤلف و مترجم میباشد و هرگونه کپی برداری بدون درج لینک منبع پیگرد قانونی دارد.

منظور از چرخه بازار چیست؟ چرخه بازار چیست؟ بازار گاوی و بازار خرسی در دنیای ارز دیجیتال چیست؟

منظور از بازار گاوی و بازار خرسی چیست؟ شاید شما هم این ۲ اصطلاح را شنیده باشید. در واقع، اکثر افرادی که با بازارهای مالی سر و کار دارند و در حال رصد قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال هستند، اصطلاح بازار گاوی و بازار خرسی را شنیده‌اند. اما تعریف آن چیست؟ این واژه‌ها از کجا آمده‌اند؟ چرا در بازار رمزارزها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند؟ در این مقاله سعی کرده‌ایم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.

تعریف بازار گاوی و بازار خرسی

به بیانی ساده، هرگاه بازار روند رو به رشدی داشته باشد و قیمت ارزها افزایشی باشد، به آن بازار گاوی یا بازار صعودی (Bull market) و در صورت نزولی بودن و کاهش قیمت ارزها، به آن بازار خرسی یا بازار نزولی (Bear market) می‌گویند. انواع روند‌ها با این اسامی در پیوند هستند.

ریشه‌ واژه‌های بازار خرسی و بازار گاوی چیست؟

متاسفانه اسناد دقیقی در خصوص ریشه این دو لغت در بازار سرمایه در دسترس نیست، اما نظریه‌هایی وجود دارد که به ما کمک می‌کنند متوجه شویم اصطلاح گاو و خرس چگونه وارد بازار سرمایه شده‌اند.

بر اساس مشاهدات، هنگامی که گاو برای مبارزه خود را آماده می‌کند، شاخ‌هایش را به سمت بالا می‌گیرد و آماده حمله می‌شود، این حرکت رو به بالا برای حمله، مشابه روند صعودی بازارهای مالی است.

اما خرس هنگام مبارزه و حتی دفاع از چرخه بازار چیست؟ خود، پنجه‌ها و سر خود را رو به پایین می‌آورد که ممکن است همان نشانه نزولی بودن باشد.

همچنین اصطلاح بازار خرسی، برگرفته از فروشندگان پوست خرس نیز است. گفته می‌شود در گذشته افرادی که اقدام به فروش پوست خرس می‌کردند، نرخ فروش را از ماه‌ها قبل تعیین کرده بودند. چرا که اعتقاد داشتند ارزش پوست خرس در آینده کاهش خواهد یافت.

برای آشنایی بیشتر با این واژه‌ها در بازار مالی می‌توانید این پادکست را گوش کنید:

تاثیر بازار گاوی و بازار خرسی در سرمایه‌گذاری

بعد از آشنا شدن با تعریف بازار خرسی و بازار گاوی و همچنین ریشه‌یابی آنها، به بررسی تاثیر این دو اصطلاح بر روند سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

نکته‌ی حائز اهمیت این است که تنها زمانی می‌توانیم بازاری را خرسی یا گاوی بنامیم که حداقل در بازه‌ای ۴ ماهه و بیشتر شرایط ثابتی را تجربه کرده باشد. به عنوان مثال، تصور کنید رمزارز اتریوم در ۴ ماه اخیر روند صعودی را طی کرده است. درست است که در مقاطعی نیز شاهد ریزش در این بازار بوده‌ایم اما روند کلی ۴ ماه اخیر این رمزارز مثبت بوده است. پس می‌توان نتیجه گرفت بازار اتریوم در حال حاضر گاوی است.

بنابراین هر چه بازه زمانی ما بیشتر باشد، آنالیز دقیق‌تری نیز بدست خواهد آمد.

ویژگی‌های بازار گاوی و بازار خرسی

در بازارهای گاوی با توجه به حجم زیاد تقاضا، اکثر کاربران بازارهای مالی ترجیح می‌دهند خریدار باشند و سرمایه‌گذاری کنند. ممکن است تعداد فروشنده‌ها در پلتفرم‌های معاملاتی کمتر شود و نرخ‌های خرید و فروش دچار تغییرات شود. این روند در بازارهای خرسی برعکس است. یعنی حجم درخواست فروش ارز بالاتر رفته و طبیعتاً خریدار کمتر خواهد شد.

تاثیر بازارهای خرسی و گاوی در رمزارزها پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. برای مثال، در بازار بیت کوین بدلیل نوسانات زیاد، تشخیص گاوی یا خرسی بودن این بازار بسیار پیچیده است. با توجه به هیجان‌های ایجاد شده بین سرمایه‌گذاران تازه وارد در هنگام افزایش یا کاهش نرخ، حجم خرید و فروش‌ها ممکن است دستخوش تغییراتی شود و خیلی‌ از افراد به اشتباه آن را به بازار گاوی یا خرسی تشبیه کنند.

همه روزه تریدرهای جدیدی به بازار رمزارزها ورود می‌کنند و یافتن ارزهایی با پتانسیل رشد بالا، ممکن است روند خرسی شدن بیت کوین را تشدید کند. البته تمام این موارد گمانه زنی‌هایی نسبت به آینده احتمالی بیت کوین، این رمز ارز محبوب است.

در بازار خرسی امکان از دست رفتن سرمایه بسیار بالاست. چرا که روند ریزش ارز موردنظر تاریخ مشخصی ندارد. این معضل در بازار رمزارزها به حدی تاثیرگذار است که حتی خیلی از افراد تازه کار را از ادامه فعالیت دلسرد خواهد کرد.

تغییر بازار از گاوی به خرسی

۲ عامل زیر می‌توانند بازار را تحت تاثیر قرار دهند:

۱. رفتار سرمایه‌گذاران در بازار

اکثر افرادی که در بازارهای گاوی وارد معاملات شده‌اند، تحمل ریسک را ندارند. کوچکترین چرخه بازچرخه بازار چیست؟ ار چیست؟ ریزش آنها را به هم خواهد ریخت. در صورتی که ارزهای خریداری شده برای چند روز پیاپی روندی نزولی در پیش گیرد، سریعاً اقدام به فروش ارز خود خواهند کرد.

تاثیرات ناشی از رفتارهای هیجانی در بین کاربران تازه وارد به حدی است که حجم معاملات بازارهای مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته که نمی‌توان به طور قطع گفت این رفتارها، بازار را از گاوی به خرسی تغییر می‌دهد، اما قطعاً تاثیرگذار است.

در این باره بد نیست که مقاله تیپ شخصیتی سرمایه‌‌ گذاران را مطالعه کنید.

۲. تاثیرات اجتماعی و سیاسی

هم سو نبودن سیاست با شرایط اجتماعی موجود در جامعه، سخنان و تصمیمات سیاسی و اقتصادی و شرایط خاص مناطق مختلف، چرخه بازار چیست؟ ممکن است روند بازار را به کلی تحت تاثیر خود قرار دهد.

جنبه‌های سیاسی و اجتماعی تاثیرگذار بر بازارهای مالی بسیار مهم و قابل توجه هستند. همواره شاهد آن بوده‌ایم که با یک جهت‌گیری سیاسی در یک منطقه خاص مانند خاورمیانه، ارزش نفت و طلا تغییراتی را تجربه کرده‌اند. در بازار رمزارزها نیز این تاثیرات قابل مشاهده است. بنابراین، رفتار سیاستمداران ممکن است به تغییر روند بازار منجر شود. این حوادث منجر به تحلیل فاندامنتال می‌شوند.

پیش‌بینی بازار گاوی و بازار خرسی در دنیای رمزارزها

پیش‌بینی گاوی یا خرسی بودن بازار به مسائل بسیار زیادی بستگی دارد. می‌دانید که رمزارزها و شرایط آنها در بازار پیچیدگی‌های مختص به خود را دارند.

بیت کوین را در نظر بگیرید، ممکن است بازاری امن برای سرمایه‌گذاری باشد، اما عمر دوازده ساله آن و دامنه نوسان قیمتی که در گذشته ثبت شده است، مشخص نمی‌کند مقدار رشد یا سقوط این رمزارز به چه صورت خواهد بود.

سایر رمزارزها نیز شرایط منحصر به فرد خود را دارند. به طور مثال ،اتریوم ۲ به تازگی به بازار معرفی شده است. حتی با بررسی پیشینه این رمزارز باز هم نمی‌توان گفت بازار این رمزارز گاوی است یا در دسته بازار خرسی قرار می‌گیرد.

آنچه که پیدا است رمزارز اتریوم رشد مناسبی را در ۲ سال اخیر تجربه کرد است اما آیا اتریوم ۲ نیز این شرایط را خواهد داشت؟ تنها زمان مشخص کننده این سوال خواهد بود.

البته با کمک ابزارهای تحلیلی که در اختیار داریم، می‌توان تا حدودی روند بازار را در بازه‌های کوتاه مدت پیش‌بینی کرد. استفاده از اندیکاتورها بر روی نمودارهای قیمتی و تحلیل تکنیکال از جمله روش‌های مناسب برای پیش‌بینی روند بازار است.

برزخ؛ بازی انتظار

حالتی را در نظر بگیرید که برای چندین روز یا چند هفته پیاپی، چرخه بازار چیست؟ هیچ‌گونه تغییراتی در نرخ ارز شما بوجود نیامده است یا این تغییرات بسیار ناچیز و غیر قابل لمس بوده است.

خرید و فروش در این بازه بسیار کم رنگ‌تر از قبل شده است و سرمایه‌گذاران نسبت به اینکه آیا مسیر درستی را پیش گرفته‌اند، تردید دارند. دلسردی و انتظار برای تغییرات، مشخص نبودن روند صعودی یا نزولی بازار و خواندن اخبار گوناگون برای پیدا کردن راه حل، همه از ویژگی‌های شرایط برزخ است.

در این شرایط، تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش بسیار سخت خواهد شد. عرضه و تقاضا در بازار تغییرات چندانی نخواهد داشت و بازی انتظار برای سرمایه‌گذاران شروع خواهد شد. اینجا نقش سوشال تریدینگ پررنگ می‌شود.

شما بازری در کدام زمین را انتخاب می‌کنید؟

بازارهای گاوی و خرسی تنها دو مورد از اصطلاحات مهم ارز دیجیتال و دیگر بازارها تلقی شده و نباید بر اساس چنین مواردی نسبت به خرید و فروش ارز دیجیتال اقدام کرد. آنچه امروزه به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد، شناخت شرایط بازار و قدرت تصمیم‌گیری و ریسک‌پذیری آنها خواهد بود.

بازار گاوی بازاری است که در حال افزایش است و شرایط اقتصاد به طور کلی مساعد است. بازار خرسی نیز یک بازار نزولی است که در آن بیشتر سهام در حال کاهش ارزش هستند.

درک این که بازار صعودی نشانه افزایش قیمت سهام و اقتصاد قوی است، در حالی که بازار نزولی نشانه کاهش قیمت سهام و احتمالاً اقتصاد ضعیف برای هر نوع سرمایه‌گذاری بسیار مهم است و انتخاب آن به استراتژی‌هایش بستگی دارد.

چرخه عمر محصول و مراحل ۴ گانه آن

نظریه‌ی «چرخه‌ عمر محصول» برای اولین بار در دهه‌ی ۵۰ میلادی معرفی شد. این نظریه، چرخه‌ی مورد انتظار عمر یک محصول را از زمان طراحی اولیه تا خارج شدن از رده‌، توضیح می‌دهد. این چرخه شامل چهار مرحله‌ی عرضه، رشد، بلوغ و افول محصول است که شرکت تولیدکننده‌ می‌تواند با مدیریت درست هر یک از این مراحل، به سود بالایی دست یابد. هدف از مدیریت چرخه‌ عمر محصول، به حداکثر رساندن ارزش و سوددهی محصول در هر مرحله است. چرخه‌ عمر محصول پیش از هر چیز با نظریه‌ی بازاریابی در ارتباط است. با ما همراه باشید تا با مراحل چهارگانه‌ی چرخه‌ عمر محصول بیشتر آشنا شوید.

هدف از عرضه‌ی یک محصول جدید، رفع نیازهای مشتریان با عرضه‌ی یک محصول باکیفیت (با کمترین هزینه‌ی ممکن) به منظور به حداکثر رساندن سطح سودآوری است. در مرحله‌ی عرضه، محصول باید برای اولین بار به بازار شناسانده شود. این مرحله، به 5 بخش جداگانه تقسیم می‌شود:

• در وهله‌ی اول، ایده‌ی طراحی محصول باید تأیید (اعتبارسنجی) شود. برای این کار، شرکت بازار را مورد مطالعه قرار می‌دهد تا ببیند که در چه مناطقی، محصولات موجود در بازار پاسخگوی نیاز بازار نیست و تلاش می‌کند تا محصولات جدیدی را که برآورده کننده‌ی این نیازها هستند، طراحی کند. مسئولیت این کار با بخش بازاریابی شرکت است. این بخش باید فرصت‌های بازار را شناسایی کند و تعیین کند که در صورت ارائه‌ی محصول جدید، چه کسانی خریدار آن خواهند بود و مزایای اولیه‌ی این محصول چیست. همچنین شرکت باید نحوه‌ی استفاده از محصول را نیز مشخص کند.
• هنگامی که ایده‌ی اصلی تأیید شد و شروع به شکل گرفتن کرد، طراحی مفهومی انجام چرخه بازار چیست؟ می‌شود. در این مرحله، شرکت آنچه را در دسترس خود دارد (از مواد اولیه گرفته تا فناوری ساخت محصول و توانایی تولید آن) مطالعه کرده است و مشخص شده است که محصول می‌تواند تولید شود. پس از آن، باید مشخصات دقیق‌تر و کامل‌تری از محصول (مانند قیمت و مدل محصول) تعیین شود. بخش بازاریابی در این قسمت موظف است تا حداقل و حداکثر فروش را برآورد کند، رقابت را بررسی کند و سهم بازار را تخمین بزند.
• ذکر خصوصیات و طراحی نهایی هنگامی انجام می‌شود که محصول در شُرف ورود به بازار است. در این مرحله برای آخرین بار خصوصیات و مشخصات محصول بررسی می‌شود و مشخصات نهایی محصول با تولید نمونه‌ای آزمایشی تعیین می‌شود.
• نمونه‌ی آزمایشی، پس از تهیه‌ی نسخه‌ی اولیه‌ی محصول و آزمودن آن توسط مهندسان و مشتریان شکل می‌گیرد. پس از ارائه‌ی نسخه‌ی آزمایشی، شرکت می‌تواند اطمینان حاصل کند که تصمیمات مهندسی از ابتدای فرایند ساخت محصول درست بوده است یا خیر. در این برهه، کار بخش بازاریابی بسیار مهم است. در اینجا بخش بازاریابی مسئول تعیین نوع بسته‌بندی محصول، انجام آزمون‌های مصرف‌کنندگان از طریق گروه‌های کانونی (focus groups)، روش‌های بازخوردی دیگر و پیگیری واکنش‌ مشتریان نسبت به محصول است.
• مرحله‌ی نهایی عرضه‌ی محصول، تجاری‌سازی یا تولید انبوه آن است. و زمانی اتفاق می‌افتد که محصول برای ورود به بازار، تولید شود. در این مرحله، محصول از نظر پایایی و میزان تغییرپذیری مورد بررسی‌های نهایی قرار می‌گیرد.

در مرحله‌ی عرضه‌، شرکت بیشتر بر روی شناساندن و اطلاع‌رسانی در مورد محصول جدید تمرکز دارد و فروش محصول معمولا سرعت چندانی ندارد. تبلیغات در این مرحله بسیار حیاتی است، بنابراین باید بودجه‌ی قابل توجهی به بخش بازاریابی اختصاص یابد. نوع تبلیغات به محصول بستگی دارد. اگر محصول قرار است مخاطبان انبوهی داشته باشد، ممکن است به یک کمپین تبلیغاتی گسترده نیاز باشد. در صورتی که محصول تخصصی یا منابع شرکت محدود باشد، می‌توان کمپین تبلیغاتی کوچکتری ایجاد کرد تا فقط مخاطبان خاصی را هدف قرار دهد. از آنجا که در مرحله‌ی بلوغ یک محصول، بازار اشباع می‌شود و تقریبا بیشتر مردم از وجود چنین محصولی آگاهی یافته‌اند، بودجه‌ی تبلیغاتی مرتبط به آن نیز به احتمال قوی کاهش خواهد یافت.
در ابتدای ورود محصول به بازار دو رویکرد کلی برای قیمت‌گذاری وجود دارد. رویکرد اول قیمت‌گذاری نفوذی (penetration pricing) است که طی آن ابتدا قیمت را پایین در نظر می‌گیرند تا محصول در بازار جا بیفتد. رویکرد دوم قیمت‌گذاری گزاف (skimming pricing) است که ابتدا قیمت اولیه‌ بالا در نظر گرفته می‌شود و پس از آنکه مشتریان به حد کافی جذب شدند، به تدریج قیمت کاهش می‌یابد.

مرحله‌ی رشد به زمانی گفته می‌شود که یک محصول از مرحله‌ی عرضه گذر کند و در بازار با استقبال روبه‌رو شود. در این مرحله، شرکت می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد سهم بازار و سودآوری را افزایش دهد یا خیر. در این مرحله، محصول پیشرفتی سریع خواهد داشت و افزایش تولید، به کاهش قیمت واحد منجر می‌شود. در این مرحله رقبا وارد میدان می‌شوند، بنابراین وظیفه‌ی بخش بازاریابی این است که با افزایش سهم بازار و تبلیغات گسترده، در صدر رقبا قرار بگیرد. اگر محصول با کیفیت و قابل قبول باشد، همچنان که کمپین‌های تبلیغاتی مخاطبان رسانه‌های اجتماعی را به جای بازارهای تخصصی هدف قرار می‌دهند، فروش نیز به سرعت زیاد خواهد شد. بررسی بازخوردها و هدف قرار دادن بازارهای جدید، سبب ایجاد تغییرات جزئی در محصول خواهد شد. هدف هر شرکت این است که تا حد ممکن در این مرحله باقی بماند.
این امکان وجود دارد که یک محصول، در این مرحله موفق نشود و بلافاصله افول کرده و با شکست روبه‌رو شود. اینجا باید بخش بازاریابی وارد عمل شود. این بخش فقط باید به ارزیابی این مسئله بپردازد که شرکت توانایی متحمل شدن چه هزینه‌هایی را داراست و کدام محصولات شانس بقا در بازار را دارند. انتخاب‌ها بسیار دشوار هستند، زیرا چسبیدن به یک محصول از دست رفته ممکن است بسیار خطرناک باشد.
اما اگر محصول به خوبی عمل کرده باشد، بخش بازاریابی مسئولیت‌های دیگری برعهده خواهد داشت. حال در کنار شناساندن و مطلع ساختن مشتریان از وجود محصول، باید به فکر ایجاد یک برند پایدار (که مشتریان آن را به برندهای دیگر ترجیح دهند) باشند. در این مرحله تبلیغات افزایش می‌یابد و شرکت همچنان که مشتریان جدیدی را جذب می‌کند، باید خریداران قبلی را نیز حفظ کند. بنابراین فروش، تخفیف و تبلیغات نقش بسیار مهمی را در این روند ایفا می‌کنند. مورد دیگری که بخش بازاریابی باید برای محصولاتی که با موفقیت تثبیت شده‌اند و مدت طولانی‌تری در مرحله‌ی رشد بوده‌اند، مد نظر قرار دهد، این است که باید در نمونه‌ی اولیه و آزمایشی تغییرات مناسب و جزئی ایجاد کند تا مشتریان بیشتری را جذب محصول جدید کند.

از آنجا که در این مرحله بازار اشباع شده است، رشد فروش شروع به کند شدن می‌کند و به جایی می‌رسد که مرحله‌ی اجتناب‌ناپذیر افول آغاز می‌شود. در این مرحله، نگرانی اصلی دفاع از سهم بازار است؛ به طوری که بخش بازاریابی باید بیشتر و بیشتر تلاش کند تا محصول بتواند همچنان مشتریان خود را حفظ و با رقیبانش مبارزه کند. در این مرحله، تبلیغات و یافتن مشتریان جدید دیگر کارساز نیست. زیرا رقبای بیشتری برای رقابت با این محصول به میدان آمده‌اند که برخی از آنها ممکن است محصولی مشابه اما با کیفیت بیشتر و قیمت پایین‌تر به بازار ارائه داده باشند. در این مرحله، رقابت بر سر قیمت اتفاق می‌افتد که در مجموع، برخی از شرکت‌ها به دلیل قیمت پایین‌تر و سودآوری کمتر ناگزیر بازار را ترک می‌کنند. مرحله‌ی بلوغ معمولا طولانی‌ترین مرحله‌ی چرخه‌ عمر محصول است و شاید برخی از محصولات حتی چندین دهه در این مرحله باقی بمانند.
در این مرحله، تنها شرکتی که از فراست و زیرکی برخوردار باشد، می‌تواند قیمت واحد را تا حدی کاهش دهد که بیشترین سود را به دست آورد. پولی که از محصولات این دوره به دست می‌آید می‌تواند برای تحقیق و توسعه‌ی محصولات جدیدی صرف شود که جایگزین محصولات بالغ خواهند شد. پس عملیات مرتبط باید ساده و کارامد باشد، بهره‌وری هزینه‌ها باید به حد مطلوب برسد و لازم است که تصمیمات سختی اتخاذ شود.
از دیدگاه بازاریابی، کارشناسان اینگونه استدلال می‌کنند که ارتقای مناسب در این مرحله، به مراتب تأثیرگذارتر از مراحل دیگر است. بر اساس یک نظریه‌ی مشهور، در این مرحله می‌توان از دو راهبرد بازاریابی دفاعی و تهاجمی استفاده کرد. راهبرد دفاعی شامل فروش ویژه، تبلیغات، تغییرات ظاهری محصول و ابزارهای دیگر برای تقویت سهم بازار است. این راهبرد می‌تواند با دفاع از کیفیت محصول در برابر رقبا، مشتریان را متقاعد کند که به این برند وفادار بمانند و محصولات مشابه را نخرند. در مقابل، بازاریابی تهاجمی به معنای جستجوی بازاری به غیر از بازار فعلی و تلاش برای به دست آوردن خریداران جدید است. در این روش می‌توان به تولید مجدد محصول امید بست. تغییر قیمت‌ها (افزایش یا کاهش قیمت) برای جذب مخاطبان کاملا جدید یا افزودن کاربردها و امکانات جدید به یک محصول از روش‌های تهاجمی دیگری هستند که می‌توانند در این مرحله یاری‌گر تولیدکننده باشند.

در این مرحله، محصولی که در دوره‌ی بلوغ به نقطه‌ی اوج خود رسیده است، با طی کردن سیر نزولی پا به مرحله‌ی کاهش فروش خواهد گذاشت. در نهایت، درآمد حاصل از فروش این محصول، به حدی کاهش خواهد یافت که دیگر تولید آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود و سرمایه‌گذاری نیز به حداقل می‌رسد. در اینجا شرکت با دو گزینه مواجه خواهد شد. توقف تولید محصول یا فروش آن به شرکتی دیگر. البته گزینه‌ی سومی هم وجود دارد که ترکیبی از دو گزینه‌ی یاد شده است. در این حالت، تولید محصول قطع می‌شود و سهام آن رفته‌رفته به صفر می‌رسد، اما شرکت حقوق و مزایای محصول را (به منظور حمایت از آن) به شرکت دیگری می‌فروشد. از اینجا به بعد مسئولیت سرویس و نگهداری محصول به عهده‌ی شرکت خریدار خواهد بود. البته گزینه‌ی سوم گاهی عملی می‌شود اما به ندرت اتفاق می‌افتد که ثمری داشته باشد.

کاستی‌های نظریه‌ چرخه‌ عمر محصول

با اینکه نظریه‌ی چرخه‌ عمر محصول در حد گسترده‌ای پذیرفته شده است، با این حال منتقدانی نیز دارد که چرخه بازار چیست؟ می‌گویند این نظریه استثناهای زیادی دارد و برخی از قوانینی که در آن در نظر گرفته شده است، بی‌معنی است. از دیدگاه منتقدان، کاستی‌های این نظریه به شرح زیر است:

چرخه بازار چیست؟

تجزیه و تحلیل چرخه عمر محصول، چگونه به شرکت‌ها کمک می‌کند؟

چرخه عمر محصول، دوره زندگی یک محصول از زمان تولید محصول تا بعد از حذف آن، از بازار است.

چه به دنبال نوارهای قدیمی VHS والدین خود باشید و یا درگیر خرید یک تلفن هوشمند جدید، هستید، با مراحل مختلف چرخه عمر محصول یا PLC در ارتباط هستید.

وقتی کالایی وارد بازار می‌شود، اغلب برای مصرف‌کننده ناشناخته و دارای چرخه عمر محصول است.

ابتدای این چرخه، محصول جدید و مفید است و انتهای چرخه عمر محصول، احتمالاً محصول از بازار خارج می‌شود.

این فرایند به‌طور مداوم اتفاق می‌افتد. مصرف محصولات از مراحل اولیه معرفی آن‌ها تا رشد و سقوط و درنهایت افول صورت می‌گیرد.

اما، چرخه عمر محصول چگونه کار می‌کند و تجزیه‌وتحلیل آن، چگونه می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند؟

نکته مهم دیگر در مورد محصولاتی هست که طول عمر کوتاهی ندارند.

اینگونه محصولات خلاقیت خاصی در آنها وجود دارد. در سایت ویدان در مورد خلاقانه ترین محصولات نکات بسیار مهمی را بیان کردیم.

چرخه عمر محصول چیست؟

چرخه عمر محصول، فرآیندی است که یک محصول از لحظه اول عرضه در بازار، تا زمان افت یا حذف آن از بازار طی می‌کند.

چرخه عمر محصول چهار مرحله دارد: معرفی، رشد، بلوغ و افول.

درحالی‌که برخی از محصولات ممکن است در یک بلوغ طولانی‌مدت باقی بمانند،

درنهایت همه محصولات به دلیل عوامل مختلفی ازجمله اشباع، افزایش رقابت، کاهش تقاضا و کاهش فروش، از بازار خارج می‌شوند.

علاوه بر این، شرکت‌ها با استفاده از تجزیه‌وتحلیل PLC (بررسی چرخه عمر محصول خود)

استراتژی‌هایی برای ماندگاری محصول خود یا تغییر آن برای پاسخگویی به تقاضای بازار یا فناوری‌های درحال‌توسعه، ایجاد می‌کنند.

سعی کنید قبل از خرید محصول خودتان ببینید که آیا ارزش خردین توسط مشتری را دارد یا نه؟

می توانید اینجا کلیک کنید و در مورد این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنید.

۴ مرحله چرخه عمر محصولات

به‌طورکلی، چهار مرحله در چرخه زندگی یک محصول وجود دارد، از توسعه محصول تا کاهش ارزش آن و درنهایت خروج از بازار.

۱- مرحله معرفی

پس از تولید محصول، اولین مرحله، مرحله معرفی آن است. در این مرحله، محصول به بازار عرضه می‌شود.

وقتی کالای جدیدی روانه بازار می‌شود، غالباً زمان پرمصرفی در چرخه عمر محصول است. گرچه لزوماً موفقیت نهایی محصول را ایجاد نمی‌کند.

در مرحله معرفی، بازاریابی و تبلیغات در سطح بالایی قرار دارد و شرکت اغلب بیشترین سرمایه‌گذاری را در تبلیغ محصول و دستیابی آن به دست مصرف‌کنندگان می‌کند.

بهترین مثال، تبلیغات معروف، معرفی اپل (AAPL) – هست که ویژگی‌های جدید محصولات جدید (یا به‌زودی به بازار عرضه‌شده) را پررنگ می‌کند.

در این مرحله است که شرکت درک می‌کند که مصرف‌کنندگان چگونه محصول را دوست دارند و چقدر محصول می‌تواند موفق باشد.

بااین‌حال، این مرحله برای شرکت، غالباً دوره سنگینی است و هیچ تضمینی برای پرداخت هزینه محصول، از طریق فروش وجود ندارد.

در مرحله معرفی هزینه‌ها معمولاً بسیار زیاد است و رقابت کمی وجود دارد.

اهداف اصلی مرحله معرفی، ایجاد تقاضا برای محصول و رساندن محصول به دست مصرف‌کنندگان است، به این امید که بعداً از محبوبیت روزافزون آن بهره‌مند شود.

۲- مرحله رشد

در مرحله رشد، مصرف‌کنندگان در حال استفاده از محصول هستند و به‌طور فزاینده‌ای آن را خریداری می‌کنند.

مفهوم محصول ثابت‌شده و در حال محبوبیت بیشتر است و فروش در حال افزایش است.

شرکت‌های دیگر در حال درک محصول و فضای بازار آن هستند که شروع به جلب‌توجه و افزایش درآمد می‌کند.

به‌ویژه اگر رقابت برای محصول بالا باشد، شرکت هنوز هم می‌تواند سرمایه‌گذاری زیادی در تبلیغات و تبلیغات محصول برای غلبه بر رقبا انجام دهد.

درنتیجه رشد محصول، خود بازار تمایل به گسترش دارد. محصول در مرحله رشد معمولاً، برای بهبود عملکردها و ویژگی‌ها اصلاح می‌شود.

گسترش بازار و رقابت بیشتر، اغلب قیمت‌ها را پایین می‌آورد تا محصولات خاص را رقابتی کند.

بااین‌حال، فروش معمولاً در حجم افزایش می‌یابد و درآمدزایی دارد.

بازاریابی در این مرحله با هدف افزایش سهم بازار محصول انجام می‌شود.

۳- مرحله بلوغ

وقتی کالایی به بلوغ می‌رسد، فروش آن کند می‌شود یا حتی متوقف می‌شود، که نشان‌دهنده این است که بازار تا حد زیادی اشباع است.

در این مرحله، فروش حتی ممکن است شروع به کاهش کند.

قیمت‌گذاری در این مرحله ممکن است تمایل به رقابتی شدن داشته باشد، که نشان‌دهنده کاهش حاشیه است.

زیرا قیمت‌ها به دلیل شدت فشارهای خارجی مانند رقابت یا تقاضای پایین شروع به کاهش می‌کنند.

بازاریابی در این زمان با هدف خنثی کردن رقابت انجام می‌شود و شرکت‌ها اغلب محصولات جدید یا اصلاح‌شده را برای دستیابی به بخش‌های مختلف بازار تولید می‌کنند.

با توجه به بازار بسیار اشباع، معمولاً در مرحله بلوغ یک محصول است که رقبای کمتر موفق، از رقابت خارج می‌شوند، که اغلب “نقطه لرزش” نامیده می‌شود.

در این مرحله بازار اشباع‌شده و حجم فروش به حداکثر می‌رسد.

شرکت‌ها معمولاً برای حفظ یا افزایش سهام خود در بازار، با تغییر یا توسعه محصول خود برای دستیابی به مشتریان جدید یا فن‌آوری‌های جدید، دست به نوآوری می‌زنند.

مرحله بلوغ بسته به محصول ممکن است طولانی یا مدت‌زمان کمی ادامه داشته باشد.

برای برخی از برندها، مرحله بلوغ بسیار طولانی شده است، مانند Coca-Cola

۴- مرحله افول

اگرچه شرکت‌ها به‌طورکلی تلاش می‌کنند تا حد ممکن محصول را در مرحله بلوغ زنده نگه‌دارند، اما افول برای هر محصول اجتناب‌ناپذیر است.

در مرحله افول، فروش محصول به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و رفتار مصرف‌کننده تغییر می‌کند. زیرا تقاضای کمتری برای محصول وجود دارد.

محصول شرکت به‌طور فزاینده‌ای سهم بازار خود را از دست می‌دهد و رقابت باعث بدتر شدن فروش می‌شود.

بازاریابی در مرحله افول اغلب به حداقل می‌رسد یا هدف اصلی، مشتریان وفادار است و قیمت‌ها کاهش می‌یابد.

سرانجام، محصول از بازار خارج می‌شود مگر اینکه بتواند برای به‌روز نگه‌داشتن یا تقاضای دوباره، کار کند.

به‌عنوان‌مثال، محصولاتی مانند ماشین‌تحریر و تلگرام رو به افول قرار دارند و تقریباً یا به‌طور کامل از بازار خارج می‌شوند.

مثال از چرخه عمر محصول- ماشین‌تحریر

یک نمونه کلاسیک از محدوده چرخه عمر محصول، ماشین‌تحریر است.

هنگامی‌که ماشین تحریر برای اولین بار در اواخر قرن نوزدهم معرفی شد، محبوبیت ماشین‌تحریر به‌عنوان فناوری که سهولت و کارایی نوشتن را بهبود می‌بخشد، افزایش یافت.

بااین‌حال، فناوری‌های الکترونیکی جدید مانند رایانه‌ها، لپ‌تاپ‌ها و حتی تلفن‌های هوشمند به‌سرعت جایگزین ماشین‌تحریرها شده‌اند، که باعث کاهش درآمد و تقاضای آن‌ها می‌شود.

شرکت‌هایی مانند مایکروسافت (MSFT) گزارش کرده‌اند، ماشین‌تحریرها را می‌توان در انتهای مرحله افول خود در نظر گرفت.

و با کمترین فروش (در صورت وجود) و کاهش شدید تقاضا مواجه شده است.

امروزه، دنیای مدرن تقریباً به‌طور انحصاری از میز کار، لپ‌تاپ یا تلفن هوشمند برای نوشتن استفاده می‌کند که به‌نوبه خود مرحله رشد یا بلوغ چرخه عمر محصول را تجربه می‌کنند.

موارد استفاده از تجزیه‌وتحلیل چرخه عمر محصول PLC

انجام تجزیه‌وتحلیل PLC می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا تشخیص دهند

که آیا محصولاتشان به‌طور مؤثر به بازار موردنظر خود خدمت می‌کنند یا خیر، و چه زمانی ممکن است نیاز به تغییر تمرکز داشته باشند.

با تحقیق درباره محصولات ازنظر بازار به‌طورکلی، رقبا، فروش و هزینه‌های آن‌ها،

شرکت‌ها بهتر می‌توانند در مورد نحوه ساخت و توسعه محصول خود برای ماندگاری در بازار تصمیم بگیرند.

بررسی چرخه عمر محصول، به‌طور خاص توجه به‌جایی که محصولات شرکت در چرخه قرار دارد،

می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا تشخیص دهند که آیا برای تولید بیشتر به تولید محصولات جدید نیاز دارند؟

به‌ویژه اگر اکثر محصولات آن‌ها در مرحله بلوغ یا مرحله افول چرخه عمر محصول باشد.

استراتژی‌های چرخه عمر محصولات PLC

برای شرکت‌هایی که در مرحله معرفی محصولات خود هستند، چندین مدل قیمت‌گذاری برای محصولات وجود دارد.

• کاهش قیمت: قیمت محصول را در ابتدا بالا تعیین می‌کنند و با گسترش بازار یا نفوذ قیمت، قیمت را کاهش می‌دهند.
• افزایش قیمت: قیمت اولیه را برای نفوذ سریع‌تر در بازار تعیین می‌کنند و درنهایت با رشد تقاضا، قیمت را افزایش می‌دهند.

شرکت‌ها غالباً وقتی مرحله معرفی چرخه عمر محصول خود را، درک نمی‌کنند با مشکلاتی روبرو می‌شوند،

به‌ویژه هنگامی‌که مشتریان به محصول اصلی واکنش خوبی نشان نمی‌دهند (چه به دلیل قیمت‌گذاری و چه به دلیل ارزش ذاتی و مفید بودن محصول).

مطالعه تبلیغات و بسته‌بندی محصولات علاوه بر قیمت‌گذاری مهم است.

آیا محصول خواسته‌ها و نیازهای بازار هدف خود را برآورده می‌کند؟ اگر فروش منسوخ‌شده باشد.

بسیاری از شرکت‌ها بر تغییر استراتژی بازاریابی خود متمرکز می‌شوند و تمرکز خود را در بازاریابی برای ورود مشتریان جدید می‌گذارند

تا بتوانند درآمد بالقوه حاصل از فروش محصولاتشان را افزایش دهند.

انجام تجزیه‌وتحلیل PLC می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا بیاموزند که چه زمانی محصول خود را مجدداً کشف کنند و یا به جهتی جدید ببرند.

به‌عنوان‌مثال، سرویس پخش نتفلیکس Netflix با چرخش از یک سرویس تحویل DVD، به یک سرویس پخش آنلاین، محصول خود را متمرکز کرد و با موفقیت زیادی روبرو شد.

شرکت‌ها با بررسی جایگاه محصول در چرخه حیات محصول، می‌توانند همراه با فناوری‌های جدید، به نوآوری، متنوع سازی محصول، همگام شدن با رقابت و ادامه عمر محصول خود در بازار، ادامه دهند.

لیر ترکیه در بازار تهران و جهان سقوط کرد

لیر ترکیه پس از اینکه بانک مرکزی ترکیه به طور غیرمنتظره ای نرخ بهره اصلی خود را ۱۰۰ واحد کاهش داد و به ۱۲ درصد رساند، سقوط تازه‌ای را رقم زد.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین ، بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را ۱۰۰ واحد دیگر کاهش داد و به ۱۲ درصد رساند؛ در مجموع بانک مرکزی این کشور از ابتدای چرخه ۷۰۰ واحد نرخ بهره را کاهش داده‌است و در حالی به کاهش بیشتر نرخ بهره ادامه می‌دهد که نرخ تورم در این کشور به ۸۰ درصد رسیده است که بالاترین نرخ تورم در ۲۴ سال گذشته است زیرا قدرت خرید پایین ارز فشار قیمت ناشی از افزایش هزینه های انرژی را که ترکیه باید وارد کند تشدید کرده است.

کاهش پی‌درپی نرخ بهره موجب شده است که لیر رکورد سقوط را دوباره بشکند و به ۱۸.۴ در برابر هر دلار برسد.

همچنین، آخرین کسری حساب جاری ترکیه در جولای سال ۲۰۲۲ به بیش از ۴ میلیارد دلار افزایش یافت که بیش از ۱۳ برابر سطح دوره مشابه سال قبل است.

در بازار تهران نیز لیر ترکیه سقوط کرد به طوری که این ارز در ۲۴ ساعت گذشته ۱۰۰ تومان ارزان شد و به هزار و ۷۲۰ تومان رسیده است.

گفتنی است که لیر ترکیه در بازار تهران در شش ماه گذشته ۱۶۰ تومان ارزش خود را از دست داده است و در یک سال گذشته هزار و ۴۴۰ تومان ارزان شده است.